از هواپیمای یاک ۱۳۰ چه می‌دانیم؟
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی| دیروز یک قطعه فیلم چندثانیه‌ای و سپس یک تصویر از هواپیمای یاک۱۳۰ روسی در پایگاه هشتم شکاری یا پایگاه هوایی شهید بابایی اصفهان متعلق به نیروی هوایی ارتش در کانال‌های انقلابی نظامی یا به‌اصطلاح میلیتاریستی منتشر شد.
یاک ۱۳۰ یک هواپیمای دومنظوره است که هم توان اجرای ماموریت‌های رزمی و هم قابلیت شبیه‌سازی مشخصات آموزشی جنگنده‌های نسل ۴++ مانند سوخو 35 و نسل ۵ مانند سوخو ۵۷ را دارد که این قابلیت دوم به این معناست که ایران قصد دارد این جنگنده‌ها مانند سوخو ۳۰ یا ۳۵ روسی را در اختیار بگیرد.
به این ترتیب در حالی‌که پیش‌تر با سخنان وزیر دفاع در روز ۲۹ تیر در حاشیه هیات دولت برخی گفته بودند که ماجرای خرید سوخو از روسیه منتفی شده است؛ دیروز اکانت منتسب به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در توئیتر نوشت: «همان‌طور که قبلا به استحضار مردم شریف رسیده بود پیرو توافقات صورت گرفته با کشور روسیه برخی از مفاد توافقات اجرایی و برخی در حال طی کردن مسیر عملیاتی خود می‌باشد.»
از یاک ۱۳۰ چه می‌دانیم؟
بخش دفاعی و امنیتی خبرگزاری تسنیم دیروز گزارشی در مورد قابلیت‌های یاک ۱۳۰ منتشر کرده بود که 10 گزاره مهم از آن را می‌خوانید:
یک: یاک 130 یک هواپیمای دو سرنشین و پیشرفته آموزشی-رزمی است و توسط شرکت یاکولوف روسیه بنا به سفارش ارتش روسیه برای جایگزینی با جت آموزشی ال ۳۹ طراحی شده و قادر است علاوه بر ماموریت‌های آموزشی در نقش یک جنگنده پشتیبانی نزدیک زمینی (CAS) نیز به ایفای نقش بپردازد.
دو: این هواپیما از سال ۲۰۱۱ رسما وارد خدمت شده و علاوه بر ارتش روسیه کشورهایی نظیر الجزایر، ویتنام، بنگلادش، بلاروس، میانمار و سوریه این هواپیما را سفارش داده و یا به‌کار گرفته‌‌اند.
سه: دو موتور توربوفن AL-222-25 با قدرت رانش ۴۹ کیلونیوتن قوای پیشران این جنگنده را تشکیل می‌‌دهند که در صورت جایگزینی با موتور AL-222-28 این توان به ۵۳ کیلونیوتن قابل افزایش است. یاک ۱۳۰ با دوموتور خود قادر است تا ارتفاع ۱۲هزار و ۵۰۰متری ارتفاع گرفته و با بیشترین سرعت ۱۰۵۰کیلومتر بر ساعت و سرعت کروز ۸۰۰ کیلومتر برساعت پرواز کند.
چهار: یاک ۱۳۰ بدنه‌ای از جنس آلومینیوم و کامپوزیت دارد.
پنج: این هواپیما قادر است تا ۳ تن انواع مهمات با خود حمل کند و برای این منظور دارای ۱۰ جایگاه حمل تسلیحات در زیر بدنه و بال‌ها و نوک بال‌هاست. این تسلیحات عبارتند از توپ ۲۳ میلیمتری، بمب‌های ۲۵۰ و ۵۰۰ کیلویی، راکت‌های ۸۰ و ۱۲۲ و ۳۳۰ میلیمتری، بمب‌های هدایت‌شونده کاب ۵۰۰ و موشک هدایت‌شونده خا ۲۹ و دو موشک حرارتی آر ۷۳ برای درگیری هوایی.
شش: همچنین این هواپیما می‌تواند دو غلاف جنگ الکترونیک در دو سر بال‌ها و مخازن سوخت خارجی را برای افزایش برد عملیاتی با خود حمل کند.
هفت: برد عملیاتی این هواپیما بسته به نوع آرایش تسلیحاتی و نصب مخازن سوخت خارجی بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر است. (از اصفهان تا مرز عراق در خط مستقیم تقریبا ۴۵۰ کیلومتر راه است).
هشت: ظرفیت حمل این هواپیما در مخازن داخلی ۱۷۰۰کیلوگرم است که با نصب مخازن خارجی به ۲۶۰۰ کیلوگرم هم می‌رسد.
