راز جذابیت جزیره یخی برای واشنگتن و پکن

هفت صبح| ترامپ دست از سر گرینلند برنمی‌دارد. این بزرگ‌ترین جزیره جهان با کمترین تراکم جمعیت که پر از یخچال‌های طبیعی گسترده و زمستان‌های پر از یخ و تابستان‌های سرد است و گوزن‌های شمالی و عقاب‌پرسفید و خرس‌های قطبی در آن رفت‌وآمد دارند، تبدیل به جدال تازه رئیس‌جمهور منتخب آمریکا با چین از یک سو و اروپایی‌ها از سوی دیگر شده. اما چرا گرینلند که تحت حاکمیت دانمارک قرار دارد و اروپایی‌ها چشم داشتن ترامپ به آن را مترادف با حمله به خاک اروپا ارزیابی می‌کنند، تا این اندازه اهمیت دارد؟

موقعیت خاص جغرافیایی

گرینلند در موقعیت جغرافیایی بسیار مهمی بین آمریکای‌شمالی و اروپا قرار گرفته که باعث شده واشنگتن نتواند چشم خود را روی آن ببندد. گرینلند مسیر‌های دریایی جدید و کوتاه‌تری را بین آسیا، اروپا و آمریکای شمالی باز می‌کند و هر کشوری کنترل آن را برعهده داشته باشد، کنترل دسترسی به مسیرهای دریایی و نظارت بر فعالیت‌ها در قطب شمال را دارد.

گرینلند هم به آمریکا و در واقع به آلاسکا و هم به روسیه نزدیک است. ترامپ با وجود روابط نسبتا  خوب خود با پوتین، کماکان دنبال‌کننده ایده‌ دیگر روسای‌جمهور آمریکا در مورد خطر روس‌ها برای ایالات‌متحده است. به همین خاطر نفوذ در گرینلند به‌معنای تقویت امنیت ملی آمریکا در برابر تهدیدات روسیه محسوب می‌شود. چینی‌ها هم که با آمریکا در رقابت هستند، به گرینلند اهمیت خاصی می‌دهند و همزمان از نفوذ نظامی روس‌ها در نزدیکی قطب شمال دل‌ خوشی ندارند.

وجود منابع طبیعی نادر

گرینلند دارای منابع عظیمی از مواد معدنی نادر است که در صنایع پیشرفته مثل تکنولوژی‌های سبز،‌ باتری‌ها و انرژی‌های تجدیدپذیر اهمیت داشته و مهم‌تر از آن در صنایع نظامی کاربرد دارند. این گزینه آخر برای ترامپ مساله مهم‌تری است. این جزیره دارای منابع نفت و گاز طبیعی اورانیوم بوده که جذابیت اقتصادی زیادی برای کشورهایی دارد که دنبال نفوذ در گرینلند هستند. برخی از کارشناسان می‌گویند بخشی از منابعی که در گرینلند وجود دارد، مشابه مواد‌معدنی موجود در افغانستان است که به دلیل حضور طالبان در این کشور دستیابی به آنها دشوار شده است.

این ایده البته بیشتر از آنکه ریشه در واقعیت داشته باشد، اشتباهاتی دارد. هم افغانستان و هم گرینلند دارای مواد معدنی بسیار مهم هستند. در گرینلند لانتانید وجود دارد و در افغانستان ذخایر عظیمی از کبالت و لیتیوم قرار گرفته است. اما مشکل اینجاست دستیابی به معادن حتی در گرینلند هم به‌خاطر یخ‌زدگی بسیار دشوار است و تنه به تنه مانعی به نام طالبان در افغانستان می‌زند. طبق گزارش اکونومیست در سال 2024، این جزیره دارای 43 مورد از 50 ماده معدنی است که در زمان بحران برای جهان ضروری محسوب می‌شوند.

 اهمیت نظامی برای آمریکا

پایگاه هوایی توله در گرینلند یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های آمریکاست که از زمان جنگ‌جهانی دوم در دست ایالات‌متحده قرار گرفته. این پایگاه کار نظارت بر فعالیت‌های روسیه و حفاظت از حریم هوایی آمریکا را یک تنه بر دوش دارد. به همین خاطر است که حضور اقتصادی و نظامی چینی‌ها به‌عنوان یکی از متحدان روسیه و کشوری که رقابت شدید اقتصادی با آمریکایی‌ها دارد، برای ترامپ خطری بالقوه محسوب می‌شود. 

بد نیست بدانید همین حالا که در حال خواندن این نوشته هستید، چین سرمایه‌گذاری هنگفتی روی پروژه‌های معدنی و زیرساختی در گرینلند انجام داده است. حالا که یخ‌های قطبی در حال آب شدن بر اثر گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی هستند، کشورها مایلند تا به منابع‌طبیعی زیر یخ‌ها دست پیدا کنند. کشورها بر سر همین منابع هم با یکدیگر رقابت می‌کنند.

ترامپ تلاش می‌کند تا نفوذ بر گرینلند را با امنیت ملی آمریکا گره بزند و احتمالا خیلی زود حرف‌هایش طرفدار پیدا می‌کند. برای چین وضعیت متفاوت است. برای آنها چنگ و دندان تیز کردن جهت تصرف زمین‌های سرد گرینلند جذاب نیست. پکن تلاش می‌کند تا از طریق سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی جای پای خود را در جزیره یخی محکم کند و منابع طبیعی را به اسم خود استخراج کرده و صرف گسترش نفوذ چین در جهان کند.