درباره شش امام جمعه خبرساز در شش شهر بزرگ
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی| هر جمعه در تمام شهرها امامان جمعه بر منبر می‌روند و حرف‌هایی می‌زنند که برای روزها در خبرها به آنها پرداخته می‌شود؛ به‌طور کلی مواضع امامان جمعه به دلیل جایگاه مذهبی و البته سیاسی‌اي که دارند، اهمیت زیادی دارد. این حرف‌ها هم می‌تواند تاثیرگذاری زیادی داشته باشد و هم نشان‌دهنده نظرات بخش مهمی از جامعه سیاسی و مذهبی ایران باشد.
بخشی از دلیل مورد توجه قرار گرفتن حرف‌های امامان جمعه جایگاه آنها‌ست اما محتوای حرف‌های آنها و اینکه چقدر جنجالی است، می‌تواند به وایرال شدن این حرف‌ها کمک زیادی کند. بعضی از امامان جمعه که هر دوی این شرایط را دارند، یعنی هم در شهرهای مهمی بر منبر می‌روند و هم بیشتر اهل زدن حرف‌های جنجالی هستند را با هم مرور می‌کنیم.
مهمتر از پدر همسر رئیس‌جمهور
دیگر حالا همه می‌دانند که آیت‌الله سید‌احمد علم‌الهدی، امام جمعه قدیمی شهر مقدس مشهد پدر جمیله علم‌الهدی، همسر ابراهیم رئیسی است اما او مدت‌ها قبل از اینکه به‌عنوان پدر همسر رئیس‌جمهور شناخته شود، چهره‌ای آشنا بود و حتی وقتی رئیسی تولیت آستان قدس رضوی را به‌عهده داشت او را به‌عنوان داماد علم‌الهدی می‌شناختند. شیخ احمد بدون هیچ اغراقی جنجالی‌ترین امام جمعه حال حاضر ایران است.
او که ۷۸ساله است از سال ۸۴ امام جمعه مشهد بوده و از اسفند ۹۴ به‌عنوان نماینده ولی‌فقیه در این شهر از سوی رهبری انتخاب شد و از سال ۸۶ نماینده مجلس خبرگان رهبری از استان خراسان رضوی هم بوده است. علم‌الهدی اصالتا خراسانی است اما بعد از انقلاب بیرون از استان هم کارهای مهم زیادی کرده. از سال ۱۳۵۹ تا مرداد ۱۳۶۱ مسئولیت کمیته انقلاب منطقه یک تهران را عهده‌دار بود و پس از مدتی به عضویت شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز تهران در آمد. مهمتر اینکه از سال ۱۳۶۱ به همراه محمدرضا مهدوی‌کنی و باقری‌کنی دانشگاه امام صادق را تاسیس می‌کند و به مدت ۲۲ سال به‌عنوان عضو هیات علمی در سمت معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی این دانشگاه مشغول می‌شود، دانشگاهی که دخترش جمیله هم ارتباط علمی تنگاتنگی با آن دارد.
او یکی از منتقدان جدی جریان دوم خرداد ۷۶ و دولت محمد خاتمی و جزو معدود روحانیونی بود که طرفدار جریان آبادگران بودند، جریانی که نهایتاً به پیروزی محمود احمدی‌نژاد در رقابت انتخابات ریاست جمهوری ۸۴ کمک کرد. علم‌الهدی بعد از انتخابات جنجالی سال ۸۸ هم در خطبه‌های نماز جمعه گفت: «احمدی‌نژاد عزیز ماست و ما به صلاحیت او رای داده‌ایم و پای رای‌مان هم ایستاده‌ایم.» اما در نهایت به یکی از منتقدان احمدی‌نژاد تبدیل شد و گفت تغییر نگاه «ولایت‌محوری به قدرت‌محوری» در احمدی‌نژاد سبب تردید جدی نسبت به او شده است.
اما همه اینها دلیل اصلی شهرت او در سطح کشور نیست؛ بلکه مواضع بی‌تعارفی که درباره مسائل مختلف می‌گیرد، حداقل هر چند وقت یک‌بار، اسمش را سر زبان‌ها می‌اندازد؛ مثلا بارها مخالفتش را با برگزاری کنسرت در شهر مشهد به شکل علنی اعلام کرده و یک‌بار هم خطاب به موافقان این کار گفته: «تو کنسرت می‌خواهی، مشهدی نباش، برو یک شهر دیگر زندگی کن»!