9 : هر دو خلبان در کابین‌هایی با فضای دید وسیع و مجهز به صندلی پرتاب کا۳۶ هواپیما را هدایت می‌کنند. علاوه بر این کابین هر دو خلبان به سه نمایشگر دیجیتال رنگی مجهز است که اطلاعات پرواز را برای آنها به نمایش می‌گذارد. همچنین خلبان کابین جلو از یک نمایشگر HUD برای نمایش اطلاعات هدف، کنترل و شلیک تسلیحات بهره می‌برد.
10: یاک ۱۳۰ در دماغه خود از یک رادار OSA با توان رهگیری ۸ هدف و درگیری همزمان با دو هدف و برد کشف ۶۰ کیلومتر بهره می‌برد. این رادار همچنین توان درگیری با اهداف دریایی را به این هواپیما می‌دهد. این هواپیما در حوزه ناوبری مجهز به سامانه‌های موقعیت‌یاب گلوناس (برای نسخه‌های روسی) و جی‌پی‌اس (برای نسخه‌های صادراتی) است.
باقی ناوگان روسی هوایی ایران
در جریان جنگ عراق و کویت، بخش مهمی از ناوگان هوایی عراق به ایران پرواز کرد تا از بمباران نیروهای ائتلاف دور بماند و ایران هم اغلب این هواپیماها را پس از آن به عراق بازنگرداند. تعداد این هواپیماها بر اساس یک برآورد ۱۲۲ تا ۱۳۷ فروند و براساس برآورد دیگری ۱۱۵ تا ۱۴۰ فروند بوده اما ایرانی‌ها تعداد آنها را بسیار کمتر می‌دانند.
به هر حال بخش مهمی از آن هدیه‌های بادآورده یا غرامت غیررسمی جنگ ایران و عراق در حال حاضر در دو نیروی هوایی سپاه و ارتش مشغول به کار است. سپاه سوخو ۲۲ و ارتش سوخو ۲۴ جمعا به میزان حدودی ۵۰ فروند را در اختیار دارند و البته بخشی از میگ‌های ۲۹ ارتش عراق نیز به همین شکل به دست ارتش افتاده است. دیگر هواگردهای مهم نظامی ایران که متعلق به مکتب شوروی است عبارتند از هواپیماهای ایلوشین و آنتونوف که بیشتر برای مقاصد باربری یا حمل نیرو از آن استفاده می‌شود و هلیکوپترهای میل ۱۷ که ستون اصلی بالگردی سپاه هستند.
با این حال ایران سال‌هاست که به‌دنبال سوخوهای سری ۳۰ و ۳۵ است و گفته شده که ممکن است یک محموله عودتی از مصر، به ایران تحویل داده شود ولی ظاهرا اختلاف اصلی ایران و روسیه در این معامله بزرگ، انتقال دانش فنی نگهداری از هواپیماست که به نظر با تحویل یاک ۱۳۰ و توئیت وزارت دفاع به حل‌وفصل نزدیک شده است.
ناوگان نیروی هوایی ایران از چه هواپیماهایی تشکیل شده است؟
به‌طور کلی این‌طور به‌نظر می‌رسد که نوعی تقسیم کار بین دو نیروی هوایی ایران صورت گرفته است. نیروی هوایی سپاه که به نیروی هوافضا تبدیل شده است بیشتر تمرکز خود را روی موشک و پهپاد برده است و از نظر هواپیما چندان غنی نیست. در واقع حجم بالایی از هواگردهای این نیرو همان هلیکوپترهای بل آمریکایی و میل روسی هستند و از نظر جنگنده این نیرو فقط سوخوهای ۲۲ را در اختیار دارد.
اما از آن‌سو نیروی هوایی ارتش در دو حوزه موشک و پهپاد ورود نکرده ولی در عوض از نظر هواگردی غنی است. ستون اصلی این نیرو هواپیماهای اف آمریکایی هستند که روی کاغذ بیش از 200 فروند آن در سری‌های مختلف اف ۴، اف ۵، اف ۷ و اف ۱۴ را در اختیار دارد ولی اینکه چه میزان از این هواپیماها قابلیت پرواز دارند جزو اسرار نظامی است.
ستون اصلی بالگردی ارتش هم هلیکوپترهای بل ۲۱۴ هستند که روی کاغذ حدود ۱۷۰ فروند آن در اختیار نیروی هوایی و هوانیروز است.البته ارتش از غنائم بادآورده عراقی‌ها به میراژهای فرانسوی هم دست پیدا کرده است ولی ظاهرا به دلایلی مثل عدم تعویض قطعه یا مهمات خاص این هواپیماها عملا استفاده از آن مقدور نیست.
