سیب‌زمینی و پیاز گران‌تر از موز و آناناس
پرده‌برداری از یک شوک اقتصادی بزرگ برای ایرانی‌های خارج‌نشین.
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی| ماجرا از هفت روز پیش شروع شد؛ وقتی که خبر رسید یک محموله عظیم در حال قاچاق در مرز چذابه متوقف شده و این شروع یک بحث طولانی بین ایرانی‌های خارج‌نشین شد اما این محموله داشته چه چیزی را به بیرون از ایران می‌فرستاده که توجه‌ها را جلب کرده؟ پاسخ پیاز است.
برای خیلی‌ها سوال شد که چرا باید قاچاقچی‌ها ۲۵ هزار کیلوگرم یا همان ۲۵ تن پیاز را از ایران خارج کنند؟ مگر پیاز چقدر ارزشمند است؟ اینجا بود که سر درد‌دل گروهی از خارج‌نشین‌ها باز شد و کسانی‌که تا دیروز در شبکه‌های اجتماعی در حال شکایت از تورم ۵ و ۶درصدی بودند (و ما با لبخند آنها را نگاه می‌کردیم) و از شرایط بد شغلی در ایالت‌های کانادا می‌گفتند حالا به یک تفاوت دیگر هم اشاره کردند که مهاجرت را برای بعضی از آنها سخت کرده بود، یعنی تفاوت ارزش خوراکی‌ها که حتی هنوز هم برای خیلی‌هایشان عجیب است و به‌دنبال پاسخ آن هستند.
از بین واکنش‌ها می‌توان فهمید که مثلا در لندن و به‌طور کلی اغلب شهرهای انگلستان تناسب قیمت میوه‌ها و سبزیجات کاملا با ایران متفاوت است مثلا سیب‌زمینی و پیاز به نسبت موز و آناناس گران‌تر هستند و به‌عنوان مثال در لندن آناناس به‌طور میانگین هر عدد ۹۰ پنی قیمت دارد در حالی‌که سیب‌زمینی کیلویی یک پوند و پیاز نزدیک به کیلویی دو پوند فروخته می‌شود. این یعنی به پول ما آناناس دانه‌ای حدود ۵۰ هزار تومان و سیب‌زمینی و پیاز کیلویی بیشتر از ۶۰ و ۱۲۰ هزارتومان قیمت دارند.
از قرار معلوم در کشوری مانند انگلستان هزینه حمل و نقل خیلی مهم است؛ مثلا میوه‌هایی که با کشتی می‌آیند با وجود اینکه راه دورتری را طی می‌کنند قیمت کمتری دارند تا محصولاتی که راه زمینی را طی می‌کنند و با کامیون می‌رسند.
گویا سیب‌زمینی و پیاز چنین شرایطی دارند و به همین دلیل هم گران‌تر فروخته می‌شوند. به‌عنوان مثال سیب‌زمینی که از آلمان و مجارستان وارد انگلستان می‌شود از موز وارداتی با کشتی قیمت بیشتری دارد.چرا که هم هزینه‌های حمل و نقل در اروپا بالاست و هم هزینه‌های تولید از جمله نیروی کار، مالیات و...
در مورد بقیه کشورهای اروپایی هم نکته‌های مشابه جالبی وجود دارد مثل اینکه در اغلب آنها گوجه قیمت بالایی دارد چرا که اصلی‌ترین تولید‌کننده و فروشنده گوجه در اروپا اسپانیا است و برای اغلب این کشورها گوجه یک خوراکی نسبتا گران‌قیمت وارداتی محسوب می‌شود. مشابه همین موضوع در مورد سیر و خیار و بادمجان هم صدق می‌کند و در اغلب کشورهای اروپای شمالی این میوه‌ها گران‌تر هستند.
جالب اینکه در بعضی از این کشورها، گروهی از میوه‌ها و صیفی‌جات ما به کلی وجود خارجی ندارند. اینطور که از حرف‌های ایرانی‌های ساکن نروژ بر‌‌می‌آید در این کشور به هیچ‌وجه خبری از خربزه، لیموشیرین، انجیر، آلبالو و نارنج نیست. بعضی میوه‌ها مانند زردآلو و گلابی چنان کیفیت پایینی دارند که ایرانی‌ها ترجیح می‌دهند آنها را نخورند و با خاطره خوب زردآلو و گلابی ایران روزهای غربت را طی کنند.
اگر فکر می‌کنید در سایر مقاصد اصلی مهاجرت ایرانی‌ها اوضاع متفاوت است، اشتباه می‌کنید. ساکنان کانادا هم شکایت‌های مشابهی دارند مثلا می‌گویند که در بریتیش کلمبیا فقط سیب و گیلاس است که آنها را یاد ایران می‌اندازد. آنها تعریف می‌کنند که در فصل‌های چیدن آلبالو می‌توانی ایرانی‌های زیادی ببینی برای آلبالوچینی دور هم جمع شده‌اند. بقیه میوه‌های این ایالت معمولا از کالیفرنیا وارد می‌شود و به‌عنوان میوه وارداتی قیمت بالاتری دارد حتی اگر پیاز باشد.
سیب و توت هم در کانادا مخصوصا کبک تنها میوه‌هایی هستند که به وفور پیدا می‌شوند و قیمت خیلی خوبی هم دارند. ایرانی‌های کبک می‌گویند که این منطقه ۲۱ نوع سیب و ۶ نوع مختلف توت دارد اما وقتی پای بقیه میوه‌ها وسط می‌آید اوضاع کمی خراب می‌شود. شاید برایتان جالب باشد که در بیشتر کشورهای خارجی از همین کانادا گرفته تا اروپا و آمریکا انار میوه بسیار خاصی است
که احتمالا از ایران و ترکیه وارد می‌شود و برای آنها حکم همان دراگون فروت ما را دارد. هندوانه هم در اغلب این کشورها قیمت بالایی دارد؛ در بهترین حالت هم قیمت موز است. به طور کلی به نظر می‌رسد میزان آب‌بر بودن میوه‌ها باعث می‌شود که مالیات آنها بالا برود و در نهایت قیمت بالاتری پیدا کند.
نکته جالب دیگر قیمت سبزیجات در ایالت‌های شمالی آمریکا است. اینطور که ساکنان این ایالت‌ها گفته‌اند در این ایالت‌ها یک بسته کوچک نعنا یا شوید یک تا دو دلار است. موضوعی که در بین گفته‌های اغلب ایرانی‌های خارج‌نشین می‌توان پیدا کرد این است که قیمت میوه‌ها و سبزیجات تا اندازه خیلی زیادی به فصل آنها مربوط است .
مثلا شما گوجه را خارج از فصل آن باید خیلی خیلی گران‌تر از حالت عادی بخرید و یا به‌عنوان مثال در کشوری مانند روسیه به شوخی گفته می‌شود که در زمستان فقط سیب زمینی موجود است تازه به شرط اینکه زمین یخ نزده باشد.
