روزگار سخت واردکنندگان آیفون، ایسوس و لنوو
مشکلات واردات موبایل و تحریم‌ها با تجمع اعتراضی بازرگانان در مقابل سازمان توسعه تجارت روبهرو شد.
درباره تجمع اعتراضی بازرگانان موبایل در مقابل سازمان توسعه تجارت و اثرات یک تحریم قدیمی اما پردردسر
این روزها، روزهای خوشی برای واردکنندگان موبایل و لپتاپ نیست. از طرفی با گذشت سه ماه از رفع ممنوعیت واردات آیفون، واردکنندگان موبایل برای واردات این محصول هنوز با چالش روبهرو هستند. همین امر باعث شد تعدادی از واردکنندگان روز گذشته مقابل سازمان توسعه تجارت ایران یک تجمع اعتراضی داشته باشند. از طرفی دیگر، خبر آمده که دو برند پرطرفدار در ایران یعنی لنوو و ایسوس ایران را تحریم کرده‌اند. البته این دو شرکت به طور رسمی تحریم جدیدی علیه ایران وضع نکرده‌اند اما رئیس اتحادیه فناوران رایانه گفته است فشارهای بین‌المللی به این دو شرکت بیشتر و منجر به این تحریم‌ها شده است. با این حال با توجه به تحریم‌های گسترده آمریکا علیه ایران به نظر می‌رسد این تحریم‌ها جدید نباشد. مسعود شکرانی، رئیس کمیسیون تامین کالا و تجهیزات فاوای سازمان نظام صنفی رایانه‌ای به «هفت صبح» می‌گوید بیش از 12 سال است که این دو شرکت در ایران نمایندگی ندارند و واردکنندگان با مشکلات زیادی روبهرو هستند.
مسعود شکرانی درباره تحریم‌های این دو شرکت علیه ایران به «هفت صبح» توضیح می‌دهد: «تحریم‌های مربوط به خدمات پشتیبانی با فشارهای جدید برای ثبت سفارش متفاوت است. در گذشته لنوو و ایسوس در ایران نمایندگی رسمی داشتند. اگر هر مشکلی برای محصولات پیش می‌آمد، آن قطعه به شرکت اصلی بازگردانده می‌شد و قطعه جدید به ایران ارسال می‌شد. اما مدت‌هاست که به دلایل تحریم و ترسی که از مجازات آمریکا وجود دارد، این اتفاق نمی‌افتد.» با این حال شکرانی توضیح می‌دهد که فشارهای جدید برای ثبت سفارش مشکلی در روند وارد کردن کالای ضروری و نیاز مردم ایجاد نخواهد کرد. شرکت‌های لنوو و ایسوس، هر دو تحت قوانین و مقررات بین‌المللی کنترل صادرات و تحریم‌ها، از جمله قوانین دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، فعالیت می‌کنند؛ قوانینی که فعالیت‌های تجاری با برخی کشورها از جمله ایران را محدود می‌کند. ایسوس در سند مربوط به رعایت قوانین کنترل صادرات و تحریم‌ها تاکید کرده محصولات این شرکت نباید به کشورها یا مناطقی که تحت تحریم قوانین ایالات متحده هستند، از جمله ایران، صادر یا انتقال داده شود. لنوو هم به عنوان یک شرکت بین‌المللی این قوانین را رعایت کرده و فعالیت تجاری با ایران ندارد. با این حال خود این دو شرکت به صورت مستقیم تحریم خاصی را علیه ایران اعمال نکرده‌اند. مسعود شکرانی تاکید می‌کند که تمام زیرساخت رایانه‌ای ایران به طور کامل تحریم است و واردکنندگان برای واردات این کالاها، مجبور هستند فرایند پیچیده‌ای را طی کنند.
ماموریت غیرممکن واردات لپتاپ
در ابتدا رئیس کمیسیون تامین درباره مشکلات مربوط به تخصیص ارز توضیح می‌دهد: «در حال حاضر، ارزی که به شرکت‌های واردکننده قطعات الکترونیک داده می‌شود، کمتر از ارزی است که به یک شرکت نامربوط به این حوزه اختصاص داده شده است. در حقیقت اشتباهی که رخ داده این است که یک شرکتی که به عنوان مثال بیلت آهن وارد می‌کند، می‌تواند 40 درصد خارج از تخصصش جنس وارد کند. با توجه به کاهش ساخت و ساز در ایران و خرید بیلت آهن، چنین شرکتی ترجیح می‌دهد کالاهای کم حجم و پرفروشی مثل هارد، سی‌پی‌یو یا تبلت و لپتاپ وارد کند. این در حالی است که این نوع شرکت‌ها، ساز و کاری برای پشتیبانی از محصولات وارد شده ندارند اما شرکت‌های واردکننده قطعات الکترونیک تا سه سال محصولات وارداتی را ضمانت می‌کنند.»
