مروری بر پرونده‌های کلاهبرداری مالی در ایران؛ از کریم آل طه تا پامپ و دامپ
شرکت‌های هرمی، زمین‌خواران، کلاهبرداران اینترنتی و شرکت‌های لیزینگ هر کدام تلاش کرده‌‌اند با خباثت از مردم کلاهبرداری کنند
هفت صبح| موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز، شرکت‌های هرمی، زمین‌خواران، کلاهبرداران اینترنتی و شرکت‌های لیزینگ هر کدام برای دوره‌ای تلاش کرده‌‌اند با خباثت از مردم کلاهبرداری کنند. اگر غفلت کنیم، این امکان وجود دارد که گروه دیگری از جمله جوانان و نسل Z نیز سرنوشتی مشابه در بازار ارز دیجیتال یا خرید و فروش آنلاین طلا داشته باشند. این نوشته کمک می‌کند با انواع کلاهبرداری‌های مالی آشنا شوید.
پرونده موسسات مالی و اعتباری
پرونده‌های متعددی از کلاهبرداری‌های بزرگ در موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز در طول تاریخ تشکیل شده است. این موسسات با وعده‌های سود بالا، سپرده‌های مردم را جذب کرده و سپس با اختلاس یا سرمایه‌گذاری‌های نادرست، سرمایه‌های مردم را از بین برده‌اند. پرونده‌هایی مانند موسسه مالی و اعتباری «کریم آل‌طه» از جمله این موارد هستند.
شرکت‌های هرمی
شرکت‌های هرمی با وعده‌های سودهای کلان و پورسانت‌های جذاب، افراد را به عضویت و سرمایه‌گذاری در شبکه‌های خود دعوت می‌کنند. این شرکت‌ها معمولا هیچ محصول یا خدمت واقعی ارائه نمی‌دهند و سود پرداختی به اعضا از محل جذب سرمایه‌های جدید تامین می‌شود. با فروپاشی این شبکه‌ها، بسیاری از اعضا با ضرر مالی هنگفتی مواجه می‌شوند. شرکت‌هایی مانند «گلدکوئست» و «پنتاگون» از جمله معروف‌ترین شرکت‌های هرمی در ایران بوده‌اند.
کلاهبرداری‌های بورسی
کلاهبرداری‌های مختلفی حول محور بورس رخ می‌دهد. جز مواردی که به دستکاری قیمت سهام، انتشار اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده یا معاملات صوری مربوط می‌شود، سیگنال دادن و سیگنال فروختن میتواند به ضرر سرمایه‌گذاران کم‌اطلاع بورس منجر شود. سیگنال‌فروشی در بورس، یکی از ترفندهای رایج کلاهبرداران برای فریب افراد ناآگاه و کسب سود غیرقانونی است. در این نوع کلاهبرداری، افراد سودجو با ارائه سیگنال‌های خرید و فروش سهام به ظاهر تضمینی، سعی در جذب سرمایه و فریب قربانیان دارند.
چه کسانی قربانی می‌شوند: افرادی که به‌تازگی وارد بازار بورس شده‌اند و تجربه کافی ندارند، بیشتر در معرض این نوع کلاهبرداری قرار دارند. این افراد به دلیل ناآشنایی با سازوکار بازار و تحلیل‌های مالی، به‌راحتی فریب وعده‌های دروغین کلاهبرداران را می‌خورند.
زمین‌خواری
کلاهبرداری در حوزه ملک و زمین، معمولا با فروش ملک یا زمینی به یک نفر یا بیش از یک نفر رخ می‌دهد. در این نوع کلاهبرداری، فرد کلاهبردار با استفاده از روش‌های مختلف، یک ملک یا زمین را که مال خودش نیست می‌فروشد یا تلاش می‌کند یک ملک را به طور همزمان به چندین نفر بفروشد اما پس از دریافت مبالغ پرداختی، متواری می‌شود. این کار معمولا با استفاده از اسناد جعلی، قولنامه‌های صوری یا تبانی با برخی از افراد انجام می‌شود.
کلاهبرداری اینترنتی
کلاهبرداری‌های اینترنتی متنوع هستند. در روش فیشینگ، کلاهبرداران با ارسال ایمیل‌ها یا پیامک‌های جعلی و لینک‌های تقلبی، اطلاعات حساب بانکی، شماره کارت و رمز عبور آنها را سرقت می‌کنند. وقتی کلاهبرداران با ارسال ایمیل‌های جذاب و وسوسه‌انگیز، از افراد می‌خواهند برای دریافت ارثیه، جایزه یا کمک مالی، اطلاعات شخصی و مالی خود را ارائه دهند یا مبلغی پول به عنوان پیش پرداخت واریز کنند، از تکنیک کلاهبرداری نیجریه‌ای استفاده کرده‌‌اند. فروشگاه‌های اینترنتی جعلی یا صفحات تقلبی شبکه‌های اجتماعی یا مزایده‌های اینترنتی غیرواقعی دیگر شیوه‌های مرسوم تقلب هستند.
کلاهبرداری شرکت‌های لیزینگ
کلاهبرداران با تأسیس شرکت‌های لیزینگ صوری و ارائه وعده‌های دروغین فروش اقساطی کالا افراد را فریب می‌دهند. در این روش، کلاهبرداران با فروش اقساطی کالا (مانند خودرو، لوازم خانگی و...) به مشتریان، مبالغی را به عنوان پیش‌پرداخت دریافت می‌کنند و پس از آن، کالا را تحویل نمی‌دهند.
کلاهبرداری‌های جدید در بازارهای نوین
با افزایش محبوبیت ارزهای دیجیتال، کلاهبرداری‌های مرتبط با این حوزه نیز افزایش یافته است. کلاهبرداری پانزی وقتی رخ می‌دهد که به افراد وعده سودهای کلان و سریع از طریق سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال داده می‌شود. اما در واقع، این طرح‌ها پشتوانه واقعی ندارند و تنها از طریق جذب سرمایه‌های جدید، سودهای پرداختی به سرمایه‌گذاران قبلی تامین می‌شود. با فروپاشی این طرح‌ها، بسیاری از افراد سرمایه خود را از دست می‌دهند.
کلاهبرداری به شیوه Pump and Dump هم نسبتا جدید است. در این روش، کلاهبرداران با ایجاد هیجان مصنوعی در مورد یک ارز دیجیتال خاص، قیمت آن را به طور موقت افزایش می‌دهند و پس از فروش دارایی‌های خود، از بازار خارج می‌شوند. این کار باعث افت شدید قیمت آن ارز دیجیتال و ضرر سرمایه‌گذاران می‌شود. خالی‌فروشی در کسب‌وکار آنلاین طلا هم میتواند به یک کلاهبرداری جدید منجر شود.