به گزارش هفت صبح و به نقل از ایران، سفر به مریخ تا همین اواخر رؤیایی دست نیافتنی بود که کمتر کسی امید به تحقق آن داشت؛ چه برسد به زندگی در این سیاره!  اما حالا در   زمانه‌ای به سر می بریم که این رؤیا جامه‌ای از واقعیت  پوشیده است. از وقتی به یاد می‌آوریم، سفر به این سیاره سرخ و دوست داشتنی همواره دستمایه داستان‌ها و فیلم های علمی-تخیلی بوده است. دانشمندان علوم فضایی نیز در این چند دهه عمری را صرف رصد ناشناخته های این سیاره و مطالعه آن کرده و در جهت تحقق این آرزو، روزها و شب‌ها را به هم دوخته‌اند. حالا دیگر مشاهدات ثبت شده توسط ماهواره ها و مریخ نوردها حکایت از این دارد که زندگی در مریخ نه یک «تخیل»، که عین «واقعیت» است. اما باید قبول کرد که سفر به مریخ و زندگی در این سیاره، آن هم نه برای یک مقطع کوتاه که تا آخر عمر، آرزوی هر کسی نیست. سه ایرانی از جمله داوطلبان راه یافته به مرحله نهایی برای تحقق این سفر هستند و «صادق مدرسی» یکی از این سه داوطلب است که طرف گفت‌وگوی ما شد تا برای‌مان از این سفر بی بازگشت و هیجان انگیز و زندگی البته قدری دلهره آور در مریخ و احساسات خود در این باره بگوید.

بیایید قبول کنیم، زندگی در سیاره‌ای با ده‌ها میلیون کیلومتر فاصله که تنها شباهت آن با زمین، وجود روز و شب در آن است، هر انسانی را ذوق زده و صدالبته شگفت‌زده می‌کند. از دهه‌ها قبل طرح‌های مختلفی برای اعزام انسان به مریخ و زیست در آن طراحی شده، اما عمده این طرح‌ها از پیش یا بعد از شروع عملیات شکست خورده و بایگانی شده‌اند. دلایل مختلفی از جمله تأمین سوخت و نبود راهکاری برای مرحله دوم طرح یعنی «بازگشت از مریخ» از دلایل شکست این طرح‌ها عنوان شده؛ اما دست آخر، با طراحی طرحی با عنوان «مارس وان» و با حذف مرحله دوم(یعنی بازگشت مسافران سفر کرده به مریخ) گامی سرنوشت ساز برای اعزام انسان به فضا برداشته شده و این امر در آستانه اجرا قرار گرفته است؛ طرحی که نام «سفر بی‌بازگشت» را بر تارک خود دارد. سال 2013 بود که مارس‌وان اعلام کرد، کسانی که داوطلب سفر بی‌بازگشت به مریخ هستند می‌توانند از سراسر جهان اعلام آمادگی و ثبت‌نام کنند. در طی چند روز بیش از 200 هزار نفر از سراسر جهان برای این سفر اعلام آمادگی کردند. انتخاب نهایی از میان این تعداد داوطلب تنها 24 نفر است و اکنون بعد از گذشت دو مرحله و انجام آزمون‌ها و مصاحبه‌های متفاوت 100 نفر باقی مانده‌اند تا در آخرین مرحله از میان آنها 24 نفر برای سفر بی‌بازگشت انتخاب شوند. حضور سه ایرانی در میان این 100 نفر اتفاق جالبی است.

الهه نوری، صادق مدرسی و سعید قندهاری سه ایرانی هستند که فرصت خواهند داشت تا پس از انتخاب نهایی یکی از بیست و چهار انسانی باشند که برای نخستین بار قدم بر سطح مریخ خواهند گذاشت.

زندگی این داوطلبان و هدف آنها از این سفر و هیجانی که این روزها برای حضور در آخرین مرحله انتخابی دارند، پر از ناگفته‌هایی است که شنیدن آنها می‌تواند دریچه جدیدی از این سفر تاریخی باز کند که همه جهان در انتظار آن هستند.

