نفسم را بگیر کارت سوخت را نه
توضیحات مبهم وزیر نفت درباره یک تصمیم حساس بنزینی. تصمیماتی که قرار است فقدان اراده لازم برای تصحیح قیمت بنزین در کشور را جبران کنند
هفت صبح| دیروز آقای وزیر خبر مهمی درباره بنزین داشت که خلاصه آن این بود: اگر کارت سوخت ندارید از هفته‌های آینده دیگر نمی‌توانید از کارت سوخت جایگاه‌دار بنزین بزنید. یک جمله نیمه کاره وزیر باعث شد که خبرگزاری‌ها بنویسند که این عملیات بین هفت تا ده روز آینده انجام خواهد شد. همین موضوع منجر به یک شوک خبری بنزینی شد.
این خبر در حالی منتقل شد که همین دیروز هم اگر در دفاتر پلیس+10 درخواست خود را برای کارت سوخت ثبت می‌کردید، یک ماه طول می‌کشید تا کارت تحویلتان داده شود. از سوی دیگر تکلیف کسی که بیشتر از 160 لیتر بنزین می‌خواهد چه می‌شود؟ این ابهام‌ها همه در خبر دیروز گم شد و بی جواب ماند.
می‌دانستیم جدی نگرفته‌اند
«ما می‌دانستیم که مردم کارت سوخت را جدی نگرفته‌اند در عید گذاشتیم که جایگاه‌دارها کارت سوخت داشته باشند تا مردم به مشکل نخورند اما خواهشم این است در هفته های پیش رو ... {هم وطن‌ها دیگر فقط با کارت سوخت بنزین بزنند.}» جواد اوجی بعد از پایین آمدن از پله‌های پاستور بین خبرنگاران آمد و رو به دوربین‌های فیلمبرداری این خبر مهم را داد اما در اظهارات او دقیقا روشن نشد که از چه زمانی این قانون اجرایی خواهد شد.با این حال خبرگزاری تسنیم به نقل از اوجی نوشت: « تا ۱۰ روز آینده سوختگیری فقط با کارت شخصی ممکن است.» ولی تا آخر شب دیروز گمانه‌زنی‌ها درباره تاریخ اجرایی شدن آن ادامه داشت.
این برای اولین بار است که وزارت نفت به طور قاطعانه‌ای درباره دریافت کارت سوخت شخصی اولتیماتوم صادر می‌کند. حالا با این حساب یعنی کارت جایگاه‌داران حذف می‌شود؟ در قانون و بودجه سال 1403 وزارت نفت مکلف شده که 95 درصد از عملیات سوختگیری با کارت شخصی انجام شود. درنتیجه اگر کارت سوخت ندارید، می‌توانید دل خود را به این 5 درصد کارت سوخت جایگاه داران خوش کنید. از آنجایی که وزیر نفت دقیقا به این سوال جواب نداد که آیا کارت جایگاه داران حذف خواهد شد یا نه، مدیرعامل شرکت ملی پخش، توضیحاتی به آن اضافه کرد. طبق گفته‌های او همانطور که در قانون آمده کارت‌ها محدود خواهند شد اما این به معنای جمع‌آوری نیست. درباره این ماجرا چند نکته مهم دیگر هم وجود دارد.
نگفته بودید آقای وزیر
۱-وزیر نفت می‌گوید که در زمینه صدور کارت سوخت خودرو اطلاع‌رسانی کرده و اما اگر اظهارات قبلی او را بخوانید هیچ وقت چنین صراحتی در دستور حذف کارت جایگاه داران وجود نداشته. برای مثال خرداد سال پیش او فقط به شکل توصیه گفته بود که «کارت جایگاه برای مواقع ضروری است و امیدواریم استفاده از کارت سوخت شخصی هر روز افزایش یابد.» پیش از این یک بار دیگر وزارت نفت کاهش تعداد کارت سوخت جایگاه داران را آزموده بود. اگر منظور وزیر از اینکه قبلا هشدار داده، همان ماجراست که نتیجه آن اتفاقا برای دولت هم ناامیدکننده بود. دولت بعد از چند روز حذف این کارت‌ها به دلیل صف طولانی پمپ بنزین‌ها از تصمیم خود برگشت و تعداد کارت‌های آزاد را در پمپ بنزین‌ها دوباره افزایش داد.
