مالیاتم را اینطوری خرج کن| گزارشی خواندنی از خواسته‌های کاسبان ایرانی برای مالیاتی که می‌پردازند
آغاز یک اقدام ماندگار مالیاتی؛ اولویت اصناف چیست؟
هفت صبح| اوایل مرداد ماه همین امسال سید محمد هادی سبحانیان، رئیس سازمان امور مالیاتی در توئیتی با عنوان «آغاز یک اقدام ماندگار مالیاتی» خبر داد که قرار است از خود اصناف که بخش بزرگی از مودیان مالیاتی محسوب می‌شوند پرسیده شود که دوست دارند مالیات پرداختی‌شان چطور خرج شود: در واقع سازمان امور مالیاتی با این اقدام به یکی از سوالات و مطالبات جدی مودیان در خصوص اعلام محل هزینه کرد و مصرف مالیات‌های پرداختی به شکل موثری پاسخ خواهد داد.
به طوری که مودیان در جریان ارائه فرم تبصره ماده ۱۰۰ خودشان محل خرج کرد مالیات‌های پرداختی را با تخصیص آن به پروژه‌های اولویت‌دار ملی و استانی تعیین می‌کنند و به این شکل مشارکت موثری در توسعه کشور و اجرای طرح‌های سازنده در زمینه‌هایی مثل بهداشت و درمان، آموزش، راه و ترابری و ... خواهند داشت. از طرف دیگر سازمان امور مالیاتی اعلام کرده که اسامی مودیانی که از این مسیر سهمی در انجام و راه‌اندازی پروژه‌های ملی و استانی داشته باشند با رضایت آنها اعلام عمومی خواهد شد.
وقتی این خبر اعلام شد خیلی‌ها فکر کردند که ماجرا یک جور نظرسنجی است و قرار است از اصناف درباره ترجیحاتشان پرسیده شود اما وقتی از سامانه رونمایی شد و توضیحات بیشتری هم از سوی سازمان امور مالیاتی اعلام شد کاشف به عمل آمد که موضوع جدی‌تر از این حرف‌هاست و در واقع دولت یک سری پروژه کاملا مشخص را تعیین کرده و در فرم تبصره ماده ۱۰۰ که اصناف مالیات دهنده آن را پر می‌کنند دقیقا از مودیان مالیاتی پرسیده می‌شود که دوست دارند چقدر از مالیاتشان برای کدام پروژه هزینه شود.
اینطور که در سامانه دیده می‌شد برای این کار ۱۹۱۵ پروژه (طرح) ملی و استانی در فرم تبصره ماده ۱۰۰ بارگذاری شده است. جالب اینکه در حد چند روز بعد از آغاز به کار این سامانه سازمان امور مالیاتی اعلام کرد که از بین آن نزدیک به ۲هزار طرح ملی که در فرم قرار داده شده بود ۱۶۰۲ پروژه برای تخصیص مالیات از سوی مودیان انتخاب شده‌اند و بودجه لازم برای ۱۴۲ پروژه هم به طور کامل از همین طریق تامین شده است.
رئیس سازمان مالیاتی که این را به نوعی استقبال مالیات دهنده از این طرح می‌دانست گفت: «می‌توان گفت استقبال خوبی از این طرح در تمام استان‌ها صورت گرفته که بیشترین انتخاب و تخصیص مالیات توسط مودیان به پروژه‌ها در استان‌های خراسان رضوی، کردستان، سیستان و بلوچستان، فارس و گیلان بوده است.»
اولویت اصناف چیست؟
از همان موقع که طرح پرسیدن اولویت‌های اصناف برای هزینه کرد مالیاتی که می‌پردازند شروع شد برای خیلی‌ها جالب بود که نتیجه چطور خواهد شد و بیشترین طرح‌هایی که با اقبال مواجه می‌شوند کدام طرح‌ها خواهند بود؟ حالا جدولی از سوی سازمان امور مالیاتی منتشر شده که نشان می‌دهد اصناف به ترتیب به نحوه هزینه کردن مالیاتشان در چه بخش‌هایی رای داده‌اند و مبلغ مالیات پردازی برای هر بخش هم چقدر بوده است.
