۳۰روز پس از مهسا؛ نگاهی به همه اتفاق‌های مهم
روزنامه هفت صبح، نگین باقری| سی روز از خاکسپاری مهسا امینی می‌گذرد. سی روزی که از لحاظ حجم اخبار و اتفاق‌ها به اندازه یک سال کش آمده. حوادث پشت سر هم، بیانیه‌ها و اطلاعیه‌ها، فیلم‌ها، تصاویر و مصاحبههای مختلف در این مدت، گره‌گاه‌های مهمی از این سی روز را تشکیل دادهاند که این مدت را به برهه تاریخی پر خبری تبدیل می‌کند. با مروری بر آنچه در این یک ماه در روزنامه هفت صبح نوشته شده، به این سی گره‌گاه مهم اشاره کرده‌ایم که آن را در ادامه می‌خوانید:
یک: 25 شهریور، مرگ مهسا: جمعه‌روزی بود؛ یک روز قبل از اربعین، یک هفته بعد از دادگاه زورگیر نیایش. بیست و دوم شهریور ماه، همان روزی که ماجرای سقوط یک خودروی 207 را از پل صدر، در همین روزنامه نوشته بودیم، مهسا را در بیمارستان کسری بستری کرده بودند. دو روز بعد، حوالی ظهر پلیس بیانیه داد و به کما رفتن مهسا در محل پلیس امنیت اخلاقی را تایید کرد.
دو: اولین ویدئوی پلیس: اواخر شب در تلویزیون لحظه بیهوش شدن مهسا منتشر شد. ویدئویی که بعدا فرمانده پلیس ناجا گفت به دلیل طولانی بودن نسخه اصلی آن را کوتاه کرده‌اند.
سه: 26 شهریور، سقز: مهسا در سقز خاک شد؛ با شعار، ساز، سوز و گداز. یک روز بعد پدر ماجرا را با جزئیات بیشتری برای خبرنگار هم‌میهن روایت کرد. ماجرایی که از بازداشت در مترو حقانی شروع و به مرگ در بیمارستان کسری ختم می‌شد.
چهار: 28 شهریور، اولین التهاب در تهران: اولین ناآرامی‌ها بعد از مرگ مهسا امینی در این روز اتفاق افتاد. درست در روزی که رئیس جمهور با پدر دختر حرف زده و به او تسلیت گفت. این ناآرامی‌ها ابتدا در کردستان شروع شده بود، سپس به تهران و شهرهای دیگر رسید.
پنج: قطعی اینترنت بینالملل و فیلتر شدن واتساپ: سی‌ام شهریور از حوالی عصر خبر قطع شدن اینستاگرام پیچید. چند ساعت بعد واتساپ فیلتر شد و کمی بعد اعلام شد که نه فقط این دو اپلیکیشن، بلکه دسترسی به هر پلتفرمی که در بستر اینترنت بینالملل باشد مسدود شده.
شش: بازداشت خبرنگاران و وکلا: بازداشت خبرنگاران در حاشیه ناآرامی‌های بعد از مرگ مهسا امینی از روز سی‌ام شهریور ماه اتفاق افتاد که دو روز پیش در جلسه کمیسیون فرهنگی مقرر شد تا دستگاه‌های ذیربط گزارشی از وضعیت آنها به این نهاد ارائه دهند.
هفت: اشنویه: اتفاق‌ها تند و تند پشت سر هم می‌افتاد. آن هم در شهرهایی غیر قابل پیش‌بینی. اشنویه یکی از شهرهای پرخبر روزهای اول این ناآرامی‌ها بود. اینطور که قوه قضائیه بعدا اطلاع رسانی کرد، اول و دوم مهر ماه به سه پایگاه بسیج و زندان مرکزی این شهر حمله شد.
هشت: برای شروین: ششم شهریور ویدئویی در اینستاگرام و یوتیوب یک خواننده هم سن و سال مهسا امینی بارگذاری شد که در رسانه‌ها با واکنش‌های زیادی همراه بود.
9: زاهدان: به فاصله یک روز بعد، حوادث مبهمی در زاهدان رخ داد که تا اواسط هفته جزئیات زیادی از آن به گوش رسانه‌ها نرسید. رسانه‌های رسمی، نا‌آرامی در زاهدان را «حمله تروریستی» خوانده‌اند و خبرگزاری فارس، کشته شدن دست کم دو نفر و زخمی شدن ده‌ها نفر را تایید کرد. این حوادث تا جمعه بعد ادامه داشت و در نهایت جمعه تلخی را در روز پانزدهم ماه رقم زد. مولوی عبدالحمید، یک روز بعد در بیانیه‌ای ماجرای آن روز را روایت کرد که آن را در صفحه دو روزنامه بازتاب دادیم.
10: دانشگاه شریف: گزارش‌های اولیه‌ای درباره درگیری و گیر افتادن دانشجویان در دانشگاه شریف روز دهم مهر اعلام شد. مرکز حراست وزارت علوم، با صدور اطلاعیه‌ای اینطور گفت که تجمعی در دانشگاه شکل گرفته بود اما هیچ کدام از نیروهای امنیتی وارد دانشگاه نشدند.
