مادرزن پرویز مشکاتیان; بیوگرافی فرخنده گل افشان

به گزارش هفت صبح، زندگی مشترک استاد محمدرضا شجریان و همسرشان، که سال‌ها  کنار یکدیگر بودند، تصویری از عشق، همراهی و پشتیبانی بی‌وقفه بود. همسر اول استاد، که نقش مهمی در آرامش و ثبات خانواده و تربیت فرزندانشان داشت، سال 1370 از محمدرضا شجریان جدا شد و  اکنون درگذشته است؛ اما خاطرات و تأثیر او در زندگی استاد شجریان و مسیر هنری خانواده‌شان همچنان زنده و الهام‌بخش باقی مانده است.

این گفتگو که در سال های پایانی دهه 60 انجام شد به بهانه در گذشت فرخنده گل افشان همسر اول محمدرضا شجریان و مادر همایون بازخوانی می شود.

من و محمدرضا در مهرماه سال ۱۳۴۰ در مشهد ازدواج کردیم. پیش‌تر در دانشسرای مقدماتی مشهد همکلاس بودیم. بعد از پایان تحصیل به شهرم قوچان برگشتم و مدتی آنجا معلم بودم، تا اینکه دوباره محمدرضا را دیدم و این آشنایی به ازدواج ما انجامید. پس از آن به مشهد منتقل شدم. محمدرضا در دبیرستان تدریس خط و نقاشی می‌کرد و من نیز مدتی معلم و بعدها مدیر دبستان بودم. در سال ۱۳۴۶ هر دو به تهران منتقل شدیم.

در تهران، سال‌ها در آموزش و پرورش فعالیت داشتم و پس از انقلاب، با ۲۲ سال سابقه، بازنشسته شدم.
محمدرضا از همان دوران جوانی به هنر و موسیقی علاقه‌مند بود. پیش از ازدواج، وقتی صدایش را هنگام تلاوت قرآن می‌شنیدم، مجذوب می‌شدم؛ آوازش را دوست داشتم، اما خودش را بیشتر!

خانواده و فرزندان

اولین فرزندمان، فرزانه، در سال ۱۳۴۲ متولد شد و اکنون در رشته زبان آلمانی تحصیل کرده و سه‌تار می‌نوازد.
افسانه، فرزند دوم، در سال ۱۳۴۴ به دنیا آمد. او با زنده‌یاد پرویز مشکاتیان ازدواج کرد و دو فرزند دارد. سنتور می‌زند و سال‌ها در کنار همسرش فعالیت هنری داشت.
مژگان، متولد ۱۳۴۸، در رشته نقاشی و موسیقی تحصیل کرده و سه‌تار می‌نوازد.
و همایون، کوچک‌ترین فرزند، متولد ۱۳۵۴ است. او از کودکی تنبک و کمانچه را آموخت و آواز را نزد پدرش کار کرد؛ صدایش آن‌قدر به پدرش شباهت داشت که گاهی ما اشتباه می‌کردیم!

زندگی  کنار یک هنرمند

زندگی با یک هنرمند آسان نیست، اما ما همیشه تفاهم داشتیم. محمدرضا در کار خود سختکوش بود. گاهی ساعت‌ها خود را در اتاق حبس می‌کرد تا تمرین کند و نوار استادان قدیمی را گوش دهد. با این حال، در خانه بسیار همراه بود؛ آشپزی‌اش عالی بود و در کارهای خانه و بچه‌داری کمک زیادی می‌کرد.

او به جز موسیقی، به خطاطی، گل‌کاری، پرورش پرنده و ساخت ساز نیز علاقه داشت. سنتورهای دست‌سازش کیفیت بالایی دارند. حتی در کارهای فنی مثل مکانیکی هم مهارت داشت.

رابطه با جامعه هنری

در سال‌های اول زندگی در تهران، اغلب با او در محافل هنری حضور داشتم؛ در منزل استادانی چون عبادی، شهناز و پایور. بعدها با مشغله‌ بچه‌داری کمتر همراهش می‌رفتم. محمدرضا همیشه خود تصمیم می‌گرفت و در کارش مصمم بود؛ شاید بتوان گفت کمی یک‌دنده، اما صادق و مستقل بود.

درباره پرویز مشکاتیان

دامادم، پرویز مشکاتیان، را بسیار دوست دارم و از او جز خوبی ندیده‌ام. او به خانواده و فرزندانش بسیار علاقه‌مند بود. اختلاف‌هایی که گاهی میان او و محمدرضا در زمینه هنری پیش می‌آمد، زود برطرف می‌شد و رابطه خانوادگی‌شان همیشه صمیمی ماند.

در پایان

محمدرضا شجریان، در کنار همه شهرت و موفقیتش، انسانی خانواده‌دوست و فروتن بود. او هرگز مجذوب شهرت یا مال دنیا نشد و همیشه برای رشد هنر و فرهنگ این سرزمین تلاش کرد. اگرچه سال‌ها زندگی‌مان ساده و گاه سخت بود، اما عشق، احترام و درک متقابل، اساس زندگی‌مان باقی ماند.

استوری همایون شجریان برای مادرش

همایون شجریان برای درگذشت تازه مادرش، استوری‌ای منتشر کرد و در آن از پیام‌های تسلیت هنرمندان و آشنایان قدردانی کرد و به تمامی آن‌ها پاسخ داد.