کلاسیک ببینیم | شبی برای تمام عمر
درباره فیلم پدرِ عروس به کارگردانی وینسنت مینلی
روزنامه هفت صبح|یک: اصولا عروسی یکی از موضوعات مورد علاقه فیلمسازان در دنیای سینماست و چون خود این مراسم درباره یکی از شاد‌ترین روزهای زندگی هر خانواده‌ای است، فیلم‌های عروسی‌محور هم معمولا کمدی‌های شاد و سرخوشانه‌ای هستند که مخاطب را با خود همراه می‌کنند. شاید فقط فیلمسازی مثل لارس فون تریه بتواند مراسم ازدواج را دستمایه باورهای فلسفی پیچیده خود کرده و فیلمی غریب مثل «ملانکولیا» بسازد
وگرنه در بقیه فیلم‌ها با چند دستمایه تکراری ولی دلپذیر طرف هستیم که همه، خواه ناخواه مجبورند به سراغش بروند؛ از «برنامه‌ریز عروسی» آدام شنکمن گرفته تا «جنگ عروس‌ها» گری وینیک و «عروسی بهترین دوست من» از پی. جی. هوگان، همه همین‌گونه‌اند. دیوانه‌وارترین‌شان هم قطعا «خماری» از تاد فیلیپس است. فیلم «پدرِ عروس» از وینسنت مینلی را می‌توان یکی از قدیمی‌ترین و باوقارترین فیلم‌های عروسی‌محور در نظر گرفت.
دو: فیلم داستان پدر یک خانواده به نام استنلی بنکس (با بازی فوق‌العاده دلنشین اسپنسر تریسی که کاری می‌کند تا آرزو کنید پدر عروس باشید!) است که نیمه شب پایان عروسی دخترش، برای مخاطب بازگشتی به گذشته می‌زند و شروع می‌کند به تعریف کل این فرآیند عروسی؛ از همان ابتدای آشنایی دخترش با داماد تا هزینه‌ها و برنامه‌ریزی و در نهایت شب ازدواج. فیلم با نگاهی دقیق و موشکافانه، تمام جزئیات یک مراسم ازدواج در دهه ۱۹۵۰ آمریکا را روایت می‌کند.
سه: این نگاه موشکافانه به حدی دقیق است که احساس می‌کنیم کارگردان عمدا می‌خواهد تمام این آداب و آیین‌ها را ضبط کند، شاید برای ثبت در آینده. نکته بامزه این است که استنلی ابتدا می‌خواهد مراسم ساده و کم‌هزینه‌ای برگزار کند. اما هرچه بیشتر جلو می‌رویم، هزینه‌ها بیشتر و بیشتر می‌شوند، در نهایت خودش هم می‌داند که آنچه به یادگار می‌ماند، همین خاطره خوش است و پول چندان مسئله مهمی نیست.
چهار: یک نکته جالب این است که از دهه ۵۰ تا به‌حال، مراسم ازدواج تغییر بنیادین آنچنانی نداشته است. شاید بعضی جزئیات حذف یا موارد تازه‌ای اضافه شده باشند اما ساختار اساسی مراسم ازدواج هنوز به همان صورت باقی مانده است. هنوز هم اگر زوجی قصد ازدواج داشته باشند، می‌کوشند تا همین قوانین و رسوم سنتی حفظ‌شده را رعایت کنند، حتی اگر در یک جامعه پیشرفته مشغول زندگی باشند.
مثال بارز این ادعا هم بازسازی است که حدود چهل سال بعد در سال ۱۹۹۱، چارلز شایر از فیلم مینلی ترتیب داد. بعد از گذشت چهار دهه، دوباره داستان خانواده بنکس را می‌بینیم که می‌خواهند با کلی برنامه‌ریزی، مراسمی درخور برای دختر خود برگزار کنند و همه موارد یک مراسم ازدواج در آن رعایت می‌شود.
پنج: وقتی فیلم مینلی را می‌بینیم، متوجه می‌شویم که در آمریکای دهه ۵۰ هم ازدواج یک مراسم مجلل و پرهزینه بوده است که کلی مشاغل مختلف با زرق و برق فراوان در پشت صحنه آن مشغول فعالیت هستند. معلوم نیست ازدواج کی به یک صنعت تبدیل شده که حتی در دهه ۱۹۵۰ به هماهنگی و کار چند دستگاه مختلف نیاز داشته است؛ از گل‌فروشی، پختن کیک و خیاطی گرفته، تا ماشین‌ها، طراحی صحنه، عکاسان و نوازندگان. همچون ازدواج‌های خودمان، همان موقع هم کلی سیاهی لشکر پشت یک مراسم ازدواج مشغول به کار بوده‌اند!
شش: «پدر عروس» در زمان اکران خود موفق عمل کرد، هم از نظر منتقدان و هم از نظر فروش. منتقدان که کلیت فیلم و مخصوصا بازی اسپنسر تریسی را ستایش کردند. در اسکار آن سال هم فیلم در سه بخش بهترین بازیگر نقش اصلی، بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه نامزد شد. اما شگفتی اصلی مربوط به فروش فیلم بود. «پدر عروس» که با بودجه‌ای در حدود یک میلیون و دویست هزار دلار ساخته شده بود، فروش فوق‌العاده شش میلیونی را تجربه کرد و پرفروش‌ترین فیلم سال شد.
هفت: با چنین موفقیتی، ساختن دنباله‌های بعدی قابل پیش‌بینی بود. یک سال بعد یک دنباله سینمایی برای فیلم ساخته شد، با نام «پاداش کوچک پدر» که این بار درباره نوه‌دار شدن استنلی بنکس و طبق معمول، دردسرهای همراه با آن بود. این فیلم هم از نظر موفقیت تقریبا در سطح فیلم اصلی قرار گرفت. یک دهه بعد هم یک سریال کمدی بر اساس قسمت اول ساخته شد. سریال متاسفانه یک فصل بیشتر دوام نیاورد.
هشت: همان‌طور که بالاتر اشاره شد، در سال ۱۹۹۱ هم فیلم مینلی دوباره بازسازی شد، با بازی بزرگانی همچون استیو مارتین و دایان کیتن. جالب این است که حتی این بازسازی هم موفق عمل کرد و یک دنباله برای آن ساخته شد! در حال حاضر، هرازچندگاهی زمزمه‌های ساخت یک دنباله یا بازسازی برای «پدر عروس» دوباره به گوش می‌رسد. نسخه جدید فیلم دو سال قبل و با محوریت یک خانواده لاتین بازسازی شد و این بار نقش اصلی را اندی گارسیا ایفا کرد. به هر‌حال تجربه نشان داده که عروسی در سینما همیشه جواب می‌دهد!