ساتوشی ناکاموتو: شبحِ خالق بیت‌کوین کیست؟
ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیت‌کوین، پس از معرفی یک سیستم مالی انقلابی در بحبوحه بحران اقتصادی جهان، برای همیشه ناپدید شد و هویتی رازآلود از خود به جای گذاشت که همچنان بزرگترین معمای دنیای فناوری است.
در دنیای فناوری، نام‌های بزرگی چون استیو جابز، بیل گیتس و مارک زاکربرگ همواره با ابداعاتشان گره خورده‌اند. اما خالق بیت‌کوین، انقلابی‌ترین فناوری مالی قرن بیست‌ویکم، یک معما باقی مانده است. ساتوشی ناکاموتو، نامی که پشت وایت‌پیپر بیت‌کوین و اولین بلاک‌های آن حک شده، هویتی ناشناس دارد که پس از به حرکت درآوردن چرخ‌های این اقتصاد دیجیتال، برای همیشه ناپدید شد. اما این شبح دیجیتال کیست و چرا ناشناس ماندن را برگزید؟
مقدمه: ظهور یک نابغه در دل بحران مالی
در ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸، در حالی که جهان درگیر یکی از عمیق‌ترین بحران‌های مالی تاریخ بود، ایمیلی حاوی یک مقاله ۹ صفحه‌ای با عنوان «بیت‌کوین: یک سیستم پول نقد الکترونیکی همتا به همتا» (Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System) به یک فهرست پستی تخصصی در حوزه رمزنگاری ارسال شد. فرستنده این ایمیل، فردی یا گروهی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو بود. این مقاله، طرحی دقیق و بی‌نقص برای یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز ارائه می‌کرد؛ سیستمی که به هیچ دولت، بانک یا نهاد مرکزی وابسته نبود و به کاربران اجازه می‌داد بدون نیاز به واسطه، به یکدیگر پول ارسال کنند.
چند ماه بعد، در ژانویه ۲۰۰۹، ناکاموتو با استخراج اولین بلاک از زنجیره بیت‌کوین که به بلاک جنسیس (Genesis Block) شهرت دارد، این شبکه را رسما راه‌اندازی کرد. او در این بلاک، تیتر روزنامه تایمز لندن را گنجاند: "The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks" (صدر اعظم در آستانه دومین بسته نجات مالی برای بانک‌ها). این اقدام نمادین، بسیاری را به این باور رساند که هدف اصلی ناکاموتو، خلق جایگزینی برای سیستم مالی سنتی بود که در آن زمان شکنندگی خود را به نمایش گذاشته بود.
دو سال فعالیت و یک خداحافظی ناگهانی
برای حدود دو سال، ساتوشی ناکاموتو به صورت آنلاین فعال بود. او از طریق ایمیل و انجمن‌های گفتگوی اینترنتی، با توسعه‌دهندگان اولیه همکاری می‌کرد، کد نرم‌افزار بیت‌کوین را بهبود می‌بخشید و به سوالات فنی پاسخ می‌داد. زبان انگلیسی او بی‌نقص و با لهجه بریتانیایی بود و زمان فعالیت‌های آنلاینش (مطابق با ساعات روز در آمریکای شمالی و جنوبی) سرنخ‌های متناقضی درباره منطقه زمانی محل سکونتش به جا می‌گذاشت.
ناکاموتو در تمام این مدت، هیچ‌گونه اطلاعات شخصی از خود فاش نکرد. او با دقت از هرگونه سرنخی که می‌توانست هویت واقعی‌اش را برملا کند، دوری می‌جست. سرانجام، در بهار سال ۲۰۱۱، ساتوشی ناکاموتو آخرین پیام‌های خود را ارسال کرد. او در یکی از آخرین ایمیل‌هایش نوشت که به سراغ پروژه‌های دیگری رفته است و کنترل مخزن کد اصلی بیت‌کوین و کلیدهای هشدار شبکه را به گوین اندرسن، یکی از توسعه‌دهندگان کلیدی آن زمان، واگذار کرد. پس از آن، ساتوشی ناکاموتو برای همیشه سکوت کرد و به یک افسانه دیجیتال تبدیل شد.
