هیولایی در کمین خریداران طلای آنلاین
چگونه از کلاهبرداری در معاملات آنلاین طلا در امان بمانیم؟
هفت صبح| خالی‌فروشی سر مسئله تجارت آنلاین طلا سر زبان‌ها افتاده. کارشناسان می‌گویند حداقل بخشی از 261 دارنده مجوز خرید و فروش طلا مشغول خالی‌فروشی هستند و به همین دلیل ممکن است برای سرمایه‌گذاران و مردم عادی دردسر درست کنند.
خالی‌فروشی یا فروش استقراضی، در بازارهای مالی به نوعی معامله گفته می‌شود که در آن فروشنده بدون داشتن کالا، آن را می‌فروشد و متعهد می‌شود که در آینده آن را تهیه و به خریدار تحویل دهد. تصور کنید خانه‌ای که مال شما نیست را به کسی می‌فروشید و قول می‌دهید تا چند وقت دیگر آن را برایش فراهم کنید.
اگر قیمت خانه پایین بیاید، سود می‌کنید، چون می‌توانید آن را ارزان‌تر بخرید و به خریدار تحویل دهید، اما اگر قیمت خانه بالا برود، ضرر می‌کنید، زیرا باید آن را گران‌تر بخرید و تحویل دهید. اصلی‌ترین دلیل خالی‌فروشی، کسب سود از پیش‌بینی کاهش قیمت سهام یا کالاست. گاهی اوقات، معامله‌گران برای پوشش ریسک سرمایه‌گذاری‌های خود از خالی‌فروشی استفاده می‌کنند یا برای مثال برخی از معامله‌گران حرفه‌ای برای سفته‌بازی و کسب سودهای بزرگ از نوسانات قیمت، از خالی‌فروشی استفاده می‌کنند.
اگر قیمت سهام یا کالا برخلاف پیش‌بینی معامله‌گر بالا برود، ضرر فروشنده می‌تواند نامحدود باشد. به همین دلیل، خالی‌فروشی یکی از پرریسک‌ترین انواع معاملات در بازارهای مالی است. اگر تعداد زیادی از معامله‌گران به طور همزمان اقدام به خالی‌فروشی سهام یا کالایی کنند، ممکن است باعث افزایش قیمت آن شوند که به این وضعیت «فشار خرید» گفته می‌شود و می‌تواند ضرر زیادی به خالی‌فروشان وارد کند. گاهی ممکن است معامله‌گر نتواند سهام یا کالای مورد نظر را برای تحویل به خریدار تهیه کند که این وضعیت «ریسک اعتباری» نامیده می‌شود.
شرکت فولکس‌واگن در سال ۲۰۰۸، با یک «فشار خرید» غیرمنتظره مواجه شد که ناشی از خالی‌فروشی گسترده سهام این شرکت توسط برخی از معامله‌گران بود. این فشار خرید باعث افزایش شدید قیمت سهام فولکس‌واگن شد و معامله‌گران خالی‌فروش را مجبور به خرید سهام با قیمت‌های بسیار بالا کرد که ضررهای سنگینی را برای آنها به دنبال داشت. مورد دیگری به اوایل سال ۲۰۲۱ برمی‌گردد.
وقتی سهام شرکت گیم‌استاپ، فروشنده بازی‌های ویدئویی، با یک «فشار خرید» عظیم مواجه شد که توسط گروهی از سرمایه‌گذاران خرد در شبکه‌های اجتماعی سازماندهی شده بود. این فشار خرید باعث افزایش ناگهانی و شدید قیمت سهام گیم‌استاپ شد و معامله‌گران خالی‌فروشی که روی کاهش قیمت این سهام شرط بسته بودند، با ضررهای هنگفتی روبه‌رو شدند. (فیلم Dumb Money را تماشا کنید)
در ایران، به دلیل محدودیت‌های قانونی و شرعی، خالی‌فروشی به شکل رایج در بازارهای مالی وجود ندارد. با این حال، برخی از فعالان بازار به روش‌های غیرمستقیم و با استفاده از ابزارهای مالی دیگر، اقدام به معاملاتی مشابه خالی‌فروشی می‌کنند. به عنوان مثال در بازار آتی، معامله‌گران می‌توانند قراردادهایی را برای خرید یا فروش کالاها یا سهام در آینده با قیمت مشخص منعقد کنند. اگر معامله‌گری پیش‌بینی کند که قیمت کالایی در آینده کاهش خواهد یافت، می‌تواند قرارداد فروش آتی آن کالا را منعقد کند.
در این صورت، اگر قیمت کالا واقعاً کاهش پیدا کند، معامله‌گر سود می‌برد، اگرچه این نوع معامله دقیقاً خالی‌فروشی نیست، اما نتیجه مشابهی دارد. در سال‌های گذشته، برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری با استفاده از الگوریتم‌های خودکار، اقدام به فروش سهام شرکت‌ها با پیش‌بینی کاهش قیمت آنها کردند. اما به دلیل عوامل مختلف مانند تغییر شرایط بازار یا انتشار اخبار مثبت، قیمت سهام برخلاف پیش‌بینی آنها افزایش پیدا کرد و این شرکت‌ها متحمل ضرر و زیان شدند.
این نوع معاملات معمولاً در حجم بالا و با سرعت زیاد انجام می‌شوند و حتما به زیرساخت‌های فنی پیشرفته نیاز دارند. پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش طلا به دلایل مختلفی به خالی‌فروشی متهم می‌شوند. بعضی از آنها نحوه دقیق نگهداری و تحویل طلای خریداری شده توسط مشتریان را به طور شفاف مشخص نمی‌کنند. این موضوع می‌تواند نگرانی‌هایی را در مورد وجود فیزیکی طلا و اصالت آن ایجاد کند. در واقع، ممکن است پلتفرم، طلای فیزیکی کافی برای پوشش تعهدات خود در قبال مشتریان نداشته باشد و صرفاً به صورت کاغذی یا دیجیتال، اقدام به فروش طلا کند.
برخی از پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش طلا، با ارائه وعده‌های سودهای بالا و غیر واقعی، سعی در جذب مشتریان بیشتر دارند. این وعده‌ها معمولاً با واقعیت بازار همخوانی ندارند و می‌توانند نشانه‌ای از خالی‌فروشی یا کلاهبرداری باشند. در واقع، این پلتفرم‌ها ممکن است با استفاده از پول مشتریان جدید، سود مشتریان قدیمی‌تر را پرداخت کنند و در نهایت، با جمع‌آوری مبالغ هنگفت، متواری شوند.
حداقل تا وقتی یک نهاد مشخص بر روند فعالیت پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش طلا، نظارت کافی نداشته باشد، زمینه برای سوءاستفاده و کلاهبرداری فراهم است و در صورت ورشکستگی یا کلاهبرداری این پلتفرم‌ها، سرمایه‌گذاران با ریسک از دست دادن کامل سرمایه خود روبه‌رو هستند. پس گول آن نماد تجارت الکترونیک که پایین سایت‌های فروش آنلاین طلا می‌بینید را نخورید چون خطر در کمین شماست.