این استان‌ها قصد ادامه تحصیل دارند
رغبت زیاد سیستان و بلوچستان، البرز و یزد برای کارشناسی ارشد و دکتری
هفت صبح| امسال دانشجویان خراسان‌شمالی کمترین تعداد شرکت‌کننده را در آزمون کارشناسی‌ارشد و دکتری داشتند. دانشجویان تهرانی هم بیشترین متقاضیان این دو مقطع تحصیلی بوده‌اند. سازمان سنجش دیروز آماری از متقاضیان مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری منتشر کرد.
عجیب نیست که استان‌هایی که جمعیت بیشتری داشتند، متقاضی بیشتری هم داشته‌اند اما وقتی این اطلاعات را کنار میزان قبولی در مقطع کارشناسی و همچنین اطلاعات میانگین معدل امتحانات نهایی قرار می‌دهیم، به نتایج جالبی می‌رسیم. برای مثال با اینکه میانگین نمره دانش‌آموزان سیستان و بلوچستانی پایین‌تر از همه استان‌هاست اما تقاضای تحصیلات تکمیلی در بین آنها خیلی بیشتر از استان‌های دیگر است.
رقابت اصفهان و مشهد
اینطور که سازمان سنجش دیروز اعلام کرد با اینکه در خراسان رضوی دانشجوی بیشتری نسبت به اصفهان زندگی می‌کند اما دانشجویان اصفهانی بیشتر تقاضای ادامه تحصیل داشته‌اند. در اصفهان جمعا حدود 50 هزار نفر برای آزمون دکتری و کارشناسی‌ارشد ثبت‌نام کردند و در خراسان رضوی 1000 نفر کمتر. وضعیت تحصیل دانش‌آموزان اصفهانی در دبیرستان نشان میدهد که آنها کمی (دو‌دهم ) نمره‌های بهتری داشته‌اند. میانگین این نمره در اصفهان برابر 11/43، در خراسان رضوی برابر 11/27 بوده است.
5/4 درصد از جمعیت دانشجویان در استان فارس زندگی می‌کنند. از این نظر استان فارس بعد از تهران، مشهد و اصفهان، در رتبه چهارم قرار دارد. از طرف دیگر استان خوزستان هم محل تحصیل 4/7درصد دانشجویان بوده است. با اینکه به نظر می‌رسد باید فارس متقاضی تحصیلات تکمیلی بیشتری داشته باشد اما تقاضا در خوزستان برای ثبت‌نام در مقطع دکتری و کارشناسی ارشد بیشتر بوده است. میانگین معدل امتحان نهایی سال قبل آنها در فارس برابر 9/41 و در خوزستان 8/29 است.
مورد جالب این گزارش یزد و تا حدودی همدان. در یزد و سمنان به یک اندازه دانشجو زندگی می‌کنند و هر کدام محل زندگی دو درصد از کل دانشجویان کشور هستند. اما در یزد 1/6 برابر بیشتر از سمنان تقاضای ادامه تحصیل وجود داشته است. جالب اینکه این دو استان از نظر میانگین معدل هم به ترتیب رتبه‌های اول و دوم بهترین نمره‌های امتحان نهایی دانش‌آموزان را داشتند. میانگین نمره امتحان نهایی سال گذشته دانش‌آموزان یزد4/12و سمنانی 11/6 بوده است.
3 درصد از دانشجویان کشور ساکن استان زنجان هستند. یعنی یک درصد بیشتر از یزد. اما با این حال باز هم در یزد یک و نیم برابر بیشتر از زنجان تقاضای ادامه تحصیل وجود داشته است. همدان هم وضعیتی شبیه به یزد دارد. یعنی اگر استان‌ها را از نظر جمعیت دانشجویان با هم مقایسه کنیم، تقاضای تحصیل در همدان هم بیشتر از سمنان و زنجان است.
