اعطای ویزای اروپا منوط به واکسیناسیون اما با کدام واکسن؟
روزنامه هفت صبح، نگین باقری| این روزها برای سفر به کشورهای خارجی فقط بلیت و ویزا کافی نیست. کشورهایی هستند که در کنار لوازم قبلی سفر، گذرنامه واکسنی را هم اجباری کرده‌اند. حالا ماجرا از جایی برای ما ایرانی‌ها بحرانی می‌شود که این کشورها واکسن‌های داخلی ما را که هنوز تاییدیه سازمان بهداشت جهانی نگرفته‌اند قبول ندارند، چه برسد به اینکه بخواهند به آنها گذرنامه بدهند. همین باعث شده که واکسن‌های داخلی همین اول کار، بخش زیادی از مخاطبانشان را در کشور جا بگذارند.
افرادی که برای برقرار شدن سفرهای خارجی خود، احساس می‌کنند راهی ندارند جز اینکه واکسن خارجی بزنند. با این حال بررسی‌های هفت صبح اینطور نشان می‌دهد که با آمدن تاییدیه سازمان جهانی بهداشت برای هرکدام از این واکسن‌های داخلی می‌شود مثل بقیه مردم دنیا گذرنامه سبز گرفت. ولی اینکه چقدر طول بکشد تا این تاییدیه برای داخلی‌ها صادر شود، کار خداست. حالا یک قدم عقب برویم و ببینیم اصلا ماجرای این گذرنامه واکسنی چیست؟
گذرنامه واکسنی، یکی از همان فاکتورهایی است که تا امروز کسی موقع بررسی واکسن داخلی به آن توجه نکرده بود. اتحادیه اروپا از بهار امسال خبر داد که در حال کار کردن روی پاسپورتی است که به پاسپورت واکسنی معروف شده. با این گذرنامه واکسنی مسافران دیگر نیاز به قرنطینه در مقصد یا حتی تست‌های کرونا نخواهند داشت. مقامات اروپا ۲۴ خرداد رسما مقررات مربوط به گذرنامه واکسیناسیون در سراسر این اتحادیه را امضا کردند. این برنامه علاوه بر اتحادیه اروپا، در ایاالات متحده آمریکا هم پیشنهاد شده. از بین کشورهای اروپایی، انگلیس اولین جایی بود که محدودیت سفر را برای آنهایی که واکسن زده بودند برداشت.
سازنده‌های داخلی واکسن: بعد از تایید سازمان بهداشت جهانی گذرنامه واکسنی هم می‌گیریم
مصطفوی، روابط عمومی واکسن مشترک ایران و کوباست که برای این سوال جواب امیدوارکننده‌ای دارد. او به هفت صبح این پاسخ را داده است:
«ما واکسن‌مان با کوبا مشترک است و با هماهنگی سازمان جهانی بهداشت توزیع خواهد شد. اگر این فرآیند به صورت کامل طی شود ما آن را بین مردم خودمان هم به صورت عمومی توزیع خواهیم کرد. برنامه‌ریزی ایران و کوبا این است که بعد از تمام شدن فاز سه مستندات مطالعات آن در ایران و کوبا را به سازمان جهانی بهداشت بفرستیم تا هم واکسن در کشورهای دیگر استفاده شود و هم اینکه اگر سازمان جهانی بهداشت آن را تایید کند به آن گذرنامه هم داده شود.»
حسن جلیلی هم مدیر پروژه واکسن کوو برکت برای جواب سریع به این سوال کمی تردید می‌کند. او اینطور می‌گوید: «وقتی افراد برکت تزریق می‌کنند، یک کارت واکسیناسیون به آنها داده می‌شود اما آن طرف آب این کارت واکسیناسیون دیگر ملاک نیست. ما فعلا تاییدیه سازمان جهانی بهداشت را نداریم و به همین علت نمی‌دانم که برای سفرهای خارجی چه اتفاقی خواهد افتاد. ولی قرار است تاییدیه سازمان جهانی بهداشت را هم بگیریم. افرادی را برای این کار گذاشته‌ایم که بعد از اتمام فاز سوم کلینیکال این تاییدیه از سوی سازمان بهداشت جهانی صادر خواهد شد.
ما هنوز این فاز را تمام نکرده‌ایم و احتمالا یک ماه تا یک ماه و نیم دیگر این فاز تمام می‌شود. بعد از این مرحله است که می‌توانیم مستندات را به این سازمان بفرستیم و برای گرفتن تاییدیه منتظر بمانیم.» علاوه بر او چهار روز پیش فناور واکسن برکت هم توضیح داده بود که قرار است چطور تاییدیه سازمان جهانی بهداشت را بگیرند. این حرف‌ها به خصوص از دی ماه پارسال اهمیت پیدا کرد که سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت نیازی به تایید سازمان جهانی بهداشت نداریم.
با این حال کووبرکتی‌ها و دیگر واکسن‌های داخلی از آن موقع تلاش کردند تاثیر منفی حرف‌های جهانپور را از بین ببرند. به همین خاطر هم چهار روز پیش دکتر عبدلی که فناور واکسن برکت است توضیح داد: «مقاله اول ما (که برای این سازمان فرستاده شده) در مورد فاز مطالعات پیش‌بالینی یا حیوانی واکسن کوو ایران برکت به زودی منتشر خواهد شد.» البته او مانند دفعه پیش که نسخه پیش چاپ مقاله منتشر شده بود، باز اطلاعاتی نداد که این مقاله قرار است در کدام مجله علمی چاپ شود تا بتوانیم رتبه علمی آن را بررسی کنیم.
