انگشت دوباره اتهام به ابر دزدی
مقصر جدید کمبود آب در ایران مشخص شد!
هفت صبح، حمیدرضا خالدی| در گرمای طاقت‌فرسایی که باعث شده تا برخی از شهرهای ایران جزو داغ‌ترین شهرهای جهان باشند، کمبود آب یکی از اصلی‌ترین چالش‌های کشور شده؛ موضوعی که می‌توان آن را از محتوای سخنان رئیس‌جمهور نیز به خوبی درک کرد، آنچه که گفت: «بحران آب از آنچه امروز درباره آن صحبت می‌شود، جدی‌تر است».
موضوعی که آن‌قدر جدی است که از همین الان زمزمه‌های درگوشی قطعی و جیره‌بندی آب را باعث شده است. چنین شرایطی باعث شده تا افکار عمومی به دنبال یافتن پاسخ‌هایی برای سوالات خود باشد؛ سوالاتی مثل اینکه چرا ابرها با آسمان ایران قهر کرده‌اند؟ آن هم در شرایطی که در برخی از کشورهای همسایه، وفور ابرهای پربرکت بیداد می‌کند؛ موضوعی که باعث شده تا بار دیگر موضوع «ابر دزدی» یکی از متهمان اصلی از نگاه مردم باشد.
ابر دزدی، پرونده‌ای دو ساله
ماجرای ابردزدی کلیدواژه‌ای بود که تاریخچه آن از زمان احمدینژاد آغاز شد و وی مدعی بود که دشمنان ما ابرهای در حال ورود به ایران را از مسیر خارج می‌کنند. آن روزگار بسیاری از متخصصان بر احمدینژاد تاختند و این موضوع را غیرممکن دانستند.
اما این موضوع یکبار دیگر دو سال پیش مطرح شد، زمانی‌که در سال 1402، عکسی در فضای مجازی منتشر شد که سبب ساز تولد یک ایده باشد. ابر دزدی در مرز ایران و ترکیه همان ایده‌ای شد که طی چند روز به یکی از داغ‌ترین بحث‌های رسانه‌ای و محافل عمومی بدل شد؛
عکسی که نشان می‌دهد انگار برف تصمیم گرفته در ترکیه ببارد اما نیم نگاهی هم به ایران نداشته باشد. همان‌طور که از این تصویر پیدا بود، درست مرز ایران و ترکیه محل تفاوت بارش‌هاست و شاید با دیدن تفاوت در این عکس، هر ذهنی به ایده ربایش ابر یا وجود موانع غیرطبیعی برای بارش در ایران نزدیک شود.
بعد از آن بود که به رسم این رخدادها، فضای مجازی و رسانه‌ها پر شد از اظهارنظرهای ضدونقیض کارشناسان. «کاوه مدنی» کارشناس محیط‌زیست و معاون سابق سازمان محیط‌زیست در ایران، یکی از همین افراد بود که آن زمان در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) یک تصویر از مناطق شمالی ایران منتشر کرد. مدنی نوشت: «با همان منطقی که در چند هفته اخیر برای تقویت شایعه منصرف کردن ابرها از ورود به ایران استفاده شده، می‌توان ادعا کرد که مردم گیلان، مازندران و گلستان هم با دست‌کاری آب و هوا از مردم تهران، ابردزدی می‌کنند».
چند روز بعد نیز کاوه مدنی عکس دیگری را در حساب کاربری خودش در شبکه ایکس به اشتراک گذاشت و درباره آن نوشت: «در هر دو سوی مرز ایران با ترکیه، ابر وجود دارد و کشور همسایه نتوانسته است با هیچ حربه‌ای ابرها را از ایران بدزدد. پس باید پرسید، چرا تصاویر دست به دست شده در فضای مجازی، این ابرها را نشان نمی‌دهند؟ جواب خیلی سخت نیست. آن تصاویر مربوط به یک لحظه یا یک بازه زمانی خاص هستند و برای القای یک روایت انتخابی غیرعلمی دست‌چین شده».
معضلاتی که هم رد می‌شوند و هم تایید
در طول دو سال گذشته بارها این مسئله رد یا تایید شده است. به عنوان مثال در یکی از آخرین اظهارنظرها در این زمینه «محمدرضا کاویانپور» رئیس موسسه تحقیقات آب گفت: «اگر بخواهیم پدیده ابردزدی را کتمان کنیم، حرف درستی نیست. اینکه همه کشور‌ها با توجه به کمبود منابع آبی در این حوزه ورود کرده و تلاش می‌کنند از این ظرفیت برای حل مشکل آبی استفاده کنند نیز قابل کتمان نیست.
همچنین اینکه این ماجرا می‌تواند تبدیل به جنگ شود را نیز کسی نمی‌تواند کتمان کند، زیرا ما تحت تحریم هستیم و دیگران هر آنچه از دستشان برآید، علیه کشور ما انجام می‌دهند، بنابراین باید آگاه و هوشمند باشیم و در این رابطه تامل کنیم». او افزود:
«ممکن است این اقدام (پدیده ابردزدی) در مقیاس آزمایشگاهی جواب داده باشد اما در مقیاس واقعی نیاز به تحقیق دارد. ولی نه کسی می‌تواند این موضوع را تکذیب و نه کسی می‌تواند تایید کند. این مسئله باید همواره در ذهنمان باشد اما در عین حال حتما فعالیت‌های خودمان را براساس توسعه بارورسازی ابرها و استفاده از هر ظرفیتی برای تامین نیاز آبی کشور انجام خواهیم داد».
با این حال «صادق ضیاییان» رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی کشور همچنان مدعی است که ابردزدی از لحاظ علمی اثبات نشده است! وی در این زمینه گفته: «آنها شاید دلایلی دارند اما برای ما این دلایل مسجل نشده است. شاید مستنداتی دارند که ما به آنها دسترسی نداریم. در تمام کشورهای همسایه، روند بارشی منطقه نزولی است و هیچ‌کدام از کشورهای همسایه روند بارشی رو به افزایش ندارند.
از نظر علمی اصطلاح ابردزدی نداریم بلکه اصطلاح باروری ابرها را داریم که علمی است. مثلا ابرهای کشوری را برای افزایش بارش بارور می‌کنند که با اما و اگر روبه‌رو است یعنی هزار اما و اگر وجود دارد تا در نهایت بین 10 تا 20درصد در بهترین شرایط ممکن برای یک رویداد، آن هم نه در طول سال، افزایش بارش داشته باشند».