مواضع او در مورد وضعیت اقتصادی هم همیشه جلب توجه کرده؛ مخصوصا یک‌بار که در واکنش به اعتراض‌ها گفت: «اگر مرغ در دسترس نیست آن را با یک ماده پروتئینی دیگر جایگزین کنید. مشهدی‌ها مگر اشکنه پیاز‌داغ را یادتان رفته و آن زندگی را فراموش کرده‌اید؛ مگر قرار است برنامه همان باشد که قبلاً بوده است.»
یک‌بار دیگر اسم بردن از سوفیا لورن در حرف‌هایش مثل یک بمب خبری ترکید. او بعد از حواشی جشن روز زن در برج میلاد گفت: «برگزار‌کنندگان این مراسم می‌خواستند بگویند الگوی جامعه، حضرت زهرا نیست بلکه سوفیا لورن است.» مواضع او درباره فضای مجازی هم همیشه عصبانیت مخالفان طرح موسوم به صیانت را به‌دنبال داشته و طرفداران محدودیت‌های بیشتر اینترنتی را خوشحال کرده است.
بر منبر زاینده‌رود
ممکن است خیلی‌ها انتظار داشته باشند که خبرسازترین منبر امامت جمعه بعد از مشهد در تهران یا قم باشد اما اینطور نیست. رتبه بعدی به سید‌یوسف طباطبايی‌نژاد امام جمعه ۷۸ ساله اصفهان تعلق دارد. او همچنین در مجلس خبرگان رهبری نماینده استان اصفهان است و در دوره‌های سوم و چهارم مجلس هم نماینده اردستان بوده است. پسر او سید‌صادق طباطبایی‌نژاد مثل پدرش نماینده دوره دهم مردم اردستان در مجلس بوده است.
در جنجالی بودن مواضع امام جمعه اصفهان همین بس که در سال ۱۳۹۵ به‌خاطر اینترنت به وزیر ارتباطات انتقاد کرد، گفت «با سر دسته شبکه‌هایی که موجب بی‌عفتی می‌شوند برخورد کنید. مخابرات می‌تواند این افراد را پیدا و آنها را خفه کند.» طباطبایی‌نژاد در مجمع کمیسیون‌های فرهنگی اجتماعی کلانشهرها و مرکز استان‌ها در سال ۱۳۹۳ خواست که دانشگاه‌ها جداسازی جنسیتی بشوند و سه روز مخصوص مردها و سه روز مخصوص زن‌ها باشد. مخالفت طباطبایی‌نژاد با دوچرخه‌سواری زنان هم یکی از دلایل سخت‌گیری در این مورد در شهر اصفهان اعلام می‌شد.
او در در ۱۱ مهر ۱۳۹۹ در جلسه با ناجا و واجا و نماینده دادگستری گفت که باید جامعه را برای بی‌حجابان و کشف حجاب‌کرده‌ها در ایران ناامن کنیم. این حرف با موضع‌گیری‌های فراوانی از طرف چهره‌های مختلف مواجه شد، البته دفتر او به این واکنش‌ها، عكس‌العمل نشان داد و برخوردهای خشن را تقبیح کرد. گذشته از همه اینها طباطبایی‌نژاد در انتخابات مجلس خبرگان رهبری سال ۱۳۹۴جزو لیست حزب شورای ائتلاف اصلاح‌طلبان بود.
مرد بی‌تعارف در تهران
اینکه احمد خاتمی، یکی از امامان جمعه موقت تهران را در جایگاه سوم از نظر حرف‌های پر سر‌و‌صدا بگذاریم کمی اجحاف در حق او محسوب می‌شود اما چون او امام جمعه دائمی نیست و حضورش کمی از بقیه امامان جمعه در رسانه‌ها کمتر است. اگرچه هر وقت فرصتش باشد او به خوبی استفاده می‌کند.
