غول بزرگ در جاده اراک به سمت کرمان

روزنامه هفت صبح، سارا سبزی| این محموله غول‌پیکر و عجیب که تصویرش را  ‌‌می‌بینید، به پهن‌ترین و بلندترین محموله جاده‌ای کشور معروف است که سه ماه پیش توی جاده افتاد تا بارش را بعد از شش تا هشت ماه به مقصد برساند. حجم بسیار سنگین محموله‌ای که قرار است به شرکت فولاد کرمان برسد، باعث شده که با سرعت بسیار پایینی در جاده‌ها حرکت کند و چند خودرو هم آن را همراهی کنند.

این محموله بخش اصلی رآکتور احیای آهن اسفنجی است که به‌نام ابر رآکتور شناخته می‌شود و ظرفیت 204 تن از این نوع آهن را دارد. کار ساخت آن‌هم حدودا 16 ماه زمان برد و دمای آن هم در زمان فعالیت به 950 درجه سانتی‌گراد می‌رسد و در نهایت خروجی آن نوعی آهن به‌نام اسفنجی است که در صنعت فولاد استفاده می‌شود.

این پروژه توسط ماشین‌سازی اراک انجام شده و از طرف یک شرکت خارجی به این کارخانه واگذار شد. مشابه آن قبلا در مقیاس کوچکتر در فولاد خوزستان ساخته شده بود، اما اولین‌بار است که راکتور احیای آهن‌اسفنجی در این ابعاد در ایران ساخته می‌شود. 

رآکتور با ابعاد ۱۲ متر عرض، ۱۲ متر ارتفاع، ۴۰ متر طول و ۴۲۰ تن وزن از اراک به کرمان فرستاده شد و 150 نفر در جریان ساخت آن حضور داشتند و به دلیل وزن سنگین در پنج تکه جداگانه ساخته شد تا راحت‌تر در کنار هم قرار بگیرند. 

در نهایت بعد از یک سال و نیم کار برای ساخت این راکتور، اواخر مهرماه امسال روی یک کفیِ ۱۶۸ چرخ قرار گرفت تا به مقصد برسد. محموله هم متعلق به شرکت فولاد بوتیای ایرانیان در چترود کرمان است و به این ترتیب باید نزدیک به هزار کیلومتر فاصله را در یک بازه زمانی شش تا هشت ماهه طی کند؛ این زمان تخمینی است و ممکن است بسته به وضعیت جوی، ترافیکی و موانع دیگر تغییر کند. 

ماشین‌سازی اراک می‌گوید این اولین مرتبه در ایران و چهارمین بار در دنیاست که راکتور احیای آهن اسفنجی ساخته می‌شود و قبل از این سه عدد دیگر در آمریکا، فرانسه و آلمان ساخته‌شده است.  کار اصلی این راکتور ساخت مواد اولیه در ریخته‌گری و قطعات است و ظرفیت تولید دو میلیون تن آهن اسفنجی را دارد

و در مجموع بیست نفر آن را همراهی می‌کنند تا سالم به مقصد برسد، نیروهایی مثل راننده، خدمه و تیم برق‌کار هدایت محموله را بر‌عهده ‌دارند که از شهرهای شیراز، اصفهان، تبریز، دلیجان و اصفهان هستند. در طول مسیر هم مدیران و مهندسان کارخانه فولاد کرمان مدام از محموله بازدید می‌کنند و در نهایت هم باید جرثقیل مناسبی برای تخلیه بار پیدا شود. 

آهن اسفنجی که راکتوری به این اندازه برای تولید آن ساخته شده، به‌عنوان مواد اولیه برای ذوب و تولید فولاد استفاده می‌شود. فولاد حاصل از این نوع آهن کیفیت بالایی دارد و جابه‌جایی این محموله بزرگ آنقدر برای مردم جالب است که در طول سفر بارها با آن عکس یادگاری انداخته‌اند. 

اما چه نوع کشنده‌ای توان حمل این راکتور را دارد؟ 
در حمل‌ونقل جاده‌ای به این جابه‌جایی‌های غول‌آسا بوژی‌کشی می‌گویند که بزرگترین خانواده ماشین‌های حمل بار و نوعی تریلی خاص است که به آن هزار چرخ هم می‌گویند. این مجموعه عظیم یک کابین دارد که جایگاه راننده هم در همین قسمت قرار گرفته و کابین هم از قاب‌های طولی و عرضی و همچنین فنربندی تشکیل شده که سیستم تعلیق ماشین را بر عهده دارد.

در قسمت‌های باری این ماشین هم چرخ‌ها، ادوات ترمز و محورها قرار می‌گیرند. از این روش برای حمل و نقل بخش‌های بزرگ مثل پل‌ها، تجهیزات پالایشگاه‌های نفت و موتورها و اشیای سنگین دیگری استفاده می‌شود که برای کامیون‌ها بیش از حد سنگین محسوب می‌شوند.

در واقع بوژی‌های جاده‌ای برای حمل بارهای بیش از 100 تن استفاده و نوع دیگری از این نوع جابه‌جایی وجود دارد که روی ریل انجام می‌شود.  حمل بار توسط این کشنده‌ها به شرایط خاصی نیاز دارد و موانع ترافیکی، ساختمانی، جاده‌ای و برق باید با کمک راهور، شهرداری‌ها، شرکت‌های برق منطقه و اداره‌های راه و شهرسازی استان‌های مسیر حمل این بار برطرف شود. 

حداکثر سرعت این کشنده‌ها به همراه محموله حدودا کمتر از ۳۰ کیلومتر بر ساعت است. در بعضی مواقع کار به حدی حساس است که راننده مجبور می‌شود با سرعت پنج کیلومتر بر ساعت حرکت کند. این محموله‌ها فقط از شش صبح تا شش عصر مجاز به حرکتند و در شب و روزهای تعطیل حق تردد در جاده‌ها را ندارند. علاوه بر این حجم بزرگ آنها معمولا راه را می‌بندد و به همین دلیل هر چند وقت یک بار کنار می‌زنند که رانندگان خودروهای دیگر بتوانند به مسیرشان ادامه دهند.