فعلا پاستوکووک و برکت واکسن‌هایی هستند که دارند فاز سوم بالینی را طی می‌کنند و پرسیدن سوال اصلی این گزارش از بقیه سازنده‌های واکسن داخلی کمی زود است. بر اساس گزارش‌ها توزیع واکسن برکت در کشور بیشتر از واکسن ایرانی-کوبایی بوده. واکسن ایرانی-کوبایی قرار است خط تولید خود را در پاییز راه بیاندازد اما کوبرکتی‌ها وعده داده‌اند که از هفته آینده ۲ میلیون دُز این واکسن ایرانی کرونا آماده خواهد بود.علاوه بر مسافران ایرانی، توریست‌های خارجی که دغدغه ورود به کشورمان دارند هم باید در فکر این گذرنامه باشند. چندی پیش ولی تیموری معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اعلام کرده بود که ویزای توریستی به شرط ارائه گواهی واکسن اجباری می‌شود اما در عمل هیچ اتفاقی رخ نداد.
نظر سازمان جهانی بهداشت: مخالفیم
نظر سازمان جهانی بهداشت درباره این گذرنامه واکسنی چیست؟ آنها معمولا توصیه‌ای به این برگه سبز یا گذرنامه واکسنی ندارند. حتی اردیبهشت ماه گفتند مخالف این پاسپورت‌ها هستند. بخشی از مخالفتشان به خاطر این بود که اعتقاد داشتند با این گذرنامه ممکن است میزان رعایت کردن پروتکل‌ها کم شود.
دلیل دیگر مخالفتشان هم این بود که می‌گفتند هنوز مشخص نیست واکسن‌ها چقدر فرد را در برابر ویروس مصون کنند. ضمن اینکه معتقد بودند که میزان تولید واکسن در حال حاضر آنقدر زیاد نیست و به همین خاطر یک نابرابری بین مسافران برای رسیدن به این برگه سبز ایجاد خواهد شد. با این حال هنوز این موضوع طرح جدی است که نه تنها نماینده‌های اتحادیه اروپا در حال بررسی آن هستند، بلکه در چین و ژاپن هم دارد بررسی می‌شود.
امتیازهای گذرنامه واکسن چیست؟
بعد از بریتانیا دانمارک هم کمی قبل اعلام کرد که برای کاهش محدودیت در سفر برای کسانی که واکسن کرونا تزریق کنند گواهی صادر می‌کند. از آن طرف افرادی هم که قصد سفر به لهستان دارند می‌توانند با گرفتن دُز دوم واکسن‌شان یک کد کیو آر بگیرند تا به این گواهینامه دسترسی پیدا کنند.
دولت این کشور گفته آنهایی که این گواهی را داشته باشند می‌توانند از حقوقی که افراد واکسینه شده کشور برخوردارند، بهره ببرند. بعد از اینکه اتحادیه اروپا موافقت نهایی را امضا کرد دیگر گواهی دیجیتالی واکسیناسیون رسما وارد مقررات شهروندان این اتحادیه شد. تا جایی که کشوری مثل ایسلند اصلا امروزه مسافر واکسینه نشده وارد کشور خود نمی‌کند. این سند دیجیتال که فعلا در اروپا صادر شده، علاوه بر اطلاعاتی درباره واکسیناسیون باید حاوی اطلاعات مربوط به آزمایش‌ها و یا بهبود بعد از ابتلا به کرونا باشد.
گذرنامه واکسنی: مثل یک کیف پول دیجیتال
پروژه‌ای که اتحادیه اروپا دارد دنبال می‌کند یک فناوری اوپن سورس است که به یک کیف پول دیجیتال می‌ماند و کشورهای مختلف از آن می‌توانند استفاده کنند. تا امروز ایرلاین‌ها هم از برنامه‌های هوشمند مختلفی مشابه این گذرنامه را صادر می‌کردند. مثلا انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی، برنامه تلفن هوشمند خود با نام تراول‌پاس (Travel Pass) در برنامه خود دارد که خطوط هواپیمایی مانند کانتاس، ژاپن ایرلاین، امارات، بریتیش ایرویز، ویرجین آتلانتیک در آن ثبت‌نام کرده‌اند.
یک برنامه غیرانتفاعی دیگر با نام کامان پاس (CommonPass) نیز توانسته توجه شرکت‌های دیگر هواپیمایی مانند کاتای پاسیفیک، جت‌بلو، یونایتد و لوفت‌هانزا را جذب کند. پیش‌بینی می‌شود هر دو این اپلیکیشن‌ها با گواهینامه‌های اتحادیه اروپا مطابقت داشته باشند. اتحادیه اروپا در طرح خود گفته است که همه واکسن‌های ضدکرونایی که به تایید این اتحادیه رسیده است یعنی فایزر-بیون‌تک، مدرنا، آسترازنکا و جانسون اند جانسون به طور خودکار از سوی همه کشورهای عضو به رسمیت شناخته خواهد شد
و در کنار آن، به کشورهای دیگر اجازه داده می‌شود تا واکسن‌های دیگری را که مستقلا برای واکسیناسیون شهروندانشان انتخاب کرده‌اند، حتی اگر مجوزی در سطح اروپا نداشته باشد به این فهرست اضافه کنند. این کار احتمالا سرنوشت خیلی از ایرانیانی که قرار است برای واکسن‌های ایرانی ثبت‌نام کنند، تغییر خواهد داد. راهی که سازنده‌های واکسن هم از آن می‌توانند برای جذب داوطلب استفاده کنند تا اواخر پاییز میزان واکسیناسیون در کشور به نسبت معقول‌تری برسد.