خاتمی ۶۲ساله عضو هیات رئیسه مجلس خبرگان رهبری، عضو فقهای شورای نگهبان، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو شورای‌عالی مجمع جهانی اهل بیت، شورای‌عالی حوزه‌های علمیه و امام جمعه موقت تهران از ۲۷ آذر ۱۳۸۴ است. او در حالی که با سید‌محمد خاتمی رئیس‌جمهور اسبق ایران نسبتی ندارد، داماد سید محمدرضا سعیدی یکی از روحانیان برجسته شیعه است که در دهه چهل در زندان شاهنشاهی کشته شد.
خاتمی که یکی از چهره‌های تحریم‌شده از سوی آمریکا‌ست و بارها اسمش در این فهرست تمدید شده بیشترین حرف‌های جنجالی را در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی می‌زد؛ مثلا یک بار وقتی رئیس‌جمهور سابق گفت که بگذاریم مردم خودشان راه بهشت را انتخاب کنند، نمی‌توان با زور و شلاق مردم را به بهشت برد. از او انتقاد کرد و گفت که ماموریت حکومت اسلامی صاف کردن جاده بهشت است.
خاتمی بارها درباره مسائلی مانند حجاب و اعتراضات مواضع تند گرفته و اخیرا هم در خطبه‌های نمازجمعه ۲۷ آبان ۱۴۰۱ تهران اعلام کرد که «وقتی فردی بگوید که فساد در نظام اسلامی نهادینه شده، این حرام و تهمت به نظام اسلامی بی‌تقوایی است».
امام جمعه امروزی
امام جمعه اردبیل که گویا محبوبیت عجیبی هم در این شهر دارد، یکی دیگر از امامان جمعه است که از تریبون امامت جمعه حرف‌های جنجالی می‌زند. سید‌حسن عاملی ۶۰ ساله است و در خود اردبیل به‌دنیا آمده، بین اطرافیان به شوخ‌طبعی معروف است، موضوعی که می‌توان از صحبت‌هایش روی منبر هم آن را متوجه شد. او در رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی از دانشگاه تهران دکتری دارد. او همین چند روز پیش درباره تک‌محصولی بودن سبد سوخت ایران و گازکشی به همه جای کشور به‌جای ایجاد تنوع در سبد سوخت انتقاد کرد و گفت که یک تاجر چینی به او گفته که اشتباه کردید به همه خانه‌ها گاز دادید.
عاملی یکی از کسانی است که بارها به حرف‌های مقامات جمهوری آذربایجان درباره ایران واکنش‌های وطن‌دوستانه نشان داده و یک‌بار هم وقتی گفته شد او به‌جای خلیج‌فارس از کلمه خلیج استفاده کرده برآشفته شد و موضوع را تکذیب کرد. یک‌بار ویدئویی بسیار جنجالی از او منتشر شد که هنگام افتتاح یک طرح عمرانی وقتی فرماندار از او می‌خواهد تولد رهبری را تبریک بگوید با عصبانیت می‌گوید: «سالروز ولادت مقام معظم رهبری را آقای فرماندار تبریک می‌گویند اما ما از ایشان این چیزها را نمی‌خواهیم، شما بلای کربلا را به‌سر مردم آوردید تا این طرح را افتتاح کردید…»
سه امام جمعه در یک شهر
قم هم مانند تهران یک امام جمعه ثابت ندارد و در حال حاضر سه امام جمعه به‌عنوان امامان جمعه موقت روی منبر می‌روند اما از بین آنها سید‌محمد سعیدی بیشتر از بقیه به زدن حرف‌هایی که توجه افکار عمومی را جلب کند معروف است. او ۷۱ ساله است و تولیت حرم حضرت معصومه (ع) را هم بر‌عهده دارد و نماینده ولی‌فقیه در استان قم و نماینده این شهر در مجلس خبرگان رهبری است. او فرزند سید محمدرضا سعیدی است و در واقع برادر همسر احمد خاتمی محسوب می‌شود. جنجالی‌ترین مواضع او به مخالفت با بسته شدن حرم حضرت معصومه در روزهای کرونا بر‌می‌گردد و همچنین روایتی که درباره رهبری هنگام تولد گفته بود، البته بعدتر اعلام شد که منظوری که از این حرف‌ها برداشت شده درست نبوده است.
