فامیلی‌های عجیب و تغییر کرده بازیگران و کارگردانان سینما
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | دیروز مصادف بود با اجباری شدن استفاده از نام خانوادگی برای ایرانیان. به همین مناسبت گشتی زده‌ایم در فامیلی بازیگران و کارگردان‌های سینما که نتایج بامزه‌ای هم داشته است. این پرونده را با لبخند بخوانید.
* فامیلی‌هایی که تغییر کرده‌اند: احمد سعید حق‌پرست راد؛ این اسم کامل سعید راد، بازیگر باسابقه و خوش‌نقش سینمای ماست. او بهمن۹۱ در گفت‌وگو با روزنامه جام جم که ایسنا آن را بازنشر داده است، در پاسخ به این سوال که اسم شما احمد حق‌پرست راد است، پس چرا به سعید راد معروف هستید؟ گفته بود: «بله! من درواقع سعید احمد حق‌پرست راد هستم! چون اسم برادرم حمید بود از همان بچگی من را سعید صدا می‌کردند و در شناسنامه اسمم احمد است.»
* خانم‌ها: در میان خانم‌ها با موارد زیادی مواجه می‌شویم که تغییر فامیلی داده یا فامیلی هنری برای خودشان انتخاب کرده‌اند: گلاب آدینه، با نام اصلی گلاب مستعان، فخری خوروش با نام اصلی فخری اسودی، شهلا ریاحی با نام اصلی قدرت‌الزمان وفادوست، مهین شهابی با نام اصلی مهین نیک‌طبع، رقیه چهره‌آزاد با نام اصلی رقیه فخرالملوک توکلی، پروانه معصومی با نام اصلی سکینه کبودرآهنگی و بیتا فرهی با نام اصلی بیتا لهارخانی دینبلی. زنده‌یاد حمیده خیرآبادی از مواردی است که نامش را تغییر داد، نام او نادره بود.
* مورد ویژه : جمشید هاشم‌پور مورد ویژه است چون پیش از انقلاب با نام هنری آریا مشغول به فعالیت بود و تا سال‌ها بعد از انقلاب هم با این اسم بازی می‌کرد. او سال ۱۳۶۱ به دعوت مسعود کیمیایی برای بازی در فیلم خط قرمز دوباره به سینما بازگشت. هاشم‌پور ستاره سینمای ایران در دهه هفتاد بود. بازی او در نقش «زینال بندری» با سر تراشیده او را میان مردم مطرح کرد… گفته می‌شود بعد از مدتی او اجازه استفاده از نام هنری آریا را نداشت و حالا از فامیلی خودش یعنی هاشم‌پور بهره می‌برد.
* فامیلی‌هایی که مختصر شده‌اند: زنده‌یاد علی حاتمی شاخص‌ترین کارگردانی است که نامش کوتاه شده. عنوان کامل او عباسعلی حاتمی عباسی است. در تیتراژ آثارش اما او را به‌عنوان حاتمی می‌شناسیم. کمال تبریزی دیگر کارگردان شاخص سینمای ما است که فامیلی‌اش را کوتاه کرده. او یک عنوان را از ابتدای فامیلی‌اش برداشته. اصلش این است: کمال مصفای تبریزی. مجید مجیدی هم پسوند تالشی دارد اما رسما مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. سعید سهیلی هم دیگر کارگردانی است که یک عنوان پیش از فامیلی‌اش بوده ولی از آن استفاده نمی‌کند: سعید مهراد سهیلی.
* مهدی هاشمی علاوه بر اینکه فامیلی‌اش جزو موارد فراگیر است، در دسته کوتاه‌شده‌ها هم قرار می‌گیرد. «قرمزی» پسوند این بازیگر شاخص سینما و تلویزیون کشورمان است که در ادامه آن را حذف کرده.آقای هاشمی پیشوند «میر» هم در ابتدای اسمش دارد: میرمهدی هاشمی قرمزی. رامبد جوان تبریزی؛ این اسم کامل مجری محبوب «خندوانه» است که در این برنامه بارها آن را تکرار کرده و گفته از داشتن عنوان تبریز افتخار می‌کند. پژمان بازغی کیسمی عنوان کامل بازیگر و مجری محبوب «کودک‌شو» است.
* داشتن پسوند و پیشوند در فامیلی برای فرزندان سینماگران یک امکان است تا از آن به‌عنوان اسم هنری‌شان بهره ببرند. سال پیش سینا مهراد که با سریال «پدر» به شهرت رسید، خیلی‌ها می‌پرسند چرا از فامیلی پدرش(سعید سهیلی) استفاده نکرده. بعدا کاشف به عمل آمد فامیلی‌شان این است: مهراد سهیلی. سینا هم از مهراد خالی استفاده کرده که به‌نظر او هنری‌تر است. برادرش ساعد اما همان سهیلی را برداشته. زهرا مصفا، عکاس مطرح سینما دختر کمال تبریزی است. او هم بخش مصفا را از فامیلی پدر(کمال مصفای تبریزی) عاریت گرفته.
