شاگرد اول دور زدن نرخ بهره بانکی!
پشت پرده ورود پرقدرت بانک‌ها به فروشگاه‌های بزرگ لوازم خانگی
روزنامه هفت صبح، تیمور مستور| با نزدیک شدن به پایان سال، داستان عرضه وام‌های خرید کالا توسط بانک‌ها با واسطه سایت‌های خرید قسطی و بیشتر از آن توسط فروشگاه‌های عمدتا لوازم خانگی داغ‌تر شده است. پیش از این در هفت صبح از پشت پرده ورود پرقدرت بانک‌ها به فروشگاه‌های بزرگ لوازم خانگی نوشته بودیم.
خلاصه‌اش این بود که با تورم بالای این چند ساله هر وامی می‌صرفد. چون وام گیرنده با خرید کالا در زمان حال، اقساطش را در آینده و تورم بالاتر می‌پردازد و نرخ بهره تسهیلات بانکی هیچ موقع بیشتر از نرخ واقعی افزایش تورم نیست. به همین خاطر وام گرفتن از بانک تبدیل به رانت شده است. بانک‌ها هم زرنگ‌اند و به هزار ترفند از وام دادن با زبان خوش فرار می‌کنند مگر زور پرزور باشد و یا منافع جانبی داشته باشند.
شگرد جدید بانک‌ها برای فرار از نرخ بهره دستوری پایین‌تر از تورم، این است که وام‌های خرد را از طریق واسطه به متقاضیان بدهند و واسطه‌ها در مدل ساده‌تر به اسم کارمزد و هزینه عملیات ، بهره وام را تا 40 درصد هم بالا ببرند و بانک هم در این سود شریک باشد.این مدل ساده در حال حاضر در سایت‌های اینترنتی خرید قسطی فعال است که تقریبا در اکثر پلتفرم‌های فروشگاه اینترنتی فعالیت دارند و کاربر به سادگی می‌تواند وام بگیرد و از فروشگاه‌های اینترنتی و بعضا حضوری هم خرید کند.
یک روزنامه اقتصادی دیروز در گزارشی نرخ بهره واقعی خرید کالا را در این سایت‌ها حدودا 40 درصد اعلام کرده و نوشته بود گرچه همه اعلام می‌کنند که وام با نرخ بهره 22 درصد می‌دهند اما با دریافت مبالغ تحت عنوان هزینه‌های عملیاتی نرخ بهره واقعی‌شان بیشتر است.
مدل پیچیده‌تر واسطه‌گری وام‌های خرید کالا، فروشگاه‌های بزرگ لوازم خانگی هستند. از این جهت پیچیده که نرخ بهره همان 23 درصد اعلام می‌شود ولی در واقعیت ماجرا سود بانک و فروشگاه تضمین شده است.
نکته‌ای که در نهایت تعجب از چشم نویسنده آن روزنامه اقتصادی پنهان مانده بود و شاگرد اول رعایت نرخ بهره را این فروشگاه‌ها اعلام کرده بود که به روایت نویسنده مطلب همان 23 تا 25 درصد بهره می‌گیرند! در حالی که محاسبه نرخ بهره در مدلی که برای دور زدن بهره بانکی طراحی شده، به این سادگی نیست و باید دید در ازای رعایت شدن نرخ بهره بانکی مصوب چه جایی مصرف کننده ضرر کرده است.
در گزارش قبل‌مان نوشته بودیم که برخی بانک‌ها خودشان سرمایه‌گذار این فروشگاه‌ها هستند و با خرید دین از فروشگاه‌ها سود خوبی هم از خرید چک‌های مردم از فروشگاه با قیمت پایین‌تر دریافت می کنند. بنابراین بانک‌ها یک بازار جدید و سود جبرانی برای نرخ بهره پایین‌تر از تورم پیدا می‌کنند.
آن طرف ماجرا هم صاحبان فروشگاه‌ها منفعت خود را در این می‌بینند که به لطف تزریق نقدینگی از بانک‌ها، متقاضیان خرید قسطی کالا مشتریان اجباری آنها هستند و آن چیزی را باید بخرند که برای فروشگاه سود بیشتری دارد.
این فروشگاه‌ها تا جایی پیش رفته‌اند که در حوزه فرش با از بین بردن بازار خرده‌فروشی فرش ماشینی، تولیدکنندگان فرش را تبدیل به پیمانکار کرده‌اند و خودشان قیمت و شرایط خرید را تعیین می‌کنند؛ بنابراین شاگرد اول واسطه‌گری وام‌های خرد همین ابرفروشگاه‌های محبوب بانک‌ها هستند.