البرزی‌ها سال پیش در نمره معدل دانش‌آموزان در امتحان نهایی، به میانگین 10/9 رسیده بودند. یعنی وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان آن شبیه با آذربایجان شرقی و به مازندران است. وقتی پای ادامه تحصیل برسد البرزی‌ها 26 هزار داوطلب، مازندرانی‌ها 31 هزار و آذربایجان شرقی 24 هزار داوطلب تحصیلات تکمیلی دارند. باز هم تا اینجای کار هر سه شبیه به هم هستند. نکته ولی این است که در البرز تعداد دانشجو بسیار کمتر بوده. این یعنی به نسبت کل دانشجویان ساکن این استان‌ها، سهم بیشتری در البرز قصد دارند ادامه تحصیل دهند.
میانگین معدل در استان سیستان و بلوچستان در پایین‌ترین وضعیت است و عدد 7/74 را نشان میدهد اما جالب اینکه تقاضای تحصیلات تکمیلی دانشجویان این استان در مقایسه با استان‌های دیگر در رتبه‌های بالایی قرار دارد. 15 هزار و 700 نفر برای آزمون دکتری و کارشناسی ارشد ثبت‌نام کردند.
یعنی هزار نفر بیشتر از قم. تعداد دانشجوی ساکن قم و سیستان و بلوچستان هم تفاوت چندانی نداشتند. حتی میانگین معدل آزمون نهایی دانش آموزان قمی بیشتر از 4 نمره بهتر از سیستان و بلوچستان بوده و عدد 11/27 را نشان میدهد. درنتیجه دانش‌آموزان قم بعد از گرفتن لیسانس انگیزه کمتری برای تحصیلات تکمیلی داشته‌اند و سیستان و بلوچستانی‌ها وقتی وارد دانشگاه می‌شوند، فقط به یک مقطع تحصیلی قانع نیستند.
امسال خراسان شمالی و خراسان جنوبی کمترین تعداد متقاضی تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری را داشته‌اند. در اولی هزار و 188 نفر داوطلب بوده‌اند و در دومی هزار و 300 نفر. ایلام هم به همین ترتیب از آخر سوم شده است. این که خراسان شمالی و ایلام متقاضی کمی داشته باشد عجیب نیست. چرا که آنها کمترین دانشجو را سال گذشته در کشور داشته‌اند و هر کدام کمتر از یک درصد از جمعیت دانشجویان کشور را در خود جا داده‌اند.
ضمن اینکه معدل دبیرستان دانش‌آموزان این استان‌ها سال گذشته حدود یک نمره پایین‌تر از میانگین کشوری بوده. یعنی میانگین معدل امتحان‌های نهایی مدارس در ایلام 9/27 و در خراسان شمالی 9/82 است. مورد خراسان جنوبی از این جهت جالب است که اولا در این استان معدل دانش‌آموزان از میانگین کشوری یک نمره بیشتر است و با نمره 11/81 رتبه دوم بهترین معدل‌های کشور را داشتند، اما باز هم تقاضای ادامه تحصیل در آن پایین‌تر از استان‌هایی بوده که میانگین معدل پایین‌تری داشته‌اند.
بعد از کهگیلویه و بویراحمد یا چهارمحال و بختیاری، کردستان و استان مرکزی قرار دارد. تقاضای پایین ادامه تحصیل در این دو استان وقتی عجیب می‌شود که به یاد بیاوریم دو دانشگاه قوی کشور در این منطقه قرار دارد. دانشگاه سنندج از نظر رتبه‌بندی جهانی معروف تایمز در سال 2024 رتبه اول رشته زمین‌شناسی و رتبه دوم علوم مهندسی در کل کشور شده بود.
مورد اراک هم از این جهت عجیب است که میانگین معدل دانش‌آموزان دبیرستانی اراکی خیلی بهتر از تهرانی‌ها بوده است. در گیلان هم معدل دانش‌آموزان تعریفی نداشته و به ایلام نزدیک بوده. با این‌حال 3 درصد از دانشجویان در گیلان زندگی می‌کنند. یعنی با وجود میانگین معدل نسبتا پایین، این استان دانشگاه جذاب‌تری برای جذب دانشجو داشته است. از قضا امسال 9 هزار و 400 نفر هم در آن تقاضای ادامه تحصیل در بخش تحصیلات تکمیلی داشته‌اند.