*** فامیلی‌های پرتکرار/ طباطبایی
بهنوش، لادن و طناز شاخص‌ترین بازیگرانی هستند که فامیلی‌شان طباطبایی است. بهنوش طباطبایی بعد از مدت‌ها کم‌کاری سال پیش در فیلم‌های «غلامرضا تختی» و «ماجرای نیمروز؛ رد خون» بازی کرد که اولی نوروز اکران شد و دومی مهرماه به سینماها می‌آید. لادن از ایران رفته است و دیگر فعالیتی در سینما و تلویزیون ندارد. طناز فعال‌ترین طباطبایی است که از امروز فیلم جدید او یعنی «روسی» اکران عمومی می‌شود. او «طلا» را هم در نوبت نمایش دارد.
جعفری: بهناز، امیر و مجید شاخص‌ترین جعفری‌های سینما هستند. مجید جعفری چهره شناخته‌شده تئاتر است و در سینما فعالیت زیادی نداشته. «یک روز بخصوص» آخرین فیلمی است که با بازی او اکران عمومی شد. امیر و بهناز اما جزو جعفری‌های شناخته‌شده سینما و تلویزیون هستند که سابقه تئاتری نیز دارند. امیر چندی پیش «چهارانگشت» را روی پرده سینماها داشت و به‌زودی «زیر نظر» او اکران می‌شود. از بهناز هم به‌تازگی «جاده قدیم» وارد شبکه نمایش خانگی شده است. به این جمع باید خانواده جعفری جوزانی را هم اضافه کرد: مسعود، فتح‌الله، نیما و سحر.
***فامیلی‌های هم‌خانواده یاشبیه هم / عرب نیا و پورعرب
معروف‌ترین فامیلی موجود در سینما که خیلی‌وقت‌ها باهم اشتباه گرفته می‌شوند، مربوط است به آقایان ابوالفضل پورعرب و فریبرز عرب‌نیا. اشتراک در واژه «عرب» عامل اصلی ایجاد اشتباه توسط کسانی است که خیلی سینما را به شکل حرفه‌ای دنبال نمی‌کنند. وگرنه کیست که تفاوت این دوبازیگر شاخص سینمای ما را تشخیص ندهد؟ وجود چند اشتراک حرفی در اسم کوچک آنها بر سخت‌شدن تشخیص‌شان توسط مخاطب هم بی‌تاثیر نیست. ابوالفضل پورعرب و فریبرز عرب‌نیا بارها دستمایه شوخی‌هایی شده‌اند که بعضا جذاب هم هستند.
* جمع حاتمی
علی حاتمی، ابراهیم حاتمی‌کیا، علی شاه‌حاتمی، لیلا و محمد حاتمی. ماشاء‌الله تعداد حاتمی‌های سینما زیاد است. پس کسانی که اهل سینما نیستند، حق دارند گاهی گیج شوند که کدام، کدام است! زنده‌یاد علی حاتمی و دخترش لیلا معرف همه است؛ ابراهیم حاتمی‌کیا هم جزو کارگردان‌های مشهور است. شاه‌حاتمی در تلویزیون چندسریال خوب داشته که این شب‌ها «خوش‌رکاب» او بازپخش می‌شود. محمد حاتمی هم کارگردان تئاتر و بازیگر تلویزیون است و با حاتمی‌کیا در «آژانس شیشه‌ای» همکاری داشته.
*** فامیلی‌هایی که برگرفته از شغل هستند
پسونددار:برخی فامیلی‌ها هستند که پسوند دارند. غالب فامیلی‌ها «ی» نسبت با آنها است و در میان سینماگران هم شاهد نمونه‌های فراوان هستیم. این اتفاق برای فامیلی‌هایی که از شغل می‌آیند هم رخ داد. شاخص‌ترین فامیلی‌های این دسته مهران مدیری،مریلا زارعی، نگار جواهریان وپگاه آهنگرانی هستند.درباره عطاران خوب است بدانیم که این اسم آن طور که در فرهنگنامه‌ها آمده یکی از هفت دروازه شهر بخارا است… پس با این حساب آقا رضا نسبتی با عطاری ندارد! دیگر رضای سینما یعنی رویگری اما فامیلی‌اش مستقیما از یک حرفه گرفته شده است.
*** متن کامل این پرونده را در نسخه پی دی اف صفحه ۱۲ و ۱۳ به تاریخ ۹۸/۰۵/۳۰ بخوانید.
