سپرده‌گذاری بانکی در دنیای رمزارزها
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی| بلاکفای جدیدترین قربانی بحران FTX در دنیای رمزارزها‌ست. شاید نام آن به گوشتان آشنا نباشد، اما بلاکفای یکی از بزرگترین پلتفرم‌های استیکینگ در دنیا بود که با صفر شدن ارزش FTT، توکن اختصاصی صرافی FTX، با بحران مالی مواجه شد و نهایتا هفته گذشته با اعلام ورشکستگی از کاربرانش خواست تا دارایی خود را از این پلتفرم خارج کنند. چراکه بلاکفای سرمایه زیادی را به FTT اختصاص داده بود.
با این وجود راهی که بلاکفای در آن پا گذاشته، مسیر جالب توجهی بود. استیکینگ فرآیندی مشابه سپرده‌گذاری در بانک‌ها‌ست. کاربران با نگهداری رمزارزهای خود در یک محل مشخص، سود ماهانه دریافت می‌کنند. با این کار علاوه بر کسب درآمد از نوسانات بازار رمزارزها، می‌توان درآمد ثابت، مشخص و بدون ریسک از محل سپرده‌گذاری داشت. بلاکفای تنها پلتفرم استیکینگ نیست و این صنعت رو به‌رشد هنوز هم نمایندگانی در دنیای رمزارزها دارد، هرچند در ایران فعلا هیچ پلتفرمي سراغ پیاده‌سازی فرآیند استیکینگ نرفته است.
استیکینگ چطور کار می‌کند؟
شرکت‌های بزرگ رمزارزی به دو صورت عملیات استیکینگ را انجام می‌دهد. حالت اول درست مثل بانک‌ها‌ست. بانک‌ها سپرده‌های جمع‌آوری شده از مشتریانشان را در قالب وام به دیگران پرداخت می‌کنند و بخشی از سودی که وام برای بانک دارد، در نهایت به مشتریان سپرده‌گذار می‌رسد. شرکت‌های وام‌دهنده‌ای هم در دنیای رمزارزها هستند که با جمع‌آوری دارایی‌های رمزارزی از کاربرانشان، آن را در ازای دریافت سود به دیگر کاربران یا شرکت‌های بزرگ قرض می‌دهند و سود می‌گیرند.
این سود در نهایت به کسانی می‌رسد که نقدینگی مورد نیاز برای سر پا ماندن این سیستم را تامین کرده‌اند؛ یعنی همان سپرده‌گذارها. با این کار سپرده‌گذاران با استیک کردن دارایی‌های رمزارزی خود، سود ماهانه دریافت خواهند کرد.مدل دیگر استیکینگ، در شبکه‌هایی کاربرد دارد که اصطلاحا از فرآیند اثبات سهام برای تایید تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. برای توضیح این مفهوم لازم است تا نگاه کوتاهی به فرآیند اثبات تراکنش‌ها در شبکه‌های مختلف بیاندازیم.
استیکینگ چطور به تراکنش‌های رمزارزی کمک می‌کند؟
شبکه‌های مختلف برای تایید تراکنش‌ها قوانین متفاوتی دارند. مثلا شبکه بیت‌کوین از فرآیند اثبات کار استفاده می‌کند. افراد برای اینکه بتوانند در فرآیند تایید تراکنش‌های بیت‌کوین دخیل شوند و جایزه بگیرند، باید کار مشخصی را انجام دهند که همان ماینینگ یا استخراج است. ماینرها با انجام کار در نقش اثبات‌کننده تراکنش‌ها هستند.
از طرف دیگر برخی شبکه‌ها مثل ترون یا… از اثبات سهام بهره می‌گیرند. به این صورت که دیگر ماینری در کار نیست و کسانی می‌توانند در جایزه تایید تراکنش‌ها سهیم شوند، که مقدار زیادی از آن رمزارز را در اختیار داشته باشند. براین اساس کسی که سهام بیشتری دارد، اثبات‌کننده تراکنش‌ها خواهد بود.
چطور می‌توان سود ماهانه دریافت کرد؟
شبکه‌هایی که از فرآیند اثبات سهام برای تایید تراکنش‌ها استفاده می‌کنند، همگی قابلیت استیک کردن دارند. به این صورت که افراد با سپرده‌گذاری سهام خود در شبکه و کمک به سریع‌تر انجام شدن تراکنش‌ها جایزه می‌گیرند. این جایزه همان کارمزدی است که از مبدا تراکنش‌ها دریافت می‌شود.
