رازهای «شام آخر» که باید بدانید

آثار هنری «لئوناردو داوینچی» همواره تحسین منتقدان هنری را برانگیخته است و عموم مردم را نیز به دلیل ظرافت، معانی پنهان‌ و جذابیت‌های هنری خود تحت تاثیر قرار داده است. با این حال،‌ برخی از آثار هنری او به مفاهیم مذهبی اشاره دارند و به همین دلیل تفاسیر زیادی از آن به وجود آمده و تاثیر زیادی بر صحنه هنر و فرهنگ ایجاد کرده است. یکی از این آثار شاهکاری است به نام «شام آخر».

«داوینچی»‌ خلق این نقاشی دیواری را در اواخر قرن پانزدهم میلادی و در سال ۱۴۹۵ آغاز کرد و سه سال بعد به اتمام رساند. این نقاشی که بر روی دیوار «کلیسای سانتا ماریا دله گرتزیه» در میلان خلق شده است، به عنوان یکی از مشهورترین نقاشی‌های «داوینچی»‌ شناخته می‌شود. نقاشی اصلی در ابعاد ۴.۶ متر در ۸.۸ متر خلق شد.

موضوع این نقاشی آخرین شام مسیح و حواریون پیش از خیانت یهودا است. این نقاشی در حقیقت تفسیر مصور از وقایعی است که در «عهد جدید» روایت شده است. این نقاشی واکنش حواریون را در لحظه‌ای به تصویر می‌کشد که مسیح اعلام می‌کند که یکی از آن‌ها به او خیانت خواهد کرد. در ادامه به برخی از نکات مربوط به این نقاشی اشاره می‌کنیم:‌

بخش کمی از نقاشی اصلی امروزه باقی مانده است

زمانی که داوینچی خلق این نقاشی را آغاز کرد، مهارت چندانی نداشت. او کمی تمرین کرد و سپس رنگ‌آمیزی را روی گچ خشک دیوار پیاده کرد. به همین دلیل است که نقاشی در آزمون گذر زمان تاب نیاورد. حتی در روند خلق نقاشی نیز مشکلاتی همچون پوسته‌پوسته شدن بروز کرد. «داوینچی» در آن زمان برای رفع این مشکلات با چالش‌های زیادی روبه‌رو بود. در طول سال‌ها چندین‌بار برای مرمت آن تلاش شد. بنابراین امروزه مقدار کمی از شاهکار اصلی باقی مانده است.

این نقاشی لحظه‌ای حساس را به تصویر می‌کشد

مشخص است که «شام آخر»، آخرین وعده غذایی مسیح و ۱۲ حواریون او را به تصویر می‌کشد. حالات چهره حواریون در این نقاشی آن را به اثر هنری خیره‌کننده تبدیل کرده است.

این نقاشی در موزه نگهداری نمی‌شود

«شام آخر» برخلاف سایر نقاشی‌های «لئوناردو داوینچی» در هیچ موزه‌ای پیدا نمی‌شود. این نقاشی در کلیسای سانتا ماریا دله گرتزیه قرار دارد و جابه‌جا کردن آن کار پرمخاطره‌ایست.

این نقاشی فرسکو نیست

برخلاف تصور رایج، این نقاشی مشهور را نمی‌توان به عنوان نقاشی فرسکو در نظر گرفت. فرسکوها روی گچ خشک نقاشی نمی‌شوند.

این نقاشی بارها مرمت شد

«شام آخر» یکی از نقاشی‌های مشهور مسیحی است برای سالم باقی ماندن در گذر زمان بارها مرمت شد. استفاده از روش «چسب رنگ» توسط «داوینچی» چندان موفقیت‌آمیز نبود. رنگ از اوایل قرن شانزدهم شروع به پوسیدگی و پوسته پوسته شدن کرد. چندین پروژه مرمتی انجام شد تا در نهایت بخشی از نقاشی اصلی سالم باقی ماند.

اهمیت ریاضیات در نقاشی

همه می‌دانند که داوینچی در آثار خود از ریاضیات استفاده می‌کرد و «شام آخر» نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این نقاشی، شماره ۳ به طرق مختلف به تصویر کشیده شده است که مخفف تثلیث مقدس است. حواریون در گروه‌های ۳ نفره حضور دارند و ۳ پنجره در پشت گروه وجود دارد. عیسی به عنوان یک مثلث در نقاشی نیز قرار گرفته است.

«داوینچی»‌ که اغلب با لقب «مرد رنسانس»‌ شناخته می‌شود، در زمینه‌های مختلفی مهارت و تخصص داشت که از جمله آن‌ها به مهندسی،‌ اختراع،‌ طراحی،‌ نقاشی و معماری می‌توان اشاره کرد. با اینکه تعداد زیادی از کارنامه هنری او به شهرت جهانی رسیده‌اند، اما تابلو نقاشی «مونالیزا»ی این هنرمند که زنی را با لبخندی محو به تصویر می‌کشد، مشهورترین اثر هنری او محسوب می‌شود. «داوینچی» همچون بسیاری از هنرمندان معاصر خود، نقاشی‌هایی با موضوعات مذهبی خلق کرد که از جمله آن‌ها به «مریم مقدس و کودک به‌همراه حنای قدیس» می‌توان اشاره کرد. خودنگاره «تصویر مردی با گچ قرمز» نیز از دیگر آثار شناخته‌شده او است.