صادق مدرسی جوان 31 ساله یزدی که در یک شرکت دارویی در تهران کار می‌کند، یکی از 100 داوطلب نهایی سفر به مریخ است.

او که فرزند ششم یک خانواده 10 نفری است، مدرک کارشناسی ارشد زیست‌شناسی را از دانشگاه تهران گرفته و علاقه بسیاری نیز به ورزش دارد.

او چند سال متوالی نیز عنوان نفر اول رشته پینگ‌پنگ در استان یزد را به دست آورده است. مدرسی علاقه زیادی به علوم پایه دارد و به‌همین دلیل هم رشته زیست‌شناسی را انتخاب کرده. او این روزها در انتظار محل و زمان مصاحبه نهایی است تا با اعلام کشور محل مصاحبه به آنجا سفر کند. او از روزهایی گفت که سفر بی‌بازگشت به مریخ را انتخاب کرد و امیدوار است با قرار گرفتن در میان 24 نفر اصلی و نهایی(که به رأی جهانیان گذاشته خواهند شد) با رأی بالای ایرانی‌ها پای بر سیاره مریخ بگذارد و باقی عمرش را در این سیاره سپری کند. داستان را از زبان خودش بشنوید.

بازگشتی در کار نیست

از کودکی عاشق هیجان بودم و دوست داشتم کارهایی انجام بدهم که کمتر کسی توان انجام آن را داشت. با همین روحیه بزرگ شدم و با وجود آنکه فرزند ششم بودم اما همیشه احساس بزرگی می‌کردم. علاقه به علوم و تازه‌هایی که هر روز ابعاد جدیدی از آن را نشان می‌دهد و همچنین شگفتی‌های جهان هستی باعث شد تا زیست شناسی را برای تحصیل انتخاب کنم. دیدن ستاره‌ها و سیارات و تفکر درباره آنها همیشه یکی از دغدغه‌های ذهنی‌ام بود و یکی از آرزوهای دور من رسیدن به پاسخ‌هایی درباره سیارات و زندگی در آن بود.

سه سال قبل از طریق اخبار علمی که دنبال می‌کردم مطلع شدم یک شرکت هلندی که با ناسا همکاری دارد طرح مارس وان را برای سفر بی‌بازگشت به سیاره مریخ مطرح کرده است و برای این سفر با ارائه فراخوانی از همه علاقه‌مندان در دنیا خواسته بود ثبت‌نام کنند. بعد از مطالعه و تحقیق درباره ابعاد طرح احساس کردم این یک طرح منطقی است؛ به همین دلیل ثبت‌نام کردم. روزهای نخست شاید به اینکه این سفر بی‌بازگشت است فکر نمی‌کردم اما وقتی بیشتر با برنامه این طرح بزرگ علمی آشنا شدم، علاقه مندی ام افزایش یافت.

بیش از 200 هزار نفر از سراسر دنیا در این طرح ثبت‌نام کردند و آنها از ما خواستند که با ارسال یک ویدئو یک دقیقه‌ای به این سه سؤال پاسخ بدهیم. چرا فکر می‌کنید فرد کاملی برای این طرح هستید؟ حس شوخ‌طبعی‌تان را چگونه توصیف می‌کنید؟ چرا می‌خواهید به این سفر بروید؟در پاسخ به این سؤالات از علاقه‌مندی‌ام به فناوری‌هایی در بحث بازیابی مواد، کشت مواد گیاهی در فضا، بحث زنده ماندن افراد در شرایط فضا، تهیه آب‌وهوای قابل تنفس اشاره کردم وگفتم عاشق ماجراجویی هستم و اگر انتخاب شوم، دوست دارم که کل زندگی‌ام را برای آن بگذارم. بعد از گذشتن از مرحله اول 705 نفر انتخاب شدند که من هم در میان آنها بودم. از همان روز ثبت‌نام وقتی خانواده از این تصمیم باخبر شدند از من حمایت کردند. وقتی ثبت‌نام می‌کردم در خودم این توان را می‌دیدم که جزو هزار نفر انتخابی باشم اما اینکه در جمع 100 نفر قرار بگیرم تصورش برای من غیر منتظره بود. زیرا در میان هزار نفری که به مرحله دوم راه پیدا کرده بودند کسانی بودند که در زمینه پزشکی و فضایی متخصص بودند و تعدادی نیز کارشناس ناسا یا فضانورد بودند. در مرحله بعد مسئولان این طرح از ما خواستند فرم‌های پزشکی مخصوصی را پر کنیم و یک پزشک معتمد آنها را تأیید کند. به این ترتیب 500 نفر دیگر حذف شدند. در مرحله سوم دکتر نوربرت کرفت، یکی از کسانی که قبلاً در ناسا وظیفه انتخاب افراد برای مأموریت‌های فضایی را داشت از طریق اسکایپ با ما مصاحبه کرد.

