توقف سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها در ترکیه

مهرداد سعادت دهقان، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه در تشریح آخرین وضعیت تجارت دو کشور گفت: ارزش تجارت ایران و ترکیه در سال ۱۴۰۲ به ۱۳.۷ میلیارد دلار رسید و صادرات ایران به ترکیه بر واردات غلبه داشت با این حال بخش زیادی از صادرات ایران به ترکیه را گاز تشکیل می‌دهد و دیگر گروه‌های کالایی هم شامل مواد اولیه تولید به‌ویژه محصولات پتروشیمی می‌شود و ترک‌ها چندان از خرید محصول نهایی از ایرانی‌ها استقبال نمی‌کنند، در مقابل متاسفانه بیشتر واردات ایران از ترکیه شامل محصولات نهایی می‌شود. 

او افزود: لباس، پارچه و قطعات خودرو بخش زیادی از اقلام وارداتی ایران از ترکیه را تشکیل می‌دهد و متاسفانه ترکیه یکی از مبادی اصلی واردات غیررسمی و چمدانی کالا به ایران نیز هست؛ ترکیه در سال ۲۰۲۳ میلادی ۳۰۰ میلیارد دلار کالا از سراسر دنیا وارد کرد و سهم ایران از این رقم ۷ میلیارد دلار بود که ۴.۸ میلیارد دلار آن شامل صادرات گاز می‌شد و تنها ۲.۲ میلیارد دلار از صادرات ایران به ترکیه موادی غیر از گاز بود که چنانچه اشاره شد بخش زیادی از صادرات غیرگازی را هم محصولات پتروشیمی تشکیل می‌دهد، با وجود این حضور پررنگ ترک‌ها در اکسپو۲۰۲۴ تهران این پیام را به ما داد که پتانسیل رشد صادرات از ۷ میلیارد دلار کنونی به ۱۵ میلیارد وجود دارد که البته سیاست خارجی ایران در تحقق این امر اهمیت زیادی دارد. 

سعادت دهقان ادامه داد: سفری که چند ماه پیش رئیس جمهور به آنکارا داشتند و تفاهماتی که بین دو کشور برقرار شد تاثیر چشمگیری در ارتقای روابط دو کشور داشت تا جایی که بنا بود در روزهای هفت و هشت خرداد سال جاری کمیسیون مشترک دو کشور برگزار شود که متاسفانه به دلیل حادثه ناگواری که رخ داد اجرای آن به عقب افتاد.

رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه خاطرنشان کرد: این سفر از آنجا برای توسعه تجارت ایران اهمیت داشت که در یک دوره‌ای بازرگانان این تصور را پیدا کرده بودند که چالش‌های سیاسی بین دو کشور به وجود آمده و باید حل شود تا در فعالیت‌های اقتصادی از جمله تجارت دو کشور گشایش حاصل شود. 

او اضافه کرد: من در سفر رئیس جمهور به ترکیه همراه ایشان بودم و در جریان این سفر درک کردم که بسیاری از مشکلات حل شده و این سفر به انعقاد تفاهم‌نامه‌هایی میان دو کشور انجامید؛ در پی شکل‌گیری همین روابط حسنه بود که بزرگ‌ترین هیات تجاری در طول تاریخ برقراری اتاق مشترک ایران و ترکیه در اکسپو۲۰۲۴ تهران به ایران آمد و اتاق مشترک ایران و ترکیه در این رویداد بیش از ۲۸۰ نفر مهمان ترکیه‌ای داشت، همچنین برای شرکت در جلسه‌ B2B هیات ترکیه با ایرانی‌ها ۶۰۰ ایرانی ثبت‌نام کردند. گفتنی است که تورم در اقتصاد ترکیه به تمایل ترک‌ها برای خرید مواد اولیه تولید از ایران افزوده است. 

سعادت دهقان درباره کیفیت سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها در ترکیه اظهار کرد: پنج سال پیش که موجی از سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها در بخش مسکن ترکیه شروع شد با شناختی که اتاق مشترک ایران و ترکیه از بازار و اقتصاد ترکیه داشت از هموطنان درخواست کرد که سوار این موج نشوند و در این کشور سرمایه‌گذاری نکنند اما متاسفانه خلاف این اتفاق افتاد تا جایی که ایرانی‌ها در یک بازه زمانی رتبه نخست را در سرمایه‌گذاری در بخش مسکن ترکیه به دست آوردند و اکنون جریان سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها در این کشور متوقف شده، اما این به معنای بازگشت سرمایه ایرانی‌ها به کشور نیست بلکه سرمایه‌ای که ایرانی‌ها در بازار مسکن ترکیه خرج کردند خوابیده و معطل مانده است چون خریدار ایرانی ملک در ترکیه امکان فروش آن را تا پنج سال ندارد. 

او درباره وضعیت مرزها گفت: مرز رازی علاوه بر اینکه اخیرا تجاری هم شده به صورت ۲۴ ساعته فعال است و به طور کلی در هر سه مرز مشترک دو کشور ثبات برقرار است. 

رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه یادآور شد: مهم‌ترین خواسته بازرگانان ایران در تجارت با ترکیه برقراری تجارت آزاد بین دو کشور است که مانع قدرتمندی بر سر راه قاچاق کالا نیز به شمار می‌آید؛ اگر تجارت بین دو کشور ایران و ترکیه آزاد باشد ترک‌ها برای خرید محصولات پتروشیمی به کره جنوبی، چین و عربستان روی نمی‌آوردند و به دلیل نزدیکی جغرافیایی ایران را ترجیح می‌دهند اما اکنون این کشورها به دلیل برخورداری از امتیاز تجارت آزاد بازار محصولات پتروشیمی ترکیه را در اختیار گرفته‌اند. 

او همچنین بیان کرد: متاسفانه تجارت ایران و ترکیه با دلار صورت می‌گیرد اما اگر تجارت با ارز دو کشور مقدور و ممکن شود می‌تواند به توسعه تجارت طرفین بینجامد.