افزایش ۲۰ برابری استفاده از استارلینک
۱+۷ واقعیت و آمار عجیب که در گزارش چهارم انجمن تجارت الکترونیک تهران آمده است
هفت صبح| کارشناسان کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک تهران دیروز چهارمین گزارش خود در زمینه کیفیت اینترنت را منتشر کردند. ما بیست نکته از این گزارش را استخراج کردیم که با هم بخوانیم:
کیفیت اینترنت
کیفیت اینترنت ایران نسبت به گزارش قبلی در تیر ۱۴۰۳، تفاوت چشم‌گیری نداشته و همچنان در وضعیت خطرناک است؛ نتیجه تداوم سیاست‌های محدودکننده داخلی، تحریم‌های یک‌جانبه خارجی و مشکلات گسترده در شبکه Access منجر به این شده است که همچنان تجربه کاربری اینترنت در ایران با سه گزاره کند، پر اختلال (دومین کشور از انتهای جدول بعد از میانمار و اوکراین) و محدود (بعد از چین در جایگاه ۹۹ از ۱۰۰ کشور) توصیف شود. در مجموع بر اساس گزارش Google Crux کیفیت اینترنت ایران در رتبه ۹۱ و طبق داده ooni در رتبه ۹۹ از ۱۰۰ کشور است. در تجمیع این دو شاخص، ایران در جایگاه ۹۵ از ۱۰۰ کشور ایستاده است.
محدودیت؛ پس از چین، محدودترین اینترنت جهان را داریم
داده‌های گزارش چهارم کیفیت اینترنت نشان می‌دهد که ایران پس از چین، محدودترین اینترنت جهان را دارد. برای رسیدن به این نتیجه، کارشناسان انجمن تجارت الکترونیک، ۱۰۰ دامنه اینترنتی Origin را با استفاده از پایگاه داده OONI بررسی کرده‌اند. سپس دامنه‌هایی که بیشترین پوشش را میان این کشورها داشتند معیار قرار دادند. نتیجه آن شده است که در آبان این سال، تعداد دامنه با فیلترینگ یا اختلال بالای ۵۰درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تغییر معناداری نداشته است.
اختلالات
هم‌چنین در رابطه با اختلالات با وضعیت slow2GDensity که پس از شهریور ۱۴۰۱ افزایش چشم‌گیر آن را شاهد بودیم، همچنان به نقطه قبلی باز نگشته‌ایم:
در بررسی دیگر و برای روشن‌تر شدن وضعیت تجربه کاربران در ایران، میانگین کیفیت Density دو سرویس پر استفاده در ترکیه-ایران و امارات-ایران را قیاس کردیم. در قیاس اول مشخص شد که ۷۷درصد کاربران اسنپ و تپسی در ایران با کیفیت دنسیتی فور جی توانسته‌اند این وب‌سایت‌ها را مشاهده کنند در حالی که شهروندان اماراتی، تاکسی آنلاین این کشور (Careem) را با ۹۲درصد دنسیتی فور جی مشاهده می‌کنند.
در مثال دیگر درباره فروشگاه‌های آنلاین، ۸۱درصد شهروندان ایرانی دیجی‌کالا را با کیفیت دنسیتی فور جی مشاهده می‌کنند و سرویس مشابه آن در ترکیه یعنی ترندیول (Trendyol) برای شهروندان ترک با ۹۷درصد در این شاخص قابل مشاهده است. لازم به یادآوری است در گزارش سوم کیفیت تماشای آپارات در ایران را با یوتیوب در ترکیه مقایسه کرده بودیم که نتایج آن هم مشابه این نتایج بود. این وضعیت گویای نقش مخرب محدودیت‌های داخلی اینترنت ایران بر کسب‌وکارهای ایرانی و تجربه کاربران آن‌هاست.
بررسی‌های کارشناسان گزارش کیفیت اینترنت نشان می‌دهد که در شبکه ایرانسل، تمامی درخواست‌های HTTP/3 به خارج از کشور با اختلال کامل همراه است. در شبکه همراه اول درخواست‌های مربوط به دو سرویس‌دهنده Cloudflare و Fastly اختلالات مقطعی دارند ولی در مقاطعی بدون مشکل هستند. هم‌چنین درخواست‌های HTTP/3 به مقصد سرویس‌دهنده AWS با اختلال کامل همراه بوده است.
طبق گزارش چهارم کیفیت اینترنت، برای بررسی میزان خسارت دقیق اختلال روی HTTP/3 آن را در قیاس با وضعیت استفاده با HTTP/2 قرار داده‌اند و نتیجه این شده است که این اختلال‌ها در یک شرکت استارتاپی روزانه ۲ میلیارد و سالانه ۷۳۰ میلیارد تومان خسارت وارد می‌کند.