او روانشناس بسیار قوی است و با سؤالات مختلف سعی می‌کرد آمادگی مارا محک بزند. او از من پرسید اگر بعد از سه سال زندگی در مریخ شرایط بازگشت فراهم شد به زمین بازمی گردی؟ من در پاسخ قاطعانه گفتم نه و همه را تشویق می‌کنم به این سیاره سفر کنند تا جامعه کوچکی را در آنجا تشکیل بدهیم. این پاسخ باعث شد تا من در بین 100 نفر نهایی قرار بگیرم.

یک قدم تا مریخ

این روزها برای سه ایرانی داوطلب سفر به مریخ بسیار کند می‌گذرد. روزهایی که برای حضور در آخرین آزمون سپری می‌شوند تا در نهایت 24 نفر برای این سفر که از سال 2025 آغاز خواهد شد انتخاب شوند.

صادق مدرسی: از روزهایی که برای حضور در مرحله نهایی سپری می‌کند این گونه می‌گوید: مرحله آخر در سال 2017 برگزار می‌شود و زمان و مکان آن 6 ماه قبل از آن تاریخ اعلام می‌شود.

مرحله آخر یک ماه به‌طول خواهد کشید و در نهایت 24 نفر برای سفر به مریخ انتخاب خواهند شد که 12 نفر آن زن و 12 نفر مرد خواهند بود. در مرحله آخر همه ما به 10 گروه 10 نفری تقسیم می‌شویم و باید به سؤالات پاسخ دهیم یا کارهایی که از ما خواسته می‌شود را به بهترین شکل ممکن انجام بدهیم. البته از چند هفته قبل تعدادی مقاله و مجله و همچنین منابعی برای مطالعه در اختیار ما قرار داده‌اند که بیشتر این مطالب درباره مریخ و شرایط زندگی در آنجاست که باید با آمادگی و اطلاعات کامل به مرحله آخر برویم.

البته از طریق شبکه‌های اجتماعی همه ما 100 نفر باهم در ارتباط هستیم و گاهی باهم درباره سفر به مریخ و آخرین مرحله‌ای که باید پشت سربگذاریم صحبت می‌کنیم.

در میان این افراد دانشجویان دانشگاه کمبریج و همچنین استادان دانشگاه نیز هستند و بیشتر آنها ملیت امریکایی دارند. رقابت در مرحله آخر بسیار سخت است و با شناختی که از بقیه پیدا کرده‌ام می‌دانم که همه آنها از هوش بالایی برخوردارند. در مرحله آخر وقتی 24 نفر انتخاب شدند همه آنها در 6 گروه 4 نفری قرار می‌گیرند و این 4 نفر از 4 ملیت مختلف خواهند بود.

پس از آن دوره آموزشی 6 ساله آغاز می‌شود که از سال 2018 تا 2024 خواهد بود.

محل آموزش به فضای مریخ شبیه‌سازی خواهد شد و این مکان ممکن است قطب شمال یا جنوب باشد. پس از پایان دوره‌های آموزشی نخستین گروه 4 نفره در سال 2025 به مریخ سفر خواهد کرد. انتخاب این گروه بر عهده مردم جهان خواهد بود و در اینجا مردم نقش خواهند داشت.

