زنی که در خواب با شهاب‌سنگ ۴.۵ میلیارد ساله بیدار شد
بعدازظهر آرامی در نوامبر ۱۹۵۴، ناگهان آسمان آلاباما با خطی درخشان شکافته شد و سکوت یک خانه کوچک در شهر سیلاکاگا را برهم زد
بعدازظهر آرامی در نوامبر ۱۹۵۴، ناگهان آسمان آلاباما با خطی درخشان شکافته شد و سکوت یک خانه کوچک در شهر سیلاکاگا را برهم زد. آن هاجز، زن ۳۴ ساله‌ای که روی کاناپه چرت می‌زد، ناگهان با ضربه‌ای عجیب از خواب پرید. چیزی که به او برخورد کرده بود، نه وسیله‌ای خانگی و نه حادثه‌ای معمولی، بلکه تکه‌ای از شهاب‌سنگی با قدمتی بیش از ۴.۵ میلیارد سال بود. این شهاب‌سنگ پس از عبور از سقف خانه، به رادیوی بزرگ ایستاده‌ای برخورد کرد و سپس روی پهلوی او فرود آمد.
در لحظه، فقط یک کبودی بزرگ روی بدنش به‌جا ماند، اما همین کافی بود تا او به اولین انسان ثبت‌شده در تاریخ تبدیل شود که مستقیماً با شهاب‌سنگ برخورد کرده است. ماجرای هاجز به سرعت رسانه‌ای شد و او را از یک زن معمولی به سوژه‌ای جهانی بدل کرد. هنوز هم پس از ۷۰ سال، داستان این برخورد عجیب مثل افسانه‌ای زنده در حافظه علمی و فرهنگی باقی مانده است.
برخوردی که تاریخ‌ساز شد
در رویداد آسمان آلاباما در ۳۰ نوامبر ۱۹۵۴، بسیاری از مردم محلی تصور کردند شاهد سقوط هواپیما یا حتی حمله موجودات فضایی هستند. ترس از بمب اتم و هراس از بشقاب‌پرنده‌ها در آن سال‌ها بسیار رایج بود و همین باعث شد تماس‌های متعدد با پلیس محلی برقرار شود. اما حقیقت بسیار غیرمنتظره‌تر بود: قطعه‌ای از سیارک 1685 Toro که در مدار نزدیک زمین (Near Earth Asteroid) حرکت می‌کرد، وارد جو زمین شد و به شهاب تبدیل شد. این تکه پس از عبور از سقف خانه هاجز، مسیرش را تغییر داد و با رادیوی چوبی برخورد کرد، سپس روی پهلوی او فرود آمد. خوشبختانه او زیر پتو بود و همین لایه نازک ضربه را کمی کاهش داد. در نهایت او فقط با یک کبودی به‌اندازه گریپ‌فروت روی بدنش مواجه شد.
وزن شهاب‌سنگ حدود ۳.۸ کیلوگرم بود و ترکیب آن از نوع کندریت سنگی (Stony Chondrite) شامل آهن و نیکل گزارش شد. همین ویژگی باعث شد که دانشمندان آن را یکی از قدیمی‌ترین بقایای منظومه شمسی بدانند.
دعوای حقوقی و شهرت ناخواسته
بعد از برخورد شهاب‌سنگ، خانه هاجز پر از جمعیت شد. همسایه‌ها، خبرنگاران، نیروهای پلیس و حتی شهردار شهر به محل آمدند تا از نزدیک «سنگ فضایی» را ببینند. نیروی هوایی ایالات متحده هم آن را توقیف کرد تا مطمئن شود که شیء ناشناخته یا وسیله‌ای نظامی نیست. پس از بررسی‌های علمی، مشخص شد که واقعاً شهاب‌سنگ است و ارزش تاریخی دارد.
اما درست از همین نقطه مشکلات تازه شروع شد. صاحب‌خانه‌ای که خانه را به هاجز و همسرش اجاره داده بود، ادعا کرد شهاب‌سنگ متعلق به اوست چون مالک زمین و سقف بوده است. این اختلاف باعث شد پرونده‌ای طولانی در دادگاه باز شود. هاجز معتقد بود که چون شهاب‌سنگ مستقیماً به بدن او برخورد کرده، «تقدیر الهی» آن را به او بخشیده است. در نهایت، صاحب‌خانه با دریافت ۵۰۰ دلار از دعوا صرف‌نظر کرد و شهاب‌سنگ رسماً در اختیار خانواده هاجز قرار گرفت.
با این حال، آرامش هاجز از بین رفت. او که زنی آرام و کم‌حرف بود، ناگهان تبدیل به چهره‌ای رسانه‌ای شد. دعوت‌نامه‌های متعدد برای حضور در برنامه‌های تلویزیونی به او رسید و حتی در یک شوی معروف نیویورک شرکت کرد. مردم از سراسر کشور برایش نامه می‌نوشتند، اما او بیشترشان را بی‌پاسخ گذاشت. فشار توجه عمومی و اختلافات مالی با همسرش بر سر فروش یا نگهداری شهاب‌سنگ، زندگی خانوادگی او را هم متزلزل کرد.
