شیرینی‌های شیراز طعم زندگی می‌دهد
بازار شیرینی‌های سنتی شیراز با فرصت‌های اقتصادی، گردشگری و صادرات، ترکیبی از هنر سنتی و درآمدزایی پایدار ارائه می‌دهد
هفت صبح، محمد حاجی‌مومنی| شیراز شهر شعر، باغ و آواز، یک ویژگی کمتر دیده‌شده هم دارد. شیرینی‌های سنتی که عطرشان هر رهگذری را به سوی مغازه‌ها می‌کشد. از یوخه‌های ترد گرفته تا کماچ نرم و مسقطی شفاف، هر کدام داستانی از سنت و هنر دست‌های محلی دارند. شیرینی‌های شیراز مثل خود شهر، حال و هوای خاصی دارند؛ علاوه بر طعم، در قصه پشت هر بسته و هر مغازه نیز این حال و هوا دیده می‌شود.
کماچ نرم می‌رقصد، مسقطی شفاف می‌درخشد و یوخه ترد در دهان می‌شکند و همه با هم یک سمفونی کوچک اقتصادی می‌سازند. این بازار، جایی است که گردشگر و محلی، سنت و مدرنیته، هنر و تجارت به هم گره می‌خورند. اگر کمی به آن توجه کنیم، می‌بینیم که هر شیرینی، علاوه بر طعم دهان، طعم فرصت‌های اقتصادی و داستان‌های شیرین زندگی مردم شیراز را هم به همراه دارد.
فرصت‌هایی که می‌تواند اقتصاد محلی را به اندازه همان عطر شیرینی‌ها، دلپذیر و شیرین کند. پشت این طعم‌های خوشمزه، بازاری پررونق جریان دارد. بازاری که فرصت‌های زیادی دارد اما با چالش‌های متعددی هم روبه‌روست. در میان قفسه‌های شیرینی‌های شیراز قدم می‌زنیم و بررسی می‌کنیم چرا این بازار هنوز آنطور که شایسته است دیده نمی‌شود.
شیرینی‌های شاخص و قیمت‌های واقعی
اول از همه باید سراغ اعداد برویم، چون اقتصاد بدون عدد معنا ندارد. مسقطی لاری یکی از پرطرفدارترین شیرینی‌های شیراز است. شیرینی محبوب شیرازی‌ها، با بافت نرم و شفاف و عطر ملایم گلاب و هل. قیمت هر کیلو مسقطی حدود ۶۰۰ هزار تومان است. کماچ شیرازی این شیرینی نرم و مغزدار با کنجد و گاهی پسته، بسته به کیفیت و فروشگاه، بین 300 تا 400 هزار تومان در هر کیلو عرضه می‌شود.
یوخه یا گُتَک، یک شیرینی سنتی ترد که در بسته‌های کوچک نیم کیلویی حدود ۱۵۰ هزار تومان به بالا فروخته می‌شود، بیشتر برای سوغات و تجربه سفر گردشگران خریداری می‌شود. این ارقام نشان می‌دهند که هر کدام از این شیرینی‌ها در بازار خود ارزش اقتصادی قابل‌توجهی دارند اما قیمت آنها تحت تأثیر هزینه مواد اولیه، بسته‌بندی و رقابت قرار دارد.
شیرینی که پول می‌سازد
بازار شیرینی‌های سنتی شیراز چند فرصت اقتصادی جذاب دارد که تولیدکنندگان می‌توانند به کمک آن سهم بیشتری از بازار داخلی و حتی خارجی بگیرند. برندسازی و گردشگری خوراکی یکی از مهم‌ترین این فرصت‌هاست. گردشگران علاوه بر دنبال دیدن اماکن تاریخی هستند، بلکه تجربه ملموس از شهر می‌خواهند. یک بسته شیرینی زیبا با نام و نشان شیراز می‌تواند تجربه سفر را کامل کند. بازار صادرات منطقه‌ای هم فرصت دیگری است؛ شیرینی‌های شیراز پتانسیل ورود جدی‌تر به کشورهای همسایه و خلیج فارس را دارند.
با رعایت استانداردهای بهداشتی و بسته‌بندی مناسب، تولیدکنندگان از فرصت کسب درآمد ارزی بالایی برخوردارند. بازار شیرینی‌های شیراز با چالش‌هایی جدی روبه‌روست. افزایش هزینه‌ها و نوسان مواد اولیه، مهم‌ترین فشار اقتصادی بر تولیدکنندگان است. قیمت روغن، شکر، هل، زعفران و بسته‌بندی در سال‌های اخیر به‌شدت بالا رفته و روی قیمت تمام‌شده تأثیر مستقیم دارد. بسته‌بندی و بازاریابی ضعیف هم مسئله دیگری است. بسیاری از کارگاه‌های سنتی هنوز بسته‌بندی مدرن و برندینگ قوی ندارند و این باعث از دست رفتن بازار می‌شود.
برای اینکه بازار شیرینی‌های شیراز به ظرفیت واقعی برسد، چند راهکار مشخص وجود دارد. تمرکز بر بسته‌بندی و سوغات محور، اولین و مهم‌ترین آن است. بسته‌بندی جذاب و استاندارد که چشم گردشگر را بگیرد، ارزش فروش را افزایش می دهد و سهم بازار را بالا می‌برد. پشتیبانی نهادی و آموزشی نیز لازم است.
ارائه تسهیلات مالی، مشاوره بازاریابی و آموزش بسته‌بندی به کارگاه‌های سنتی فشار هزینه را کاهش می‌دهد و کیفیت محصول را بالا می‌برد. نوآوری و تنوع محصول، شامل اضافه کردن طعم‌های جدید و ترکیب بسته‌های سوغات و همکاری با هتل‌ها و فروشگاه‌های گردشگری، مشتریان بیشتری جذب می‌کند و بازار را گسترش می‌دهد.
شیرینی که اقتصاد را گرم می‌کند
بازار شیرینی‌های خاص شیراز، بیش از یک خوراکی، بخشی از اقتصاد محلی و فرهنگی استان است. با قیمت‌های فعلی، می‌توان تصویر دقیقی از ظرفیت و فشار بازار داشت. تولیدکنندگان در میانه فرصت و چالش ایستاده‌اند؛ فرصت برای برندسازی، جذب گردشگر و صادرات و چالش برای کنترل هزینه‌ها، بسته‌بندی و رقابت. با برنامه‌ای منسجم شامل ارتقای کیفیت، بسته‌بندی، بازاریابی و حمایت نهادی، این بازار می‌تواند سهم بیشتری از اقتصاد محلی و منطقه‌ای کسب کند و طعمی خوشمزه هم برای گردشگران، هم برای تولیدکنندگان رقم بزند.