11: حدیث نجفی: ویدئوی کوتاهی از دختری به نام حدیث نجفی منتشر شد که گفته می‌شد در آخرین روز شهریور ماه در کرج کشته شده است. این دختر 22 ساله، همان دختر ویدئو وایرال شده نبود و بعدا رسانه‌های رسمی از عبارت کشته سازی درباره مرگ او استفاده کردند.
12 : نیکا شاکرمی: گره‌گاه بعد نام نیکا شاه‌کرمی بود. دختری 16 ساله که روایت مرگ او از زبان خانواده با روایت رسمی در صدا و سیما فاصله زیادی داشت. ادعای اولیه خانواده این بود که این دختر 16 ساله بیست و نهم شهریور ماه کشته شده اما چهاردهم مهر ماه صدا و سیما ویدئوی مهمی از نیکا منتشر کرد که فرضیه خودکشی او را تقویت می‌کرد. خاله و دایی نیکا در همین ویدئو این ادعا را تایید کردند اما یک روز بعد از سوی مادر نیکا تکذیب شد.
13: سارینا اسماعیل‌زاده: نام سوم که به دو نام قبلی پیوند خورد، سارینا اسماعیل‌زاده بود. ابتدا اخباری از کشته شدن این دختر 16 ساله کرجی در ناآرامی‌ها منتشر شد. هفدهم مهرماه از زبان رئیس کل دادگستری استان البرز تکذیب و گفته شد که او نیز به دلیل سقوط از ارتفاع جان خود را از دست داده است.
14: ماه مهر به نیمه که رسید، سازمان پزشکی قانونی بیانیه داد. از روزهای پیش اطلاعات قطره چکانی از این سازمان منتشر شده بود اما دست آخر در بیانیه آنها هم همان اطلاعیه پلیس تکرار شد. بیانیه علت مرگ مهسا امینی را بیماری زمینه‌ای دانسته و تأکید داشت که فوت او ناشی از اصابت ضربه به سر و اعضا و عناصر حیاتی بدن نبوده است.
15: شانزدهم مهر ماه شبکه خبر هنگام پخش اخبار شبانگاهی هک شد و مسئولیت آن را گروه هکری عدالت علی بر عهده گرفت. از روزهای اول مهرماه وب‌سایت‌های دولتی دیگری هم با مشکلاتی روبه‌رو شده بودند که یک گروه هکری دیگر آن را برعهده گرفتند.
16: زندان لاکان رشت: 17 مهرماه و به دلیل درگیری بین زندانیان لاکان رشت هشت زندانی فوت کردند. دادستان مرکز گیلان درباره این درگیری اعلام کرد تعدادی از زندانیان بند هشت زندان لاکان رشت که محکوم به قصاص قتل عمد بودند به دلیل اختلافات شخصی با هم درگیر شدند که با بالا گرفتن درگیری این افراد، منازعه و دعوا به راهروی زندان کشیده شد و با پیوستن تعداد دیگری از زندانیان، فضای این بخش از زندان رشت متشنج شد.
17: اسرا پناهی: اسرا پناهی بیستم مهر ماه در بیمارستانی در اردبیل جان باخت. با وجود خبرهایی درباره جان باختن او در ناآرامی‌های خیابان عالی قاپو اردبیل، صداوسیما گزارش داد که او به دنبال بیماری قلبی جان خود را از دست داده است .
18: دیوار نگاره پرماجرا: روز جمعه 22 مهر دیوارنگاره میدان ولیعصر به دلیل مخالفت بعضی از چهره‌های مشهور پایین کشیده شد. این دیوارنگاره توسط شهرداری تهران و به عنوان زنان سرزمین من نصب شده بود، اما بعد از چند ساعت و به دلیل اعتراض فاطمه معتمد آریا، پروانه کاظمی کوهنورد ایرانی و همچنین گروه‌های دیگری از طیف فکری نزدیک به دولت کسی دیگر این دیوارنگاره را ندید.
19: آتش‌سوزی اوین: شنبه شب 23 مهرماه زندان اوین آتش گرفت. قوه قضائیه اعلام کرد این آتش‌سوزی به دلیل درگیری بین تعدادی از زندانیان بند ویژه سرقت و محکومیت‌های مالی زندان در کارگاه خیاطی رخ داده که پس از ورود سریع و به موقع نیروهای انتظامی و امدادی تعداد قابل توجهی از زندانیان نجات پیدا کردند و از صحنه آتش‌سوزی به نقطه امن منتقل شدند. در حادثه آتش‌سوزی زندان اوین 8 زندانی فوت کردند و 61 نفر نیز مجروح شدند.
20: گزارش فوت مهسا امینی در مجلس: گزارش کمیسیون امور داخلی و شوراهای مجلس شورای اسلامی از فوت مهسا امینی روز 24 مهر ماه در مجلس قرائت شد. بر اساس آن هیچ‌گونه ضرب‌وجرح در مواجهه، انتقال و استقرار مهسا در محل پلیس امنیت عمومی صورت نگرفته. همچنین در این گزارش انتقادهایی به پلیس امنیت شده بود.
