حذف یارانه نقدی؛ تصمیمی مهم با یک آیتم جدید!

به گزارشهفت صبحاخیراً خبر حذف یارانه نقدی سه میلیون نفر از خانوارهای مشمول این طرح، بسیاری را شگفت زده کرده است. این اقدام که براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی و با استناد به معیارهای جدید صورت گرفته، زوایای تازه‌ای را در نظام یارانه‌ای کشور باز کرده است.

معیار جدید برای حذف یارانه

طبق اطلاعیه سامانه هدفمندی یارانه‌ها، معیار جدیدی برای سنجش صلاحیت خانوارها جهت دریافت یارانه نقدی به کار گرفته شده است. بر اساس این معیار، اگر سرانه درآمد ماهانه یک خانوار (پس از کسر هزینه‌های اجاره مسکن)، بیش از 10 میلیون تومان باشد، آن خانوار از دریافت یارانه محروم خواهد شد.

در متن پیام اعلام شده به خانوارهای حذف شده آمده است: «بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی و بررسی‌های صورت‌گرفته بر روی شاخص‌های بانکی، درآمدی و دارایی شما، سرانه درآمد ماهانه پس از کسر هزینه‌های اجاره مسکن، بیشتر از 10 میلیون تومان برآورد شده است؛ لذا خانوار شما واجد شرایط اخذ یارانه نیست.»

به این ترتیب، اولین گام در شناسایی و حذف دهک‌های بالای درآمدی از چرخه یارانه‌بگیران عملیاتی شده است.

برنامه گسترده برای حذف سه دهک بالا

حسن نوروزی، رئیس سازمان هدفمندی یارانه‌ها، اخیراً اعلام کرده است که تا پایان سال 1404 و در راستای اجرای قانون بودجه این سال، دهک‌های بالای درآمدی (سه دهک بالا) که در مجموع شامل حدود 18 میلیون نفر می‌شوند، از جمع یارانه‌بگیران حذف خواهند شد. وی تأکید کرده است که این اقدام با همکاری وزارت رفاه و براساس اطلاعات جامع درآمدی، بانکی و دارایی خانوارها انجام خواهد شد.

نکته حائز اهمیت این است که حذف یارانه بیش از سه میلیون نفر تنها آغاز این طرح بوده و مراحل بعدی آن، حذف سایر دهک‌های بالای درآمدی را دنبال خواهد کرد.

آیا حذف یارانه منصفانه است؟

موضوع حذف یارانه نقدی از دهک‌های درآمدی بالاتر همیشه موضوعی چالش‌برانگیز بوده است. هرچند دولت و مسئولان بر عدالت اجتماعی و تخصیص بهتر منابع تأکید دارند، اما این تصمیمات همیشه با اعتراضاتی همراه بوده است. به خصوص خانوارهایی که ممکن است درآمدشان اندکی از سقف تعیین‌شده بیشتر باشد، اما هزینه‌های زندگی‌شان نیز سنگین است، در این حذف‌ها قربانی خواهند شد.

تأثیر تصمیم بر عدالت اقتصادی

نکته مثبت این تصمیم آن است که منابع حاصل از حذف یارانه دهک‌های پردرآمد می‌تواند به سمت اقشار کم‌درآمد و نیازمند هدایت شود. از طرفی، افزایش دقت در شناسایی افراد مشمول و کاهش خطای شمول‌گذاری، چالش بزرگی برای دولت محسوب می‌شود.

جدول: مقایسه روند تغییرات یارانه‌بگیران

سال کل تعداد یارانه‌بگیران (میلیون نفر) تعداد حذف‌شدگان (میلیون نفر) تصمیمات سیاستی

تصمیم دولت برای حذف یارانه سه میلیون نفر از خانوارهای پردرآمد و برنامه‌های آینده برای حذف بیشتر، گامی در راستای بازنگری و بهینه‌سازی توزیع منابع یارانه‌ای به شمار می‌رود. با این حال، شفافیت و دقت در تعیین معیارها و همچنین ارائه راهکارهای اقناعی به خانوارهای حذف‌شده، نقش مهمی در کاهش تنش‌های اجتماعی و اجرای بهتر این سیاست ایفا خواهد کرد.