جذابیت جراحی‌های کلینیکی ما برای خارجی‌ها

روزنامه هفت صبح، نگین باقری| جراحی زیبایی و پلاستیک، جراحی قلب، پیوند اعضا و جراحی چشم از پرطرفدارترین تخصص‌های پزشکی هستند که گردشگران خارجی را به سمت خودشان جلب می‌کنند. این موضوعی است که یکی از معاونان سابق وزارت بهداشت به هفت صبح می‌گوید. به گفته او در سال‌های گذشته گوش و حلق و بینی هم به این تخصص‌های پرطرفدار اضافه شده. وقتی موضوع به گردشگری سلامت می‌رسد، ایران و ترکیه با همدیگر به رقابت شدیدی می‌افتند. این پزشک می‌گوید که اغلب بیماران خارجی برای جراحی‌های طولانی مانند سرطان به ترکیه می‌روند اما برای خدمات سرپایی وارد ایران می‌شوند.

جذابیت جراحی‌های کلینیکی ما برای خارجی‌ها
دیروز رئیس‌جمهور که به مناسبت روز پزشک برای این قشر سخنرانی می‌کرد، به این موضوع اشاره داشت که «بسیاری از همسایگان ما برای دریافت خدمات پزشکی به‌جای اروپا به ایران می‌آیند.» از قضا همین چند ماه پیش بود که وزارت بهداشت هم گزارش داد که سال پیش یک میلیون گردشگر برای خدمات سلامت به ایران آمده بودند که ۱۰۰ هزار نفرشان برای انجام خدمات بستری و بقیه برای جراحی‌های محدود، سرپایی و کلینیکی از خدمات درمانی استفاده کردند. این توریست‌ها از چه راهی از خدمات درمانی استفاده می‌کنند؟

خدمات دلاری برای بیماران خارجی
اگر به زبان انگلیسی در گوگل جست‌و‌جو کنید، اسم چندین شرکت و شماره تلفن مختلف برای این کار پیدا خواهید کرد. اغلب آنها هم معمولا نرخ دستمزدهای خودشان را به دلار حساب می‌کنند. مثلا شرکت «ر» برای اسلیو معده حداقل دو هزار دلار و برای لیپوساکشن ۱۸۰۰ دلار دریافت می‌کند. بسته خدماتی این تور شامل گرفتن ویزا، ترنسفر فرودگاهی، سیمکارت، هتل دو ستاره (به مدت ۷ روز)، حمل و نقل به بیمارستان، ویزیت دکتر، عکسبرداری و ویزیت‌های بعدی می‌شود.

یعنی باید هزینه پزشک و هواپیما را به آن اضافه کرد که در پکیج به آن اشاره‌ای نشده. خدمات این شرکت که در یزد قرار دارد از زمانی‌که مسافر به فرودگاه می‌رسد شروع می‌شود و تا روز آخر که برمی‌گردد ادامه خواهد داشت. جالب این است که برنامه روز پنجم را گشت شهری گذاشته‌اند که معمولا مسافران بیماری که جراحی کرده‌اند کمتر توان انجام آن را دارند.

همین عمل اسلیو معده را اگر بخواهند در هتل پنج ستاره دریافت کنند، باز هم بدون محاسبه پول بلیت و بیمارستان، هزینه از ۱۸۰۰ دلار به دو هزار و ۲۰۰ دلار افزایش پیدا خواهد کرد. در کنار شرکت‌های رسمی اینطور که قبلا وزارت بهداشت گفته بود نیمی از بیماران خارجی را دلال‌ها وارد کشور می‌کنند.

بازار دو میلیارد دلاری بیمارستان‌های ایران
روایت رسمی این وزارتخانه این است که هر توریستی که به ایران برای خدمات درمانی بیاید، ۴ تا ۶ هزار دلار ارزآوری خواهد داشت. سال ۱۴۰۰ از زمانی که محدودیت‌های کرونایی کاهش پیدا کرد یک میلیون مسافر از ۱۰۸ کشور وارد ایران شدند و تقریبا این گردشگری دو میلیارد دلار ارزآوری داشت. یکی از معاونان سابق وزارت بهداشت در گفت‌و‌گو با هفت صبح به این نکات مهم درباره گردشگری سلامت ایران و ترکیه اشاره دارد:

خدمات پزشکی در ایران بسیار کم‌هزینه هستند. برای همین هم مسافران برای جراحی‌های پلاستیک و زیبایی کشور ما را انتخاب می‌کنند. ولی به‌جز این دو سانتر مهم قلب در تهران و شیراز داریم که برای این خدمات هم از کشورهای عربی وارد کشور ما می‌شوند. پیش از ممنوعیت انتقال کبد و کلیه به اتباع، بسیاری از افراد خارجی برای همین موضوع به ایران می‌آمدند.