سرمایه‌گذاران بزرگ برای اینکه شانس بیشتری برای دریافت جایزه تایید تراکنش‌ها داشته باشند، لازم است تا سرمایه بیشتری را در اختیار بگیرند. برای همین سراغ وام گرفتن از بقیه کاربران می‌روند تا سهم بیشتری نصیبشان شود. با این حساب حتی کاربرانی که مقدار کمی رمزارز در اختیار دارند، می‌توانند با سپرده‌گذاری آن پیش شرکت‌های بزرگ، در فرآیند اثبات سهام شریک شوند و سود دریافت کنند. این سود می‌تواند در قالب دوره‌های زمانی متفاوتی از جمله هفتگی، ماهانه و سالانه انجام شود که طبیعتا سود سپرده‌گذاری سالانه بالاتر از بقیه است.
کدام شبکه‌ها قابلیت استیکینگ دارند؟
اتریوم همین چند ماه پیش با به‌روزرسانی بزرگی که پشت‌سر گذاشت، به جمع شبکه‌های اثبات سهام پیوست و به بزرگترین آنها تبدیل شد. از کل ارزش 156میلیارد دلاری توکن‌های اتریوم، در حال حاضر حدود 20میلیارد دلار استیک شده و به فرآیند اثبات تراکنش‌ها کمک می‌کند. سود سالانه استیکینگ لحظه به لحظه با توجه به شلوغی شبکه و تعداد تراکنش‌های آن، متغیر است اما به‌طور کلی می‌توان یک درصد تقریبی از سود سالانه را برای هر شبکه در نظر گرفت که این رقم برای اتریوم حدود 4.11درصد است. توجه داشته باشید که نرخ بهره دلاری در بانک‌های آمریکا بین یک تا دو درصد است و این سود چهار درصدی تقریبا دو برابر سود سپرده بانکی است.
از کجا شروع کنیم؟
سایت‌های مختلفی برای بررسی، مقایسه و شرکت در پروژه‌های استیکینگ فعالیت می‌کنند. یکی از معروف‌ترین آنها کیف‌پول تراست‌ولت به نشانی trustwallet.com است که در کنار محلی برای نگهداری دارایی‌های رمزارزی، پلن‌های سپرده‌گذاری را به کاربرانش ارائه می‌کند. البته تنوع کمتری دارد و در حال حاضر صرفا می‌توان در شبکه‌های بایننس‌چین، الگورند، کازماس، تزوس و ترون سپرده‌گذاری کرد.
سایت Stakingrewards.com یک محیط کارآمد برای مقایسه انواع شبکه‌های اثبات سهام و سود تقریبی هر کدام از آنهاست. از طریق این سایت همچنین می‌توان به پلتفرم‌های استیکینگ هم دسترسی پیدا کرد و هرکدام از آنها را با هم مقایسه کرد. توجه داشته باشید که سود سالانه هر کدام از این پلتفرم‌ها ممکن است متفاوت باشد و عدد اعلام شده در جدول روبه‌رو، صرفا سود استیکینگ خود شبکه‌هاست. ممکن است برخی پلتفرم‌ها درصدهای بیشتر یا کمتری را به کاربرانشان پیشنهاد بدهند.
معروف‌ترین پلتفرم‌های استیکینگ در دنیا عموما از دسترس ایرانیان خارج هستند و سرمایه‌گذاری از طریق آنها شاید چندان گزینه مناسبی برای کاربران ایرانی نباشد. چون ریسک بلوکه شدن حساب توسط این پلتفرم‌ها وجود دارد. از جمله آنها می‌توان به کوین‌بیس (بزرگترین صرافی آمریکا)، بایننس استیکینگ (بزرگترین صرافی بین‌المللی)، کراکن، بیت‌کوین سویس، استیک دائو، انکر لیکویید استیکینگ، کیک دیفای، استیک‌وایز و کریم فایننس و… اشاره کرد که عموما به‌صورت غیرمتمرکز فعالیت می‌کنند.
کافی است با مراجعه به هرکدام از این پلتفرم‌ها و واریز دارایی مورد نظر، در فرآیند استیکینگ شبکه‌های اثبات سهام شرکت کنید. توجه داشته باشید که شما دو دستی دارایی خود را به این پلتفرم‌ها واگذار می‌کنید و برای همین لازم است تا قبل از سرمایه‌گذاری، حتما از ریسک‌های احتمالی هر کدام از پلتفرم‌ها آگاهی داشته باشید. مواردی که در این گزارش به آنها اشاره کردیم، صرفا جهت معرفی بوده و الزاما بهترین گزینه‌ها برای استیکینگ نیستند و هرکدام ریسک مخصوص خودشان را دارند.
