استیضاح وزیر نیرو؛ نقره‌داغ شدن پرمصرف‌ها
اقدامات نمایشی برای بحرانی که با آسودگی یکه‌تازی می‌کند
هفت صبح| در گرمای سوزان تابستان وزارت نیرو شمشیر خود را برای مشترکان پرمصرف برق از رو بسته است. قبض‌های نجومی، پاسخی است به کسانی که الگوی مصرف را زیر پا می‌گذارند، اما این تهدید در میان بحرانی عمیق‌تر از خاموشی‌ها و کم‌آبی‌ها رنگ می‌بازد. سدهای کشور، با مخازنی که تا ۵۷ درصد خالی شده‌اند، فریاد کم‌آبی سر می‌دهند و بارش‌های ناچیز، کابوس خشکسالی را پررنگ‌تر کرده‌اند.
در همین حال، نمایندگان مجلس، معترض به خاموشی‌های گسترده و مدیریت ضعیف، طرح استیضاح وزیر نیرو را کلید زده‌اند، با امضاهایی که هر روز بیشتر می‌شود وگویی به یکصد امضا رسیده است. اما آیا این استیضاح، گره‌ای از مشکلات باز می‌کند؟
در سایه قطعی‌های برق، ماینرهای بیت‌کوین یارانه‌های ملی را به دلار تبدیل و در مقابل مردم عادی با قبض‌های سنگین و قطعی‌های آب و برق دست‌وپنجه نرم می‌کنند. داستان تقابل پرمصرف‌ها، وزارت نیرو و مجلسیان را در این گزارش می‌خوانیم، جایی که در گرمای تابستان، نه‌تنها آب و برق، بلکه صبر مردم نیز رو به پایان است.
وزارت نیرو و شمشیر قبض‌های نجومی
در گرمای طاقت‌فرسای تابستان، وزارت نیرو با هشداری تند به میدان آمده است. عبدالامیر یاقوتی، مدیرکل مدیریت انرژی، اعلام کرده که از ۴۲ میلیون مشترک برق کشور، ۳۳ میلیون خانگی‌اند و ۳۲ درصد از کل برق را مصرف می‌کنند. صنعت با ۳۶.۵ درصد، کشاورزی با ۱۷ درصد و بخش عمومی و تجاری با ۱۱ و ۶ درصد در رده‌های بعدی‌اند.
اما این اعداد، تنها بخشی از داستان‌اند. برای مدیریت تقاضا، تعرفه‌های برق پلکانی طراحی شده‌اند: مصرف زیر ۳۰۰ کیلووات‌ساعت، ارزان است، اما اگر از ۱.۵ برابر الگو فراتر بروید، قبض‌ها نجومی می‌شوند. یاقوتی توصیه می‌کند که کولرهای آبی و بستن در و پنجره‌ها در ساعات گرم، مصرف را کاهش می‌دهد.
او همچنین از بیمه تجهیزات برقی خبر می‌دهد که از طریق سامانه توانیر (bime.tavanir.org.ir) خسارات ناشی از نوسانات یا قطعی برق را جبران می‌کند، هرچند بارگذاری مدارک برای دریافت خسارت، خود چالشی است. اما این سیاست‌ها برابر بحرانی که سدهای خالی و خاموشی‌های گسترده رقم زده‌اند، مانند قطره‌ای در کویر است.
سدهای تشنه و کابوس کم‌آبی
سدهای ایران، قلب تپنده تامین آب، حالا در آستانه بی‌جانی هستند. از ابتدای سال آبی تا ۱۱ مرداد، ورودی مخازن سدها ۴۲ درصد کاهش یافته و از ۴۰.۲ میلیارد مترمکعب در سال گذشته به ۲۳.۲۶ میلیارد مترمکعب رسیده است. خروجی سدها نیز با ۲۱ درصد کاهش، به ۲۵.۵ میلیارد مترمکعب افت کرده و حجم آب موجود در مخازن با ۲۶ درصد کاهش تنها ۲۲.۰۲ میلیارد مترمکعب است.