این موضوع بازار بزرگی از دلالی اعضای بدن در کشور درست کرد ولی بعد از ممنوعیت تعداد توریست‌های داوطلب این جراحی‌ها هم کم شده است. با این حال افراد خارجی هنوز در یک حالت می‌توانند در ایران جراحی اعضای بدن داشته باشند آن‌هم درصورتی‌که اعضای بدن از یکی از اقوامشان انتقال داده شود.

ما پتانسیل انسانی و فنی بسیار خوبی در ایران داریم اما سرانه بیمار به تخت در کشور ما بسیار پایین‌تر از میانگین جهانی است. برای مثال به‌طور میانگین به‌ازای هر هزار نفر در کشور ما دو تخت بیمارستانی وجود دارد و این عدد در ترکیه ۴ و در کشورهای اروپایی هشت است. به‌غیر از این توزیع این تعداد تخت بیمارستان‌ هم در کشور بسیار نامتوازن بوده. طوری‌که برخی از استان‌ها حتی به‌ازای هزار نفر، یک تخت بیمارستانی هم ندارند. به همین دلیل هم تعداد تخت‌های بیمارستانی ما دیگر به هتلینگ و میزبانی از خارجی‌ها نمی‌رسد.

سفر ۴۸‌ساعته برای درمان
بعد از همه این تخصص‌هایی که بالاتر گفته شد، نوبت به جراحی چشم و گوش و حلق و بینی می‌رسد. اما در حوزه زنان، زایمان و نورولوژی که تعداد بیمار باید زیاد باشد، توریست نداریم. اگر دقت کنید خواهید دید که بیشتر خدماتی که توریست‌ها برای آن راهی کشور ما می‌شوند، خدمات سرپایی یا جراحی‌های کوچک است که فرد بیشتر از ۴۸‌ساعت نیاز به ماندن در بیمارستان ندارد. ولی مردم کشورهای حاشیه خلیج‌فارس برای جراحی‌‌های سنگینی مانند سرطان به ترکیه می‌روند که تازه بعد از جراحی باید دوره رادیوتراپی خود را در این کشور ادامه دهند و در نهایت دو ماه آنجا اقامت خواهند داشت.

در حالی باید شهرهای مرزی ما برای هتلینگ و جذب بیمار تقویت شوند که امکانات در این شهرها از شهرهای مرکزی همیشه کمتر بوده؛ به‌طوری‌که در برخی نقاط مانند سیستان و بلوچستان نه‌تنها توریست سلامت جذب نکردیم، بلکه برخی از مردم برای دریافت خدمات درمانی باید به پاکستان بروند و برگردند.

در ترکیه هتل‌های بسیار پیشرفته و مجللی اطراف بیمارستان‌ها ساخته شده و روی گردشگری سلامت خود حساب زیادی باز کرده‌اند. همچنین برای همین منظور با کشورهای دیگر هم همکاری‌های زیادی دارند. ولی شما در نظر بگیرید که فقط یک مورد خبر تاسیس بیمارستان چشم دکتر قاضی‌زاده هاشمی و پزشکان ایرانی دیگر به همراه عمانی‌ها در این کشور با چه بازخوردهای منفی‌ای روبه‌رو شد. این در حالی است که پزشکان ما آنجا ارزی درآمد به‌دست می‌آوردند و پول خود را به کشور ما انتقال می‌دادند.

این کار چه ضرری برای ما داشت؟
در حال حاضر به‌جز تهران، شیراز و مشهد شهرهای آذربایجان شرقی و غربی و کرمانشاه هم میزبان خوبی برای کشورهای مرزی همسایه آنها بوده‌اند. عراقی‌ها از بیمارستان‌های کرمانشاه استفاده می‌کنند و مردم آذربایجان، باکو و نخجوان برای درمان راهی شهرهای شمال غربی کشور ما می‌شوند.