استارلینک
بررسی‌های گزارش چهارم کیفیت اینترنت نشان می‌دهد که بیش از ۳۰هزار کاربر اینترنت ماهواره‌ای در ایران وجود دارد روند استفاده از اینترنت استارلینک در یک‌سال گذشته در ایران افزایشی ۲۰ برابری داشته است. استارلینک و سازگاری کاربران با این فناوری‌های جدید با گسترش نسل بعدی اینترنت ماهواره‌ای که بدون نیاز به دریافت‌کننده‌های مجزا (Direct To Cell) تلفن همراه را به اینترنت متصل خواهد کرد، به‌طور بالقوه محدودیت‌های سنتی دسترسی به اینترنت را ناکارآمد می‌سازد و چالش‌های جدی برای سیاست‌های محدودکننده ایجاد می‌کند.
دلایل افزایش حملات سایبری
بررسی‌ها نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش حملات DDoS از مبدا ایران، فیلترینگ گسترده و در نتیجه استفاده گسترده مردم از فیلترشکن‌های رایگان و درنهایت افزایش آلودگی شبکه است. تلفن همراه بسیاری از شهروندان از طریق نصب فیلترشکن‌های رایگان بهعنوان bot-net مورد سوءاستفاده هکرها قرار می‌گیرد.
استناد به Speed test یک فریب است
کارشناسان گزارش چهارم کیفیت اینترنت برای دقیق شدن میزان سرعت اینترنت استان‌های ایران طبق مستندات speed test تمام quadkeyهایی که از سمت ookla منتشر می‌شود را با مکانیزمی پیچیده و با استفاده از lat long به موقعیت جغرافیایی شهرهای کشور تبدیل کردند. معیار ارزیابی برای هر quadkey را دست‌کم ده دستگاه در طول سه ماه قرار دادند و نتیجه نشان داد که تعداد کل دستگاه‌ها در داده‌های فصل سوم میلادی، ۱۰۶ هزار دستگاه است که از این بین سهم شهر تهران ۷۴ هزار دستگاه (حدود ۷۰ درصد)، ۴۶ هزار داده مربوط به اینترنت ثابت، و ۲۷ هزار داده مربوط به اینترنت موبایل است. به این ترتیب این سامانه در بسیاری از استان‌های کشور بدون داده است یا کمتر از ده دستگاه را بررسی کرده است؛ که نشان می‌دهد نمی‌توان به داده‌های این سامانه بهعنوان مرجعی برای سنجش وضعیت سرعت اینترنت ایران اتکا کرد.
کلادفلر: بهبود وضعیت پهنای باند در شش ماه گذشته
گزارش‌های غیررسمی از افزایش حداقل ۱۵درصدی پهنای باند بین‌الملل در ماه‌های اخیر به دلیل انجام برخی اصلاحات حکایت می‌کنند. گزارش کلادفلر نشان می‌دهد در طول ۶ ماه گذشته، میانگین سرعت اینترنت کاربران ایرانی نیز افزایش اندکی داشته و از 4.5mbps به 5.4mbps رسیده است.
در ایران بیش از ۹ میلیون اتصال ADSL است که ۷۰درصد از آن‌ها زیر 10mbps و بیش از ۳۰درصد از آن‌ها با سرعتی کمتر از 6mbps به اپراتور محلی متصل شده‌اند. هم‌چنین محدودیت این فناوری از رده خارج شده باعث شده سرعت آپلود کاربران همواره کمتر از 900kbps باشد. در نتیجه، روشن است که یکی از اولویت‌های مهم دولت باید توسعه شبکه Access و گسترش اتصال شبکه فیبر نوری باشد.
هشدار نسبت به ایجاد پوسته برای یوتیوب
در گزارش تازه کیفیت اینترنت، ضمن مرور پیامدهای طراحی و توسعه‌ی پوسته‌های داخلی در تجربه‌های قبلی، نسبت به رفع فیلترینگ یوتیوب با ایجاد پوسته هشدار داده شده است و به مواردی هم‌چون تخریب بازار تولیدکنندگان محتوا -به‌واسطه آن‌که با ایجاد پوسته، تاثیر مخرب بر درآمد تولیدکنندگان محتوا گذاشته می‌شود- اشاره شده است.
پوسته‌های یوتیوب به تولیدکنندگان محتوا آسیب می‌زند، محتوای منتشر شده در یوتیوب ممکن است روی سرورهای داخلی کپی و نمایش داده شود، بدون اینکه بازدیدی روی یوتیوب ثبت شود. این کار سیگنال‌های لازم را به الگوریتم‌های یوتیوب نمی‌فرستد و شانس دیده شدن محتوا را کاهش می‌دهد. علاوه‌بر این، سیستم‌های داخلی به دلیل ضعف در پیشنهاد محتوا و حجم کم داده برای یادگیری ماشین، نمی‌توانند تجربه‌ای مشابه یوتیوب ارائه دهند.
نقض حریم خصوصی: پوسته‌های داخلی نه تنها امن نیستند، بلکه در مواردی می‌تواند به سرقت اطلاعات شخصی کاربران و... منجر شود.
تناقض در اهداف: سیاست‌هایی مانند فیلترینگ گوگل‌پلی، در سال‌های اخیر کاربران را به سمت دانلود و نصب نسخه‌های ناامن (غیررسمی) سوق داده است و ارائه پوسته‌های جدید می‌تواند این روند را تشدید کند.