سرانجام هاجز که از تمام حاشیه‌ها خسته شده بود، شهاب‌سنگ را به موزه تاریخ طبیعی آلاباما (Alabama Museum of Natural History) اهدا کرد. تنها خواسته‌اش این بود که هزینه وکیلش بازپرداخت شود. همسرش از این تصمیم دلخور شد چون معتقد بود می‌توانستند میلیون‌ها دلار از فروش آن به‌دست آورند. این اختلاف یکی از عواملی بود که به طلاق آن‌ها در سال ۱۹۶۴ انجامید. هاجز بعدها دچار بیماری کلیوی شد و در ۱۹۷۲، در سن ۵۲ سالگی، درگذشت.
برخوردهای مشابه و احتمال تکرار حادثه
هرچند داستان آن هاجز تنها نمونه ثبت‌شده از برخورد مستقیم شهاب‌سنگ با یک انسان است، اما در دهه‌های بعد چندین «برخورد نزدیک» دیگر رخ داده که نشان می‌دهد زمین همواره زیر بارش ریز و درشت اجرام آسمانی قرار دارد. برای نمونه، در سال ۱۹۹۲ یک شهاب‌سنگ ۱۲ کیلویی روی سقف یک خودروی شورولت قرمز در نیویورک فرود آمد و آن را له کرد. یا در سال ۲۰۱۳ شهاب‌سنگی عظیم بر فراز شهر چلیابینسک روسیه منفجر شد و موج انفجار شیشه هزاران خانه را شکست و بیش از هزار نفر را زخمی کرد. حتی اسناد تاریخی نشان می‌دهد که در سال ۱۸۸۸ یک شهاب‌سنگ در عراق باعث مرگ یک مرد و جراحت فردی دیگر شده است.
دانشمندان تخمین می‌زنند که هر روز بیش از ۱۰۰ تُن غبار و سنگ‌ریزه فضایی وارد جو زمین می‌شود، اما بیشترشان در جو می‌سوزند و هرگز به سطح زمین نمی‌رسند. ناسا گزارش داده که تقریباً سالی یک بار یک سیارک به‌اندازه یک خودرو وارد جو می‌شود، ولی معمولاً پیش از رسیدن به زمین متلاشی می‌گردد. با این حال، پژوهشگران محاسبه کرده‌اند که حدود ۶۱۰۰ سقوط شهاب‌سنگ در سال رخ می‌دهد که نزدیک به ۱۸۰۰ مورد آن روی خشکی‌های زمین است. بیشتر این سقوط‌ها بی‌سروصدا و دور از چشم انسان اتفاق می‌افتند، اما گاهی مثل ماجرای هاجز یا حادثه جورجیا در سال ۲۰۲۳، توجه عمومی را جلب می‌کنند.
ماجرای اخیر در مک‌دونا (McDonough) جورجیا هم نشان داد که خطر هنوز وجود دارد. قطعات یک شهاب‌سنگ قدیمی که قدمتش ۴.۵۶ میلیارد سال تخمین زده شد، سقف خانه‌ای را سوراخ کردند و فقط با فاصله چند متری از صاحب‌خانه فرود آمدند. انرژی برخورد آن‌قدر زیاد بود که بخشی از کف خانه را به گرد و غبار تبدیل کرد. پژوهشگران می‌گویند احتمال اینکه فردی مثل هاجز دوباره با شهاب‌سنگ برخورد کند، کمتر از ترکیب همزمان سه فاجعه طبیعی است: توفان، صاعقه و گردباد. همین کمیاب بودن، دلیل اصلی ارزش علمی و فرهنگی داستان هاجز است.
جمع‌بندی
داستان آن هاجز نشان می‌دهد که احتمال برخورد مستقیم شهاب‌سنگ با انسان بسیار ناچیز است، اما غیرممکن نیست. در حالی‌که زمین هر روز زیر بارش هزاران ذره فضایی قرار می‌گیرد، تنها یک‌بار در تاریخ معاصر کسی به‌طور مستقیم با چنین سنگی برخورد کرده و زنده مانده است. ارزش ماجرای هاجز نه‌فقط در نادر بودن آن، بلکه در بازتابی است که در جامعه، رسانه‌ها و علم به‌جا گذاشت. از دعوای حقوقی بر سر مالکیت شهاب‌سنگ گرفته تا تبدیل‌شدن او به یک چهره ناخواسته، همه نشان می‌دهد که یک رویداد کیهانی می‌تواند زندگی روزمره یک فرد عادی را دگرگون کند. به همین دلیل، داستان او همچنان الهام‌بخش پژوهشگران و علاقه‌مندان به نجوم باقی مانده است.
منبع: یک پزشک