21: شهر اردبیل: شهر مهم چهارم را باید در این سی روز اردبیل بنامیم. اینطور که تسنیم خبر داده تجمعات زیادی در برخی از نقاط شهر اردبیل در روز بیست و چهارم مهر ماه به دنبال خبر مرگ اسرا پناهی شکل گرفت .
22: سلبریتی‌ها: یکی از مهمترین چهره‌های معروف این چند روز اخیر علی کریمی ملی پوش سابق و بازیکن اسبق پرسپولیس بود. او از سوی بعضی از نماینده‌های مجلس و رسانه‌های داخلی به عنوان لیدر اغتشاشات معرفی شد. حتی بعضی از فعالان سیاسی پیشنهاد کردند برای جبران خسارت‌های ناشی از اعتراض‌ها ویلای مجلل او را در لواسان بفروشند. به غیر از علی کریمی نام چهره‌های دیگری مثل همایون شجریان، سحر دولتشاهی، حمید فرخ نژاد، پیمان قاسمخانی، مریم بوبانی، مانی حقیقی و علی دایی هم به دلیل ضبط پاسپورتشان به میان آمد.
23: واکنش پلیس به ویدئوی جنجالی: مرکز اطلاع‌رسانی پلیس پایتخت در مورد فیلم منتشر شده از دستگیری یک خانم توسط ماموران یگان ویژه اعلام کرد دستور ویژه‌ای مبنی بر رسیدگی به این موضوع از سوی فرماندهان پلیس صادر شده است. در این بیانیه آمده بود: «در صورت وقوع هرگونه تخلف برابر قوانین و مقررات با متخلفان برخورد خواهد کرد.»
24: مناظرات صداوسیما: در روزهای گذشته مناظرات تند و تیزی از سوی دو طیف فکری مخالف همدیگر درباره حجاب و موضوع مهسا امینی برگزار شد. این برنامه‌ها گاه در شبکه افق، گاه در شبکه 4 و در موارد اندکی در شبکه خبر برگزار شدند که مهمترین آنها حضور غلامحسین کرباسچی، مجید تفرشی و مناظره فاضلی و جلیل محبی بود.
25: تجمعات مختلف: در این مدت سه تجمع مهم از سوی مخالفان این حوادث اخیر برگزار شد. اولین تجمع در میدان انقلاب، دومین تجمع در میدان امام حسین برپا شد. آخرین مورد آن به روز جمعه بیست و دوم مهر ماه در میدان ولیعصر برمی‌گردد.
26: واکنش رهبری: رهبر انقلاب سی‌ام شهریور اولین سخنرانی خود را بعد از مرگ مهسا امینی داشتند که ابتدا نسبت به این واقعه سکوت کردند. در دومین سخنرانی، یازدهم مهر ماه اظهار کردند: « در این حوادث بیش از همه به نیروهای انتظامی و بسیج ظلم شد» و ناآرامی‌های ایجاد شده به این‌بهانه در خیابان‌ها را واکنشی غیرعادی و غیرطبیعی دانستند.
رهبری سپس بیستم مهر در دیدار با اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام و اخیرا در مراسم وحدت سخنرانی داشتند. در سخنرانی سوم ایشان حوادث اخیر را طراحی انفعالی دشمن دانستند و به ترانه «سلام فرمانده» اشاره کردند. سپس در سخنرانی کنفرانس وحدت اسلامی که روز جمعه هفته پیش برگزار شد این نقل قول که « جمهوری اسلامی امروز به یک درخت تناور تبدیل شده است» انعکاس زیادی پیدا کرد.
27: نرخ دلار: بیست و پنجم شهریور دلار بازاد آزاد 27 هزار و 241 تومان معامله می‌شد. این عدد روز گذشته به 32 هزار و 800 تومان رسید.
28: شاخص بورس: شاخص کل بورس تهران در این سی روز، حدود هفتاد هزار واحد افت کرده است که البته همه آن را نمی‌توان مربوط به ناآرامی‌ها دانست ولی به هر حال اختلال اینترنت و نیز کاهش خرید و فروش در برخی عرصه‌ها مثل بخش خدمات، در کاهش این شاخص می‌تواند موثر باشد.
29: هاشم گلپایگانی در هفته آخر مهر ماه اظهاراتی درباره حجاب و بدحجابی داشت که منجر به واکنش‌های شدید از سوی طیف محافظه کار شد. این واکنش‌های منفی از این نقل قول از او ریشه می‌گرفت که گفته بود: « تاکسی‌های اینترنتی اگر بدانند با سوار کردن فرد بی حجاب جریمه می‌شوند ۵۰ درصد مشکل کشف حجاب خودروها حل می شود.»
30: شنبه بیست و سوم مهر ماه بایدن به صورت علنی از این حوادث حمایت کرد. او در اظهاراتی مداخله جویانه گفت که از واکنش‌ها به مرگ مهسا حیرت‌زده شده است.