من اطمینان دارم اگر من یا دو هموطن دیگرم انتخاب شویم مردم کشورم با مشارکتی که در رأی‌گیری خواهند داشت زمینه سفر نماینده کشورشان را فراهم خواهند کرد. گروه دوم نیز دو سال بعد به مریخ خواهد رفت و گروه‌های بعدی با فاصله دو سال به این سیاره سفر خواهند کرد.

این روزها درباره مریخ مطالعه می‌کنم.شرایط این سیاره شباهت زیادی به زمین دارد.در مریخ 12 ساعت روز و 12 ساعت شب است و به دلیل نازک بودن اتمسفر هوا در آن وجود ندارد. برای اکسیژن هم برنامه‌ریزی شده است تا از آب‌های سطحی سیاره و تجزیه آنها اکسیژن تولید کنند. برق مورد نیاز در مریخ نیز از طریق پنل‌های خورشیدی تأمین خواهد شد و روی سطح مریخ، گلخانه‌های پورتابلی نصب خواهد شد که با استفاده از LED‌هایی که گیاهان در طول موج‌های مختلف جذب می‌کنند، آنها را به صورت کشت بدون خاک پرورش می‌دهند.

حسی که این روزها دارم وصف شدنی نیست. دوست دارم حسی را که واقعی است و کسی آن را تجربه نکرده تجربه کنم. البته در مریخ همه کارهایی را که در زمین در یک اتاق بسته می‌توانیم انجام ‌دهیم قابل انجام دادن است و فقط برای رفتن به بیرون باید لباس مخصوص به تن کنیم. این روزها استرس انتخاب نشدن همه ذهن و فکرم را مشغول کرده است.

دوست دارم وقتی به مریخ رفتم تجربیات و کشفیات علمی‌ام را در اختیار مردم زمین قرار بدهم. راستش را بخواهید با تمام وجودم آرزو می‌کنم نخستین ایرانی باشم که قدم بر سیاره سرخ مریخ می‌گذارد.

لغو سفر بدون بازگشت سه ایرانی به مریخ

حدودا ده سال پیش بود که شرکتی به نام مارس وان خبر داد می‌خواهد بعد از گزینش، ۱۰۰ نفر را از سراسر دنیا عازم سفر بدون بازگشت به مریخ کند. در مرحله نخست فراخوان این شرکت ۲۰۲۵۸۶ نفر از سراسر دنیا برای سفر بدون بازگشت به مریخ اعلام آمادگی کردند که بعد از گزینش نهایی صد نفر از جمله سه ایرانی به نام‌های الهه نوری، صادق مدرسی و سعید قندهاری انتخاب شدند. 

حالا مارس وان که در سوئیس استقرار دارد اعلام ورشکستگی کرده و خبر داده که قادر به انجام ماموریت سفر بدون بازگشت به مریخ و انتقال این صد نفر به سیاره سرخ نیست. واحد غیرانتفاعی این شرکت به نام بنیاد مارس وان البته هنوز دایر است اما فعالیتی ندارد و بعید به نظر می‌رسد که پروژه سفر بدون بازگشت به مریخ آن عملیاتی شود. 

ایده اصلی مارس وان برای سفر بدون بازگشت به مریخ تفاوت چندانی با دیگر رقبایش نداشت؛ طبق برنامه قرار بود که در ابتدا چند ماموریت بدون سرنشین توسط این شرکت به مریخ انجام شود و پایگاه‌هایی برای سکونت انسان از طریق ربات در سیاره سرخ بنا گردد. در ادامه ماموریت‌های دیگری برای انتقال افرادی که پیشتر برای این سفر اعلام آمادگی کرده بودند انجام می‌گرفت. 

نکته عجیب در مورد مارس وان اینکه قرار بود بخش اعظمی از بودجه مورد نیاز برای این سفر بدون بازگشت به مریخ را از طریق یک برنامه تلویزیونی تامین کند. برنامه نیز شرحی واقعی از فرایند آماده‌سازی فضانوردان منتخب برای این سفر بود.