مصایب خانم دکتر تاجبخش رئیس سازمان هواشناسی
روزنامه هفت صبح | سیل اخیر که در استان‌های مختلف کشور جان و مال بسیاری را بر آب داده، تا لحظه‌ای که این گزارش نوشته می‌شود، جان نزدیک به ۷۰ شهروند را گرفته است. با وقوع این فاجعه نگاه‌ها به سمت سازمان هواشناسی و نهاد‌های اجرایی دولت کشیده شده و این سوال به‌وجود آمده که آیا هواشناسی هشداری در این‌باره داده بود؟ اگر هشدار داده شده چرا به گوش مردم نرسیده است؟
در این رابطه روز گذشته سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی کشور، در یکی از برنامه‌های تلویزیونی صداوسیما به بررسی آخرین وضعیت بارندگی‌های سیل‌آسا و عملکرد سازمان هواشناسی در حفاظت از مردم در مقابل بلایای طبیعی پرداخت که مورد توجه بسیاری قرار گرفت. او در این گفت‌و‌گو، سیل امامزاده داوود را به سیل شیراز در سال ۹۸ تشبیه کرد و مدعی شد مسیر آب در سال‌های گذشته دستکاری شده است.
اولین زن به‌عنوان رئیس سازمان هواشناسی
برای معرفی سحر تاجبخش مسلمان باید در ابتدا اشاره کنیم که او دکترای هواشناسی خود را از دانشگاه آزاد اسلامی ایران دریافت و از سال ۷۶ کار خود را در سازمان هواشناسی آغاز کرده است. همسر او ابراهیم مرادی، عضو هیات مدیره شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران است و دو فرزند دارند.
تاجبخش در حال حاضر، در سن ۴۷سالگی، صندلی ریاست سازمان هواشناسی و معاونت وزیر راه و شهرسازی کشور را در اختیار دارد. او همچنین اولین زنی بود که بعد از انقلاب در سال ۹۷ به‌عنوان رئیس سازمان هواشناسی منصوب شد. محمد اسلامی، معاون رئیس‌جمهور دولت وقت و وزیر راه‌و‌شهرسازی در دولت دوازدهم، در اسفند ۹۷ با اشاره به وعده انتخاباتی حسن روحانی مبنی بر استفاده از ظرفیت بانوان در مدیریت ارشد کشور گفته بود:
«یکی از سازمان‌هایی که توانستیم این مهم را در آن تحقق بخشیم، سازمان هواشناسی بود و دلیل انتخاب خانم تاجبخش همین موضوع بوده است.» از سوابق اجرایی او در سال‌های پیش از ریاست می‌توان به ریاست مرکز آموزش منطقه‌ای سازمان هواشناسی جهانی در تهران، معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان هواشناسی کشور، ریاست مرکز آموزش سازمان هواشناسی کشور در سال ۸۶ و مدیریت توسعه کاربردهای هواشناسی اشاره کرد.
۳۰ میلیمتر باران سیل نمی‌شود
در فروردین سال ۹۸ با هشدار سازمان هواشناسی، سامانه بارشی متراکمی وارد جنوب و غرب ایران شد و خسارت‌های جانی و مالی زیادی به بیش از ۲۵ استان وارد کرد که بیشترین میزان تلفات متعلق به شیراز بود. سیل، ورودی شیراز یا همان دروازه قرآن را بعد از یک ساعت و نیم بارش مداوم در برگرفت و باعث واژگونی و برخورد خودروها به یکدیگر و کشته شدن ۲۱ نفر شد.
یکی از دلایل اصلی این حادثه ایجاد تأسیسات شهری و خیابان در رودخانه خشک شیراز و تبدیل دره کنار دروازه قرآن به فضایی آسفالت شده بوده است. اگر این دره پر نشده بود سیل از این دره عبور می‌کرد و خسارت این‌چنینی به‌بار نمی‌آورد. سحر تاجبخش روز گذشته در یکی از برنامه‌های صداوسیما سیل امامزاده داوود که ۴ روز پیش جان ۱۹ نفر را گرفت، به سیل شیراز در سال ۹۸ تشبیه کرد. به گفته تاجبخش مسیر آب در سال‌های گذشته دستکاری شده چرا‌که توپوگرافی این مسیر به‌گونه‌ای است که نباید با بارش‌های ۲۰ تا ۳۰ میلیمتری چنین حادثه‌ای رخ دهد بنابراین به‌طور قطع مسیر آب در این بخش دستکاری شده است.
۱۲ هشدار بدون نتیجه
با توجه به توضیحات سحر تاجبخش، سه سطح هشدار هواشناسی زرد، نارنجی و قرمز متناسب با منطقه و میزان بارش‌ها صادر می‌شود. هشدارها هم به دو بخش داده می‌شود؛ دسته اول مردم عادی هستند که از طریق رسانه‌ها این هشدارها در اختیارشان قرار می‌گیرد و دسته دوم هشدار به تمامی دستگاه‌های مرتبط صادر می‌شود.
در توضیحات تاجبخش اشاره شده که در سیل استهبان جریان آبی ایجاد شده بود که در بستر رودخانه حرکت می‌کرد و هیچ خسارتی به اطراف وارد نشده است، آب در مسیر رودخانه قرار داشت و حضور مردم در بستر رودخانه باعث خسارت جانی شد. این سازمان در سیل استهبان ۴۸ساعت قبل هشدار سطح نارنجی صادر کرده بود. برای سیل امامزاده داوود هم ۱۲ هشدار در سطح ستاد و ۷۹ هشدار در سطح کشور صادر شده بود.
از طرفی قائم‌مقام سازمان بازرسی کشور دو روز پیش اعلام کرد که سازمان هواشناسی از ۲۹ تیرماه تا ششم مرداد‌ماه، ۱۲ اخطار در خصوص وضعیت هوا و سیلاب‌های اخیر به مراجع مسئول اعلام کرده اما هنوز بررسی صحت اقدامات سازمان هواشناسی و مراجع مسئول بعد از دریافت این هشدارها، از سوی سازمان بازرسی در حال بررسی است.
بعد از وقوع سیل سال ۹۸ در یک جلسه علنی در مجلس، سحر تاجبخش در تریبون خود در حال ارائه گزارشی از میزان بارش‌ها در سال ۹۸ بود که رئیس مجلس شورای اسلامی از او خواست تا پاسخ دهد که آیا سازمان هواشناسی سیلاب را پیش‌بینی کرده بود و این پیش‌بینی به چه سازمانی ارائه شده؟ تاجبخش هم در جواب توضیح داد که اطلاعیه‌های هواشناسی به‌طور کل ۷۲ساعت قبل از رخدادها داده می‌شود و ۴۸ساعت قبل هم اخطاریه صادر می‌شود.
به گفته او برای سیل سال ۹۸ در مجموع از ابتدای سال ۱۵۰ اطلاعیه و ۹۰ اخطاریه صادر شده بود اما پیشگیری از سیلاب‌ها نیازمند همکاری مجلس و دولت است. سحر تاجبخش از معدود مدیران دولت روحانی(شاید در کنار سورنا ستاری) است که در دولت رئیسی هم به فعالیت خود ادامه داده است. البته اسلامی معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی هم از وزرای دولت روحانی بوذه اما در منصب دیگری فعالیت می‌کرده است.