گمانه‌زنی‌ها و مظنونین اصلی: چه کسانی می‌توانستند ساتوشی باشند؟
طی سال‌ها، تحقیقات گسترده‌ای توسط روزنامه‌نگاران، محققان و علاقه‌مندان برای کشف هویت واقعی ناکاموتو انجام شده است. این تلاش‌ها به معرفی چندین مظنون اصلی منجر شده است، هرچند هویت هیچ‌کدام هرگز به طور قطعی تأیید نشد:
دوریان ناکاموتو: یک فیزیکدان ژاپنی-آمریکایی بازنشسته که در سال ۲۰۱۴ توسط مجله نیوزویک به عنوان ساتوشی معرفی شد. او که در همسایگی هال فینی زندگی می‌کرد، این ادعا را به شدت رد کرد و بعدها مشخص شد که این شناسایی احتمالا اشتباه بوده است.
هال فینی: یک دانشمند علوم کامپیوتر و از پیشگامان برجسته رمزنگاری که اولین دریافت‌کننده تراکنش بیت‌کوین از ساتوشی بود. فینی تا زمان مرگش در سال ۲۰۱۴، هرگونه ارتباط با هویت ناکاموتو را انکار می‌کرد. سبک نوشتاری و تخصص فنی او شباهت‌های زیادی به ساتوشی داشت، اما تحلیل‌ها نشان داد که او و ساتوشی هم‌زمان آنلاین بوده‌اند.
نیک سابو: یک دانشمند کامپیوتر و حقوقدان که به دلیل ایجاد مفهوم قراردادهای هوشمند و طرح یک سیستم ارز دیجیتال غیرمتمرکز به نام Bit Gold (که پیش‌درآمدی بر بیت‌کوین محسوب می‌شود) شهرت دارد. سابو همواره این گمانه‌زنی را رد کرده است.
کریگ رایت: یک دانشمند کامپیوتر استرالیایی که در سال ۲۰۱۶ علنا ادعا کرد ساتوشی ناکاموتو است. او تلاش کرد با ارائه شواهد فنی این ادعا را ثابت کند، اما جامعه ارزهای دیجیتال به طور گسترده مدارک او را جعلی و ناکافی دانستند. ادعاهای او همچنان یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات در تاریخ بیت‌کوین است.
برخی نیز معتقدند ساتوشی ناکاموتو نه یک فرد، بلکه نام مستعار گروهی از افراد با تخصص‌های مختلف در حوزه‌های رمزنگاری، اقتصاد و علوم کامپیوتر بوده است.
میراث ساتوشی: فراتر از یک هویت
با گذشت بیش از یک دهه، هویت ساتوشی ناکاموتو همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. تخمین زده می‌شود که کیف‌پول‌های دیجیتال متعلق به او حاوی حدود یک میلیون بیت‌کوین باشد؛ ثروتی که هرگز به آن دست نزده است. این خویشتن‌داری، اعتبار و نیت خالصانه او را در چشم بسیاری تقویت کرده است.
مهم‌تر از هویت این خالق ناشناس، میراث اوست. ساتوشی ناکاموتو تنها یک ارز دیجیتال خلق نکرد، بلکه فناوری بلاک‌چین را به جهان معرفی کرد؛ یک دفتر کل توزیع‌شده و تغییرناپذیر که پتانسیل دگرگون کردن صنایع مختلفی از امور مالی و زنجیره تأمین گرفته تا سیستم‌های رأی‌گیری و مدیریت هویت را دارد.
ناشناس ماندن ساتوشی شاید هوشمندانه‌ترین تصمیم او بود. این گمنامی باعث شد که بیت‌کوین رهبر یا نقطه شکست مرکزی نداشته باشد و به یک پروژه واقعا غیرمتمرکز و متعلق به جامعه‌اش تبدیل شود. در نهایت، شاید پاسخ به پرسش «ساتوشی ناکاموتو کیست؟» دیگر اهمیتی نداشته باشد؛ آنچه اهمیت دارد، ایده‌ای است که او به دنیا هدیه داد.
