دیپلماسی در وقت اضافه| آیا امکان مذاکره غیرمستقیم وجود دارد؟
روسیه و نامه‌ای که به تهران نرساند؛ مذاکرات غیرمستقیم؛ از شایعه تا واقعیت
هفت صبح| آخر هفته گذشته بازوهای دیپلماسی حسابی فعال بوده‌اند. مهم‌ترین واقعه روزهای اخیر نشست بین ایران و روسیه و چین با موضوع هسته‌ای ایران بود. جنجال‌ها بر سر نامه ترامپ ادامه داشت و تهران بار دیگر مواضع خود را در مورد مذاکره روشن کرد. گفته می‌شود که تهران در حال بررسی نامه دونالد ترامپ است و در عین‌حال عباس عراقچی از امکان مذاکره غیرمستقیم حرف زده.
یک نشست مهم در پکن
نشست سه کشور هم‌پیمان یعنی ایران و روسیه و چین با موضوع هسته‌ای برگزار شد. رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، روز پنجشنبه در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره نشست روز جمعه گفت: شاید آن‌ها قصد دارند درباره غیرنظامی شدن برنامه هسته‌ای گفت‌وگو کنند. شاید هم قرار است درباره کاهش تنش‌های مرتبط با سلاح‌های هسته‌ای صحبت کنند.
ایران، روسیه و چین پس از برگزاری نشست سه‌جانبه در پکن با تمرکز بر وضعیت جاری مذاکرات برای احیای برجام و رفع تحریم‌های ایران، یک بیانیه مشترک صادر کردند. در این بیانیه آمده: نشست به ریاست ماجائوشو، معاون وزیر امور خارجه جمهوری خلق چین و با مشارکت کاظم غریب آبادی، معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و سرگی الکسویچ ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه، برگزار شد.
در این نشست چین، ایران و روسیه، آخرین وضعیت موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌ها را به‌طور مفصل مورد بحث و بررسی قرار دادند. سه کشور بر ضرورت لغو تمامی تحریم‌های غیرقانونی یک‌جانبه تأکید کردند. سه کشور مجددا تاکید کردند که تعاملات دیپلماتیک، سیاسی و گفت‌وگوی مبتنی بر اصل احترام متقابل، تنها گزینه عملی و معتبر در این خصوص است.
سه کشور چین، ایران و روسیه تاکید کردند که طرف‌های ذی‌ربط باید متعهد به توجه به دلایل ریشه‌ای وضعیت کنونی بوده و اعمال تحریم، فشار و تهدید توسل به زور را ترک کنند. در ادامه سه کشور بر اهمیت احترام به معاهده منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای به عنوان سنگ بنای رژیم بین‌المللی منع اشاعه تاکید کردند. چین و روسیه از اعلام مجدد ایران که برنامه هسته‌ای‌اش منحصرا برای اهداف صلح‌آمیز است و نه برای تولید سلاح هسته‌ای استقبال کردند و همچنین از تعهد ایران به پایبندی کامل به تعهداتش به موجب معاهده منع اشاعه و موافقت‌نامه جامع پادمان، استقبال کردند.
محسن بختیار سفیر ایران در چین طی پیامی که در شبکه ایکس منتشر کرده این نشست را موفقیت‌آمیز توصیف کرده است. همزمان معاون وزیر امور خارجه چین با گفتن اینکه در نشست امروز ایران، چین و روسیه بر پایان دادن به تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران تاکید شد، از طرفین غربی توافق خواست که برای پایان دادن به وضعیت موجود به سیاست زورگویی، فشار و تهدید پایان دهند. دمیتری پسکوف سخنگوی کاخ کرملین، هم در جمع خبرنگاران گفت که روسیه تحریم‌ها علیه ایران را غیرقانونی می‌داند و تهران هیچ‌گاه نگفته است که قصدی برای دست‌یابی به تسلیحات اتمی دارد.
روسیه و نامه‌ای که به تهران نرساند
نورنیوز روز جمعه در گزارشی به ماجرای نامه ترامپ به رهبر انقلاب پرداخت و نوشت طبق اظهارات قبلی لاوروف، آمریکا از روسیه درخواست کرده بود که نقش میانجی‌گری بین تهران و واشنگتن را بررسی کند. همچنین روسیه برای حل مسئله هسته‌ای ایران از مسیر دیپلماسی، امیدوار بوده و اعلام آمادگی کرده است.
با توجه به روابط نزدیک مسکو و تهران و درک بهتر روسیه از مواضع ایران، کرملین این نامه را عامل پیچیده‌تر شدن شرایط دانسته و از انتقال آن خودداری کرده. به همین دلیل، آمریکا ناچار شده مسیر دیگری را برای ارسال نامه انتخاب کند و در این زمینه با چالش‌هایی مواجه شده است.
ایده جدید ایران برای حل مسائل با آژانس
وزیر خارجه ایران خبر داده که تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری دارد و یک ایده جدید برای حل مسائل مطرح است که در حال بررسی آن هستیم. سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگویی، ضمن دفاع از تعامل سازنده با جهان بر پایه اصول بنیادین عزت، حکمت و مصلحت، گفت که در ماه‌های اولیه آغار به کار خود به عنوان وزیر خارجه، ضروری بود گام‌های معناداری برای جلوگیری از یک جنگ فراگیر منطقه‌ای بردارد و ادبیات مخصوص جنگ را به‌کار گیرد. عراقچی تاکید کرد یک جنگ تمام عیار، ادبیات و لحن خاص خود را دارد و سیاست خارجی کشور به دلیل شرایط جنگی وارد این عرصه شد. ما تعامل فراگیر را دنبال می‌کنیم و اثرگذاری سیاست را در نظر داریم.
مذاکرات غیرمستقیم؛ از شایعه تا واقعیت
عراقچی پنجشنبه ۲۳ اسفند در گفت‌وگو با روزنامه ایران گفت که شیوه مذاکره غیرمستقیم، بارها در طول تاریخ اتفاق افتاده است. او گفت مذاکرات با اروپایی‌ها و به موازات آن رایزنی‌های نزدیک با روسیه و چین ادامه دارد. البته مذاکره غیرمستقیم پیش از این و از زمان دولت بایدن آغاز شده بود. اما پس از مدتی این مذاکرات به نتیجه‌ای نرسید و به‌طور موقت متوقف شد. در حال حاضر ایران با اروپایی‌ها بر سر میز مذاکره نشسته است.
