کراوات و روسری آری؛ چیز دیگر خیر
همزمان با آغاز جشنواره فیلم فجر، مروری داریم بر برخی جنجالهای تلویزیونی این رویداد
روزنامه هفت صبح، گروه تلویزیون | از روز پنجشنبه (12 بهمن 1402) چهل و دومین جشنواره فیلم فجر آغاز شد؛ جشنواره‌ای که در دوره اصلاحات از سوی تلویزیون بایکوت بود اما حالا برنامه‌‌هایی متعدد درباره آن روی آنتن شبکه‌‌های مختلف سیما می‌‌رود. بگذریم. بهانه گزارش اتفاق کمتر تجربه شده‌ای است که در «شبکه خبر 2» رخ داد و سخنان انتقادی پرویز شیخطادی سانسور نشد. برخی جنجالهای تلویزیونی جشنواره فجر را مرور کرده‌ایم.
مورد اول| پخش صحبت جنجالی شیخطادی
اطلاع دارید که پرویز شیخطادی در مراسم بزرگداشت خود در افتتاحیه جشنواره، حرکتی قابل تامل انجام داد. او ابتدا یک کراوات به وزیر ارشاد داد و گفت: «کارمندان اول انقلاب همه کراوات می‌زدند، ارتشی‌ها کراوات می‌زدند، پزشکان کراوات می‌زدند، خیلی مد و مرسوم بود. » این کارگردان سپس یک روسری از جیبش درآورد و گفت:
«الان من از دوستان فقط یک خواهش دارم که بیش از این خسارت نزنید. بیش از این خسارت نزنید به روسری.» این بخش از مراسم بدون سانسور روی آنتن رفت؛ شاید به این خاطر که خیال تلویزیون از شیخطادی راحت است و می‌داند او در جبهه حزب‌اللهی دسته‌بندی می‌شود. منتها این همه دست و دلبازی هم عجیب بود و البته قابل ستایش. کما اینکه بعد از مراسم، برخی رسانه‌های اصولگرا کار شیخطادی را مصداق جهاد تبیین دانستند.
مورد دوم| عدم نمایش چهره بازیگران
تلویزیون در پخش زنده مراسم اختتامیه فجر، به ندرت از چهره بازیگران قاب می‌گیرد. حتی موقعی که روی سن برای دادن یا گرفتن جایزه حاضر می‌شوند، تصویر «لانگ شات» است. محض یادآوری یک مورد را مثال می‌زنیم و آن صدف اسپهبدی است که موقع دریافت سیمرغ نمایی بسته از چهره‌اش به نمایش در نیامد. اغلب هم بازیگران معترض نمی‌شوند و یک بار مهناز افشار از اینکه حرف و چهره او سانسور شد، متنی اعتراضی به اشتراک گذاشت.
مورد سوم| سانسور انتقادات
یگر سانسور معمول در افتتاحیه و اختتامیه جشنواره فجر، صحبتهای انتقادی سینماگران است. مراسم اختتامیه سی و هشتمین دوره، نمونه شاخصی است که تلویزیون بارها پخش برنامه را قطع کرد و تصاویر مجری مستقر در استودیو را روی آنتن فرستاد. بیشتر حرف‌های هنرمندانی که سال 98 روی صحنه اختتامیه رفتند، به انصراف برخی از سینماگران یا اتفاقات چند ماه گذشته اشاره داشت.
صحبتهای زنده‌یاد فرشته طائرپور، یکی از داوران بخش فیلم کوتاه، از جایی که به وقایع سال اشاره کرد، به‌ناگهان قطع شد. همچنین سخنان محمد شکیبانیا، تهیه‌کننده مستند «جایی برای فرشته‌ها نیست» اجازه پخش از آنتن شبکه نمایش را پیدا نکرد.
حرف محمد‌حسین مهدویان هم قطع شد و صحبت امیر آقایی در انتقاد از زینب ابوطالبی مجری‌ای که گفته بود هر کس ناراضی است، از ایران برود هم مورد سانسور قرار گرفت. در مثالی دیگر می‌توان از قطع حرف‌های محسن دارسنج هنگام صحبت از فیلم «آشغال‌های دوست‌داشتنی» گفت.
مورد چهارم|جمله عجیب فراستی و طالبی
جنجالهای تلویزیونی جشنواره فیلم فجر، محدود به پخش زنده افتتاحیه و اختتامیه نمی‌شود. مثال‌های زیادی از حواشی اظهارات مهمانان و کارشناسان می‌توان ردیف کرد. یکی از معروف‌ترین آنها توصیف عجیبی است که مسعود فراستی برای فیلم «جرم» مسعود کیمیایی به کار برد.
منتقد وقت برنامه «هفت» تا مدت‌ها در تیررس انتقادات قرار داشت. دیگر جنجال «هفت» مربوط است به سال قبل؛ با حضور ابوالقاسم طالبی. بخشی از گفت‌وگوی بهروز افخمی (مجری) و مهمان برنامه، به موضوع زنان و حرکت‌های اعتراضی سلبریتی‌ها اختصاص داشت که در آن به کنایه این رفتارها به شرایط یائسگی خانم‌ها نسبت داده شد! بریده برنامه خیلی زود دست به دست شد که اعتراض‌های زیادی را به همراه داشت. افخمی هم مورد مظان بود که چرا در واکنش به صحبتهای طالبی لبخند زده.
مورد پنجم| حمله حاتمی‌کیا به تلویزیون
و اما برسیم به مرور یک نمونه از اعتراضات سینماگران به رویه نقد برنامه‌های تلویزیونی. بعد از نمایش «به وقت شام» منتقدان برنامه «هفت» و «سینما دو» آن را اثری ضعیف دانستند. ابراهیم حاتمی‌کیا هم در مراسم اختتامیه و موقع دریافت سیمرغ سخنانی آتشین علیه این دو برنامه و تلویزیون بر زبان راند:
«افتخار می‌کنم فیلمی درباره مدافعان حرم ساخته‌ام و افتخار می‌کنم بابت ساخت این فیلم از عزیزی مثل حاج قاسم سلیمانی هدیه گرفتم... من اعتراض می‌کنم به تلویزیون. من از مسئولان شبکه ٣ و ٢ شکایتم را به خدا مى‌برم. این لجبازی و نگاه زشت را به خدا شکایت مى‌برم.»