۲-آخرین اتفاق بنزینی بهمن ماه سال قبل رخ داد که در آن ۱۵۰ لیتر بنزین سه هزار تومانی به ماهی ۱۰۰ لیتر برای هر کارت سوخت رسید. سهمیه بنزین هزار و 500 تومانی هم که سر جای خود مانده بود. آن زمان خبرگزاری فارس نوشت که مردم می‌توانند پس از استفاده از سهمیه بنزین آزاد کارت‌های سوخت خود، از کارت‌های سوخت جایگاه‌ها استفاده کنند. حالا سوال دیگری که می‌شود مطرح کرد این است که اگر کارت جایگاه دار هم حذف شود تکلیف کسی که بخواهد بیشتر از 160 لیتر بنزین بزند چیست؟البته که این فرضیه وجود دارد که این نوعی محدودیت برای کنترل مصرف روبه تزاید بنزین ارزان در کشور است. به نظر می‌رسد به خاطر عدم جرئت کافی در عرصه ترمیم و افزایش قیمت بنزین ،وزرای اقتصادی و نفت به ترفند محدود کردن و مشخص کردن مصرف شخصی بنزین روی آورده اند تا این بازار پرهزینه و پرخسارت کنترل شود.
۳-وزیر نفت حرف دیگری هم دارد. او گفته است که این اقدام ربطی به افزایش قیمت بنزین ندارد و ما از روش‌های غیرقیمتی استفاده می‌کنیم تا مصرف سوخت را کنترل کنیم. جواد اوجی این حرف را زده اما این را هم باید در نظر بگیریم که قاعدتا وقتی کارت جایگاه داران نایاب شود احتمالا به صورت غیر رسمی قیمت بنزین بدون کارت شخصی هم ناخواسته افزایش پیدا می کند. اینطور نیست؟
۴- پیش از این اعلام شده بود که فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موظف است با همکاری وزارت نفت حداکثر تا پایان تیرماه ۱۴۰۳ دوره تحویل کارت هوشمند سوخت به متقاضیان را به کمتر از یک هفته کاهش دهد. یعنی اول باید دوره تحویل کارت از سوی فراجا به یک هفته برسد تا وزارت نفت تصمیم خود را برای کارت سوخت اجرا کند.
۵-خبرگزاری ایسنا تلویحا با اشاره به اعتراض‌های بنزینی سال 1398 یک جمله به گزارش خود اضافه کرده و نوشته است که قبلا تصمیم‌گیری‌ها درباره کارت سوخت، به موازات با تغییرات درباره قیمت بنزین انجام می‌شد ولی « برجسته کردن استفاده صرف از کارت‌های سوخت شخصی بدون مقدمات و زمینه‌سازی‌های لازم باعث التهاب خواهد شد.»
۶-پاییز سال 1401 ابتدا کارت جایگاه‌ها در شهرهای مرزی حذف شد. سپس بهار سال 1402 کارت شهرهای دیگر هم کاهش پیدا کرد. این تصمیم منجر به صف‌های طولانی و بحرانی شدن پمپ بنزین‌ها شد. از آنجایی که دولت رئیسی نمی‌خواهد در بنزین و کارت سوخت هیچ ریسکی بکند، تعداد کارت‌های آزاد دوباره به جایگاه‌ها برگشت. درنتیجه ابلاغ دوباره این تصمیم می‌تواند بار ترافیکی پمپ بنزین‌ها را افزایش دهد و مردم را نسبت به افزایش نرخ بنزین حساس کند.
۷-هم زمان با این خبر، گزارشی منتشر شد که افراد کارت سوخت خود را به قیمت یک تا 5 میلیون تومان در بازار می‌فروشند. اما این خبر کمی عجیب به نظر می‌رسید. چرا که پیش از این شاید فردی که یک خودروی اسقاطی داشت می‌توانست این کار را بکند اما از وقتی که داشتن بیمه شخص ثالث برای گرفتن کارت سوخت اجباری شد، این کار هم از صرفه اقتصادی افتاد. ضمن اینکه اگر قرار بر کار غیرقانونی باشد، فروش سهمیه بندی خود بنزین در بازار گران‌تر از فروختن خود کارت خواهد بود.
۸-راننده‌های تاکسی های آنلاین دیروز در گروه‌های تلگرامی خود واکنش زیادی به این خبر داشتند. یکی از آنها نوشته بود که در یک پمپ بنزین در تهران فقط یک کارت جایگاه بوده رمز آن هم دیگر چهارتا یک نبوده بلکه یک رمز مخفی در گوشی خود کارگر بوده که در دستگاه وارد کرده.» راننده دیگری هم نوشته است: «هر راننده که هشت ساعت در روز کار می‌کند بالای 150 تا 200 کیلومتر مسافت طی خواهد کرد تازه اگر ترافیک را هم به آن اضافه کنیم با حذف کارت جایگاه‌داران 160 لیتر آزاد و سهمیه‌ای نهایتا کفاف 5 روز کارکردن را خواهد داد.» از طرف دیگر با گرم تر شدن هوا و مسئله جدید کارت سوخت، بسیاری از آنها از حالا گفته اند که دیگر با این اوضاع مسافر انتظار کولر از ما نداشته باشد.
