تراژدی کمدین| درباره مردی که به غمگین‌ترین رئیس‌جمهور اروپای شرقی تبدیل شد
همه چیز از همان سریال طنز اوکراینی شروع شد که ولودیمیر را در نقش یک رئیس‌جمهور فرو بُرد...
هفت صبح، محبوبه ولی| وقتی روی صحنه نمایش سعی می‌کرد کمدین موفقی باشد، نه خودش و نه آنهایی که به او می‌خندیدند، فکرش را هم نمی‌کردند که او به زودی، غمگین‌ترین و مغبون‌ترین رئیس‌جمهور اروپای شرقی شود. حتی آن مه 2019 وقتی برای اولین بار پشت میز ریاست‌جمهوری در کی‌یف نشست، به خیالش هم نمی‌آمد که پنج سال بعد مجبور شود بر‌سر معادن اوکراین با مستاجر تاجر مسلک کاخ سفید معامله کند.
شاید اگر اینها را می‌دانست، هیچ وقت عضو حزب «پیشکار مردم» نمی‌شد و پایش را توی کفش سیاست نمی‌کرد. شاید تصمیم می‌گرفت با همان مدرک حقوقی که از دانشگاه اقتصاد ملی کی‌یف گرفته بود، برود دادگاه و از حقوق موکلش دفاع کند تا اینکه بخواهد از اوکراین در برابر روسیه صیانت کند.
شاید همان صداپیشگی خرس پدینگتون را ادامه می‌داد و کمدین محبوب فیلم «خادم ملت» باقی می‌ماند؛ اما نه. همه چیز از همان سریال طنز اوکراینی شروع شد که ولودیمیر را در نقش یک رئیس‌جمهور فرو بُرد. سریالش طی سال‌های 2015 تا 2019 در اوکراین پخش شد و آنقدر طرفدار پیدا کرد که بر اساسش یک حزب سیاسی تشکیل شد.
حتی بسیاری می‌گویند اصلا آن سریال از ابتدا یک نقشه سیاسی بود برای اینکه در دنیای بیرون از فیلم هم زلنسکی را به عنوان رهبر سیاسی به اوکراین قالب کنند؛ از قضا همین هم شد. زلنسکی عضو حزب شد و در حالی که 41 سال داشت، انتخابات را با بیش از 73 درصد رأی از پترو پروشنکو، سیاستمدار و بازرگان 53 ساله و میلیاردر اوکراینی بُرد. آن رویای 73 درصدی اما یک صبح سرد فوریه بر باد رفت.
وقتی کارگردان عوض شد
جهان شاهد بزرگترین حمله نظامی به یک کشور اروپایی پس از جنگ جهانی دوم بود و زلنسکی رئیس‌جمهور آن کشور. کمدین برای ماه‌های متمادی در تمام تصاویر با آن لباس سبز نظامی دیده می‌شد. حمایت جهانی به سوی او و کشورش سرازیر شد.
در شرایط جنگی کشور را به قصد فرار ترک نکرد؛ هرچند برخی منابع می‌گویند اسرائیل از پوتین برای جان او به عنوان یک یهودی‌تبار تضمین گرفته بوده است. او به خوبی داشت در نقش یک قهرمان جا می‌افتاد که ناگهان؛ ترامپ آمد؛ لباس قهرمان را از تن زلنسکی درآورد و نقش یک بازنده را به او داد؛ آن هم بازنده‌ای تحقیرشده.
دونالد ترامپ از وقتی آمده در اغراق‌آمیزترین حالت ممکن بین ولادیمیر و ولودمیر، اولی را انتخاب کرده. اوکراین اگر سه سال تمام زیر حملات روسیه و تحت حمایت کاخ سفید بود، حالا اما رئیس‌جمهورش سه هفته است که آماج شدیدترین حملات روانی دونالد ترامپ است.
ساکنان تازه کاخ سفید از همان ابتدا با دستور کار تحقیر زلنسکی وارد پرونده اوکراین شدند. ترامپ ضمن آنکه از الحاق بخشی از سرزمین‌های اوکراین به روسیه حمایت کرد، زلنسکی را یک دیکتاتور بدون انتخابات خواند که محبوبیتش به چهار درصد سقوط کرده. آنطور که رسانه‌ها گزارش داده‌اند، قرار است روز 25 فوریه، در سومین سالگرد حمله روسیه به اوکراین، در ریاض عربستان درباره پایان جنگ اوکراین با پوتین گفت‌وگو کنند. در این مذاکرات اما خبری از زلنسکی نیست.
باج‌خواهی تریلیون دلاری
دیمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه زلنسکی را «دلقکِ دزدِ مفت‌خوری» خطاب کرده که باعث شده رئیس‌جمهور آمریکا از او بیزار شود. پیش از او ایلان ماسک لقب «قهرمان تمام دوران سرقت از آمریکا» به زلنسکی داده بود. این اتهام کلاهبرداری از ایالات متحده بخش بزرگی از تراژدی آقای کمدین را رقم زده. ترامپ تا اینجای کار به خوبی نشان داده بیش از آنکه یک سیاستمدار باشد، یک معامله‌گر بی‌رحم است. او مناسباتش با دنیا را نه با علم سیاست، بلکه از کف بازار تنظیم می‌کند و دست روی باارزش‌ترین دارایی اوکراین گذاشته است؛ معادنی که اصلی‌ترین ثروت اوکراین است.
ترامپ برای پنج درصد از ذخایر عناصر معدنی نادر جهان که در اوکراین جمع شده‌اند، کیسه دوخته. ترامپ یک توافق پیشنهادی پیش روی زلنسکی گذاشته از این قرار که 50 درصد درآمدهای دولت کی‌یف از معادن، نفت، گاز و بنادر اوکراین به آمریکا اختصاص یابد.
گزارش‌ها می‌گویند ارزش کل ذخایر معدنی اوکراین بیش از 11 تریلیون دلار برآورد می‌شود؛ سه درصد از ذخایر لیتیوم دنیا، شش درصد از تیتانیوم و به طور کلی 16 عنصر ارزشمند که در صنایع متعددی از تجهیزات الکترونیک گرفته تا صنایع دفاعی کاربرد دارد.
کاخ سفیدی که تا همین چند وقت پیش قدرتمندترین حامی زلنسکی بود، حالا بزرگترین تهدید برای اوست. این اما پایان تراژدی کمدین نیست؛ باید منتظر ماند و دید که دونالد و ولادیمیر در ریاض دقیقا چه نقشه‌ای برای او خواهند کشید.