گنجینه کشف نشده ایرانی: چطور ایران در تاریکی رسانه قرار گرفته؟
تا به حال تصور کردید که مردم دنیا و گردشگران خارجی راجع به ایران چگونه فکر میکنند؟ به نظر شما رسانه چه تاثیری بر طرز فکر شهروندان غیرایرانی نسبت به ایران گذاشته است؟ جواب اکثر این نوع سوالات مثبت نیست؛ روابط بینالمللی ایران، چالشهای مختلف، اخبار منفی همگی تصویری ناخوشایند از وضعیت معاصر ایران ایجاد کردند. برای ریشهیابی چرایی این وضعیت، باید نگاهی عمیق به ساختار کشور و خود کشور داشته باشیم. مطمئنا این چالشی است که سالها زمانبر خواهد بود و بهبود کامل هویت برند ایران، نیازمند فعالیتهایی فراتر از تصور امروزی ما است. با این حال، حقایقی در مورد مفهوم «فرهنگ و تاریخ ایران» وجود دارد که پشت تصویر ایران معاصر دفن شده.
ایران در نظر رسانههای خارجی
در سال ۲۰۱۸ مرکز تحقیقات پیو نظرسنجی جدیدی انجام داد که در آن اکثر مردم جهان نسبت به ایران دیدی منفی داشتند. در این نظرسنجی ۴۰ کشور جهان شرکت کرده بودند که ۳۱ کشور از آنها دیدی نامطلوب نسبت به ایران داشتند و در چند کشور دیگر که اکثر آنها آسیایی و جمعیت آنها مسلمان بودند، محبوبیت ایران نسبت به سالهای گذشته کاهش یافته بود. بر اساس این نظرسنجی ۵۸ درصد مردم نگاهی منفی به ایران داشتند و تنها کشور پاکستان نسبت به ایران دیدی مثبت داشت.
این اعداد و ارقام چطور حاصل میشود؟ باید توجه کنید که میانگین زمان توجه (Average Attention Span) در یک پلتفرم مانند اینستاگرام ۸ ثانیه است. یعنی بازههای زمانی ۸ ثانیهای تعریف میشود که ذهن مخاطب از یک موضوع به موضوعی دیگر پرتاب میشود.
تصویری که بازخورد رسانهای بالایی داشته باشد، تصویر معاصر ایران است. تحریمها، روند منفی ارتباط بینالمللی، اتفاقات منفی داخلی یک دهه اخیر و حتی تکههایی از مدیریت ضعیف کرونا یک تصویر جامع از «ایران» را نمایش میدهد. اما خلاصه کردن هویت یک کشور در تیتر اخبار تاثیر مخربی دارد. دو راهکار وجود دارد، بهبود کل برند یا مشخص کردن تکههای تکمیلکننده پازل.
پروژههایی مانند فمتریپ که حاصل همکاری فلایتیو و feel iran است بخشی از راهکار دوم است. یعنی مشخص کردن منابع طبیعی، فرهنگی و تاریخی ایران در تضاد با تصویر معاصر. برای درک «حقیقت» زیبایی میدان نقش جهان اصفهان یا آسمان شب کلوت شهداد ، نیاز به تصویب سیاستی تازه نیست. کیفیت بصری و حسی هر دو این جاذبهها یک «حقیقت» هستند و میتوانند در کنار بقیه «حقیقت»های ایران معاصر زیست داشته باشند.
ایران در نظر گردشگران خارجی
از آنجایی که ایران کشوری وسیع با جاذبههای طبیعی، تاریخی و تفریحی بسیار زیاد است، هر ساله گردشگران زیادی را به سمت خود میکشاند. وجود رسانههایی مانند اینستاگرام و سایر شبکههای اجتماعی باعث میشود که این گردشگران تجربیات سفر خود را در صفحات شخصی خود به اشتراک بگذارند.
نمونههای مطالعهای مختلفی میتوان از این مسئله داشت. تنها لازم است سری یه یوتیوب بزنید و Vlog گردشگران خارجی از ایران را مشاهده کنید. تصویری که ایجاد میشود عموما تصویری آغشته در تضاد است. با این حال بازتاب «حقیقت» اهمیت بالایی دارد. گسترش آشنایی مردم جهان با جاذبههایی طبیعی و تاریخی ایران، سیر گردشگر خارجی را به کشور افزایش خواهد داد. در پایان این اتفاق به سود کسبوکارهای محلی و رشد گردشگری پایدار این کشور است.
فلایتیو در گزارش جامع گردشگری ایران در سال ۱۴۰۱ به ضعفهای رسانهای و زیرساختی ایران نسبت به کشورهای همسایه همچون ترکیه اشاره کرده. بررسی این گزارش تصویری کامل از وضعیت فعلی گردشگری ایران میکند.
ایران را با فرهنگ غنی و تمدن گسترده آن بشناسیم
گردشگران زیادی به کشور ایران سفر کردند که بررسی تجربه تمام آنها امکان پذیر نیست اما موضوع مهم این است که اکثر کسانی که به ایران سفر کردهاند تجربه و حس مثبتی از این کشور و مردمش کسب نمودهاند. این افراد تجربه سفرشان را در صفحات اجتماعی خود به اشتراک گذاشتند و اشتیاق سفر به ایران را در دل گردشگران بیشتری زنده نمایند.
داشتن رسانه و زیرساختهای مناسب برای معرفی کشور ایران امری مهم و الزامی است. ناشناخته ماندن هویت فرهنگی و تاریخی غنی ایران ناعادلانه است. شاید تجربه کشف ایران راهکاری برای توسعه پایدار گردشگری باشد.