جدول و گزارش تازه نشان می‌دهد که مجموع مودیان شرکت کننده در انتخاب هزینه کرد مالیات، ۳۹۴ هزار و ۵۲۹ نفر بوده است که البته در مقایسه با بیشتر از نزدیک به ۴ میلیون مالیات پرداز صنفی که فرم ماده ۱۰۰ پر می‌کنند اصلا عدد بزرگی نیست اما به هر حال شاید بتوان آن را مشت نمونه خروار در نظر گرفت.
گذشته از این که این تعداد تا چه اندازه نمونه خوبی بر تشخیص ترجیحات اصناف هستند از جهت دیگری هم نشان دهنده موفقیت این طرح پایلوت هستند چرا که این نزدیک به ۴۰۰هزار مودی که اعلام کرده‌اند ترجیح می‌دهند مالیاتشان در کدام طرح ملی و استانی هزینه شود در مجموع ۶ هزار و ۸۴۶ میلیارد تومان مالیات پرداخته‌اند و این یعنی 6/57درصد از اعتبار مد نظر برای آن ۲هزار طرح ملی و استانی تامین شده است.
جالب‌تر اینکه بر اساس بررسی ترجیحات آنها هزینه کرد مالیات در پروژه‌های حمل و نقل با ۶۴ هزار و ۴۲۴ نفر شرکت کننده و با حدود ۶۰ درصد اعتبار تامین شده بیشترین اقبال را در بین اصناف مالیات پردازی که در این طرح شرکت کرده‌اند به خودش اختصاص داده است.
بعد از حمل و نقل، پروژه‌های مربوط به آموزش و پرورش با ۶۱ هزار و ۲۵۳ نفر شرکت کننده قرار دارد که البته چون پروژه‌های ارزان‌تری داشته با همین تعداد متقاضی هم 7/69 درصد اعتبار مورد نیاز برای پروژهایش تامین شده است.
پروژه‌های مربوط به منابع آب با 58/657شرکت کننده و 48/6درصد تامین اعتبار در رتبه سوم ایستاده‌اند و بعد از آنها بهداشت و درمان با ۴۲ هزار و ۱۹۲ شرکت کننده و معادل 66/7درصد اعتبار بیشترین سهم را انتخاب هزینه کرد مالیات داشته است.
میزان اعتبار تامین شده برای حوزه حمل و نقل یک هزار و ۲۴۱ میلیارد تومان، در حوزه آموزش و پرورش یک هزار و ۲۸۸ میلیارد تومان و منابع آب با یک هزار و ۱۱۸ میلیارد تومان اعتبار گزارش شده است.
در رتبه‌های بعدی، بهداشت و درمان، ورزش و تفریحات، آموزش عالی، فرهنگ و هنر و گردشگری، صنعت و معدن، توسعه و خدمات، حفظ نظم و امنیت عمومی، عمومی و فضایی، اداره امور عمومی قرار دارد و در انتهای جدول امداد و نجات و حفاظت از محیط زیست قرار دارند. یکی از روشن‌ترین پیام هایی که از این جدول می‌توان برداشت کرد این است که اصناف بیشترین محلی که مستحق دریافت مالیات می‌دانند بخش‌های خدماتی است که به نحوی برای خودشان یعنی به طور مستقیم برای مردم استفاده دارد.
این موضوع تا وقتی انتهای جدول را ندیده باشیم می‌تواند مثبت باشد چرا که نشان می‌دهد اصناف تفاوت پولی که برای مالیات می‌پردازند با آنچه به عنوان عمل خیر پرداخت می‌کنند می‌دانند و توقع دارند که بخش خوبی از مالیاتشان به شکل خدمات دولتی به آنها برگردانده شود اما وقت محیط زیست را در انتهای جدول می‌بینیم اینطور به نظر می‌رسد که هنوز چنان که باید و شاید در مورد اهمیت دسته بزرگی از وظایف دولتی و همچنین ابرچالش‌ها و بحران‌های خطرناکی که ایران با آنها دست و پنجه نرم می‌کند به درستی اطلاع رسانی نشده است.