۵۷ درصد مخازن سدها خالی‌اند و سدهای استان‌هایی مانند تهران، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و فارس در وضعیت بحرانی قرار دارند. بارش‌ها نیز قصه‌ای غم‌انگیز دارند: میزان بارندگی کشوری با ۴۱ درصد کاهش نسبت به سال گذشته و ۳۹ درصد کمتر از میانگین درازمدت، به ۱۴۷.۴ میلی‌متر رسیده است. استان‌هایی مثل هرمزگان و سیستان و بلوچستان بدترین وضعیت را دارند و تنها گیلان بارشی نزدیک به نرمال دیده است. این کم‌آبی، نه‌تنها کشاورزی و صنعت، بلکه زندگی روزمره میلیون‌ها ایرانی را به مخاطره انداخته است.
استیضاح وزیر و خشم نمایندگان
در راهروهای مجلس، صدای انتقاد بلند است. نمایندگان، معترض به خاموشی‌های گسترده و بحران آب، طرح استیضاح عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو را پیش می‌برند. بیش از ۱۰۰ امضا برای این طرح جمع شده و انتظار می‌رود به‌زودی تقدیم هیئت رئیسه شود.
یکی از نمایندگان مجلس می‌گوید: «ناترازی شدید در آب و انرژی، نتیجه عملکرد ضعیف وزارت نیرو است. خاموشی‌ها نسبت به سال گذشته افزایش یافته و کمبود آب در تهران و بسیاری از استان‌ها زندگی را مختل کرده است.» او تاکید می‌کند که مردم حق دارند از طریق نمایندگان، مدیران ضعیف را پاسخگو کنند.
اما روح‌الله لک علی‌آبادی، نماینده دورود و ازنا، استیضاح را پاک کردن صورت مسئله می‌داند و می‌گوید: «آیا با استیضاح، مشکل آب و برق حل می‌شود؟» او انگشت اتهام را به سوی ماینرهای بیت‌کوین نشانه می‌رود که با برق یارانه‌ای، ثروت‌های کلان به جیب می‌زنند. جالب آن‌که در جنگ ۱۲روزه اخیر، قطعی برق کمتر بود، چون قطعی اینترنت، ماینرها را فلج کرده بود.
ماینرها و چالشی پنهان
در سایه بحران آب و برق، ماینرهای بیت‌کوین به معضلی پنهان تبدیل شده‌اند. روح‌الله لک علی‌آبادی فاش می‌کند که عده‌ای با یا بدون مجوز، در مزارع بزرگ، برق یارانه‌ای را برای استخراج بیت‌کوین مصرف می‌کنند و ثروت‌های هنگفتی به دلار به دست می‌آورند.
این فعالیت، که بار سنگینی بر شبکه برق تحمیل می‌کند، در حالی ادامه دارد که مردم عادی با خاموشی‌های چندساعته و قبض‌های سنگین دست‌وپنجه نرم می‌کنند. او اشاره می‌کند که در زمان قطعی‌های اینترنت طی جنگ ۱۲روزه، مصرف برق کاهش یافت، چون ماینرها از کار افتاده بودند. این تناقض، خشم عمومی را برانگیخته و پرسش‌هایی جدی درباره اولویت‌های وزارت نیرو ایجاد کرده است. آیا منابع ملی باید صرف سودجویی عده‌ای معدود شود یا زندگی میلیون‌ها ایرانی را نجات دهد؟
آینده‌ای در گرو خرد و اقدام
بحران آب و برق، ایران را در تنگنایی بی‌سابقه قرار داده است. سدهای خالی، بارش‌های ناچیز و خاموشی‌های گسترده، زندگی روزمره را فلج کرده‌اند. وزارت نیرو با تهدید به قبض‌های نجومی، سعی در کنترل مصرف دارد، اما این سیاست‌ها برابر زیرساخت‌های فرسوده و سوءمدیریت کمرنگ‌اند.
استیضاح وزیر نیرو شاید خشم نمایندگان را تسکین دهد، اما گره‌ای از مشکلات مردم باز نمی‌کند. ماینرهای بیت‌کوین، که برق یارانه‌ای را می‌بلعند، کشاورزی سنتی و آب مجانی برای بخش کشاورزی که صحنه‌های آخرالزمانی برای ایران آفریده است و با بازدهی زیر 40 درصد بالغ بر هشتاد درصد آب استحصالی مملکت را هدر می‌دهد؛ تنها بخشی از این بحران‌اند. بدون مدیریت خردمندانه، زندگی و حیات ایران و ایرانیان نیز در خطر است.