با توجه به تحریم‌ها، محصولات لنوو و ایسوس هم مانند باقی برندهای خارجی تحریمی از طریق ثبت سفارش غیرمستقیم وارد کشور می‌شوند. به گفته شکرانی همه شرکت‌های تامین‌کننده ایرانی در یکی از کشورهای ترکیه، امارات، عمان، چین یا کویت ثبت شرکت انجام داده‌اند و از این طریق کالاها را به صورت قانونی وارد می‌کنند. این دفاتر با ارائه توضیحات و ترفندهایی که طی سال‌ها یاد گرفته‌اند کالا را سفارش می‌دهند. در ادامه سفارشات به یک فروشنده واقعی تحویل داده می‌شود و از طریق فروشنده، به ایران وارد می‌شود.
شکرانی در ادامه توضیح می‌دهد که سنگ‌اندازی‌ها در داخل هم بیشتر شده و زمان و هزینه بیشتری هم می‌برد. او اسم این روند را «ماموریت غیرممکن» گذاشته و می‌گوید: «ثبت سفارش در گذشته در عرض 5 دقیقه انجام می‌شد اما حالا در بهترین حالت نزدیک به دو ماه زمان می‌برد. مقررات پیچیده‌ای برای تحویل سفارشات در ایران وضع شده که این روند را طولانی و پرهزینه می‌کند. به طور مثال، محصولی که تائیدیه جهانی دارد، وقتی وارد ایران می‌شود، دوباره باید به آزمایشگاه فرستاده شود و تائیدیه سازمان استاندارد را بگیرد.» او همچنین تاکید می‌کند که وجود مشکلات تخصیص ارز و طولانی بودن روند تحویل و توزیع کالا، به قاچاق بیشتر کالاهای رایانه‌ای دامن زده و حتی باعث شده تحویل کالایی که برگ سبز دارد از کالای قاچاق سخت‌تر شود.
کلاف پیچیده واردات آیفون
صبح روز گذشته تعدادی از واردکنندگان موبایل تجمعی اعتراضی در مقابل سازمان توسعه تجارت ایران برگزار کردند. این اعتراضات دو علت داشت. اول اینکه بازرگانان با وجود اینکه از محل ارز حاصل از صادرات خود تامین موبایل کردند، طبق اطلاعیه سازمان توسعه تجارت امکان ویرایش موبایل را ندارند. آن‌ها نمی‌توانند کالای غیرلوکس را به لوکس تبدیل کنند. به طور مثال بازرگان آیفون 13 را ثبت کرده و حالا که تولید آیفون 13 قطع شده، می‌خواهد آن را به آیفون 16 تبدیل کند اما سامانه اجازه نمی‌دهد. دلیل این محدودیت، این است که سامانه جامع تجارت 6 بهمن اعلام کرد بازرگانانی که سابقه و سقف واردات 500 هزار دلار ندارند، نمی‌توانند موبایل لوکس وارد کنند. در حقیقت آن‌هایی که وارداتشان بیش از این مبلغ نبوده، در این قانون گذاری دیده نشده‌اند و فقط عده‌ای خاص از این قانون نفع می‌برند. رئیس کمیسیون تنظیم بازار انجمن موبایل در تجمع روز گذشته در این باره گفت: «این قانون باعث انحصار و رانت شده. از حدود 700 شرکت واردکننده، فقط 30 شرکت می‌توانند آیفون وارد کنند.»
دلیل دومی که واردکنندگان را معترض کرده، شفاف نبودن فرایند واردات آیفون به صورت تجاری است. در حال حاضر همه موبایل‌هایی که در بازار وجود دارند به صورت مسافری وارد شده‌اند و طبق شنیده‌ها فقط چند شرکت بزرگ واردکننده موبایل توانسته‌اند به صورت تجاری واردات انجام دهند.
آنطور که گفته شده، تجمع روز گذشته در مقابل سازمان توسعه تجارت بدون نتیجه به پایان رسید و بازرگانان قرار است در روزهای آینده با ارائه نامه‌ای چالش‌هایشان را مطرح کنند.