از ستایشگری نازیسم تا قربانینمایی هنرمندانه؛ از لنی ریفنشتال چه میدانیم؟

مستندی جدید، لنی ریفنشتال را نه بهعنوان هنرمندی بیطرف، بلکه بهعنوان فیلمسازی آگاه از جنایات نازی و استاد پنهانکاری ایدئولوژیک بازنمایی میکند.
مستندی جدید، لنی ریفنشتال را نه بهعنوان هنرمندی بیطرف، بلکه بهعنوان فیلمسازی آگاه از جنایات نازی و استاد پنهانکاری ایدئولوژیک بازنمایی میکند.
فیلمساز محبوب هیتلر که از عدالت گریخت
لنی ریفنشتال در دهه ۱۹۳۰ با ساخت فیلمهایی چون پیروزی اراده و المپیا، تصویری سینمایی و باشکوه از رژیم نازی ارائه داد. او روابط نزدیکی با هیتلر و جوزف گوبلز داشت و در جشنوارههایی چون ونیز جوایز مهمی دریافت کرد. پس از جنگ جهانی دوم، ریفنشتال تلاش کرد خود را هنرمندی بیاطلاع از سیاست نشان دهد و تا پایان عمر از همکاری خود با رژیم نازی دفاع نکرد، بلکه آن را انکار کرد.
روایت تازه گاردین و افشای پشتپرده
در مستندی جدید به کارگردانی آندرس وایل، با اتکا به اسناد شخصی، نامهها، مکالمات ضبطشده و آرشیوهای فراموششده، تصویری متفاوت از ریفنشتال ارائه میشود. این مستند نشان میدهد که او بهطور آگاهانه در بازسازی چهره خود پس از جنگ نقش داشت و بسیاری از جزئیات همکاریاش با رژیم را سانسور یا تحریف کرد. کشف یادداشتهایی درباره حزب نئونازی NPD، و نیز شواهد تازه از نقش احتمالی او در قتلعام یهودیان در لهستان، بخشی از یافتههای این مستند هستند.
فریبکاری هنرمندانه و زیباییشناسی ایدئولوژیک
ریفنشتال در مصاحبههای پس از جنگ، با ظاهری سادهلوحانه سعی داشت آگاهیاش از جنایات نازی را انکار کند. اما استفاده او از تکنیکهای سینمایی مانند زاویه دوربین پایین برای بزرگنمایی شخصیتهای نازی، و همزمان حذف محتوای نژادپرستانه در مصاحبهها، نشانههایی از فریبکاری آگاهانه هستند. مستند وایل هشدار میدهد که حتی تحسین صرف جنبههای زیباییشناسانه آثار او، بدون در نظر گرفتن ایدئولوژی نهفته در آنها، خطرناک است.
ریشههای شخصی در کودکی و بازیگری
پیشنویسهای منتشرنشدهای از خاطرات ریفنشتال نشان میدهند که او کودکی خشن و سرشار از احساس ناکامی داشته است. در دهه ۱۹۲۰، او بهعنوان بازیگر در فیلمهای کوهستانی بدلکاریهای خطرناک انجام میداد. مستند نشان میدهد که این تجربهها، همراه با نگاه زیباییشناسانه او به قدرت و شکوه، در شکلگیری دیدگاه نازیپسندش تأثیرگذار بودهاند.