کلاسیک ببینیم| فیلم «زن مطلقه» و مصائب آن

روزنامه هفت صبح، سینا بحیرایی | یک: ارسولا پرت نویسنده در سال ۱۹۲۹ رمانی منتشر کرد به نام «همسر سابق». این رمان فوقالعاده موفق عمل کرد و یکی از پرفروشترین آثار سال شد. در نتیجه شرکت متروگلدوین میر خیلی سریع حق اقتباس آن را با مبلغ بیسابقه۲۰هزار دلار خریداری کرد. یکسال بعد هم نسخه اقتباسی فیلم با نام «زن مطلقه» روی پرده سینماها آمد. جالب این است که فیلم ساخته شده هم بسیار موفق عمل کرد، هم فروش خوبی داشت و هم نامزد سه جایزه اسکار شد.
دو: «زن مطلقه» داستان زنی به نام جری (نورما شیرر) است که با خبرنگاری به نام تد (چستر موریس) ازدواج میکند. ازدواج آنها با عشق و محبت شروع میشود اما کمکم اختلافهایی پیش میآید، خیانتهایی شکل میگیرد و در نهایت مجبور میشوند از هم طلاق بگیرند. جری به عنوان یک زن مطلقه سعی میکند خوش بگذراند و مشغول هوسرانی با مردهای مختلف میشود، اما در نهایت متوجه میشود که برای رسیدن به آرامش، چارهای جز بازگشت به عشق سابق خود ندارد.
سه: کمتر فیلم کلاسیک هالیوودی را میتوان پیدا کرد که اینگونه صریح و باجزئیات به سراغ مقوله مهمی چون طلاق رفته باشد. طلاق در سینمای کلاسیک جایی ندارد.اگر هم باشد عنصری جزئی در پسزمینه است.بیشتر شاهد ازدواج و خوشبختی زوجهای جوان هستیم. حتی اگر هم مشکل و اختلافی وجود داشته باشد،باز زن و شوهر فیلمهای کلاسیک ترجیح میدهند آنها را نادیده بگیرند و خانواده خود را حفظ کنند.اما در فیلم «زن مطلقه» چیزی که زیاد دیده میشود، طلاق است. ابتدا جری و تد از هم طلاق میگیرند. یکی از دوستان جری از همان ابتدای فیلم طلاق میگیرد. حتی پل (کنراد نیگل)، دلباخته جری هم که از ازدواج با او باز میماند هم بعدا که جری طلاق میگیرد، حاضر است به خاطر او از همسر خود جدا شود.
چهار: با وجود اینکه فیلم تقریبا نگاه تجاری به موضوع طلاق دارد و با پایان خوشی هم به سرانجام میرسد اما خیلی خوب موفق میشود طلاق، علتها و عواقب آن را نشان بدهد. اینکه طلاق یعنی جدا شدن چند زندگی، فرآیندی که اصلا کار راحتی نیست، حتی فراموش کردن آن عشق و محبت اولیه هم کار سختی است. اینکه این طلاق چه تبعات سنگینی دارد و اینگونه نیست که دو طرف این ماجرا بتوانند خیلی سریع به زندگی معمول خود برگردند. فیلم با وجود اینکه تنها میخواهد قصهای تعریف کند و مخاطبی جذب کند، واقعا خیلی خوب این مسائل را پوشش میدهد.
پنج: یک نکته جالب که در مورد «زن مطلقه» وجود دارد، نگاه بیرحمانه و غیرمعمولی است که نسبت به مناسبات حاکم بر جامعه دارد. وقتی پل و دروتی (هلن جانسن) سوار ماشین هستند و پل با بیاحتیاطی تصادف میکند و صورت دروتی را نابود میکند، با او ازدواج میکند. اما بعدا که فرصت آشنایی با جری فراهم میشود، پل خیلی راحت تصمیم میگیرد دروتی را طلاق بدهد! یا تد خودش به جری دروغ گفته و خیانت کرده اما با شنیدن خبر خیانت جری از کوره در میرود و حتی معذرتخواهی جری را هم نمیپذیرد. این حالت حقبهجانب بعضی از شخصیتهای فیلم تاحدی غیرقابل باور و عجیب است.جالب این است که این حق بهجانبی معمولا از سوی شخصیتهای مرد داستان است. کلا فیلم فضای مردسالارانهای دارد و بیشتر به آنها حق میدهد. به نظر میرسد زنان را به قول سیمون دو بووار، جنس دوم در نظر میگیرد.
شش: فرآیند انتخاب بازیگر برای جری، نقش اصلی فیلم داستان جالبی دارد و خودش میتواند یک فیلم شود. وقتی اروینگ تالبرگ که آن زمان مدیر متروگلدوین میر بود، حق اقتباس رمان را خرید، جوان کرافورد را به عنوان بازیگر اصلی در نظر گرفته بود. اما نورما شیرر بازیگر که آن زمان همسرش بود، اصرار شدیدی داشت که این نقش را مال خود کند.
تالبرگ هم به هیچ عنوان راضی نمیشد و معتقد بود شیرر به اندازه کافی اغواگر نیست. در نهایت با چند عکس، شیرر موفق شد همسر خود را راضی کند. همین باعث عصبانیت شدید کرافورد شد. او حتی در مصاحبهای با لحنی توهینآمیز گفت نورما شیرر با رئیس شرکت رابطه دارد و طبیعی است این نقشها را تصاحب کند. درگیری کرافورد و شیرر تا سالها ادامه داشت. به نظر میآید جوان کرافورد هیچوقت شیرر را بابت این دزدی نبخشید!
هفت: ولی از حق نگذریم، نورما شیرر در این نقش سنگ تمام گذاشت. یک بازی درخشان و پرجزئیات که کاملا همسو با ویژگیهای شخصیت اصلی داستان بود. او تا آن زمان بیشتر در نقش زنان خانهدار صاف و ساده بازی کرده بود و خیلی دوست داشت از این کالبد خارج شود.«زن مطلقه» برای او بهترین فرصت بود. با وجود اینکه همه دوستان و آشنایان مخالف این کار او بودند (حتی خدمتکارش هم به او پیشنهاد کرد این فیلم را بازی نکند)، ولی او در نهایت کار خودش را کرد و باید اعتراف کرد که نورما شیرر خیلی هم خوب از این فرصت استفاده کرد و با بازی بینظیر خود، برنده اسکار بهترین بازیگر نقش اصلی زن هم شد.