قضیه غیرقابل حل بازنشستگان

روزنامه هفت صبح،‌ مصطفی آرانی|  در حالی که طرح دولت برای افزایش سن بازنشستگی پس از تصویب در مجلس با مخالفت‌های جدی روبه‌رو شده و حتی برخی نمایندگانی که رای موافق به این تصمیم دادند، از آن ابراز ندامت کرده و از شورای نگهبان خواستند که با آن مخالفت کند، حالا خبر می‌رسد که طرح دوم دولت برای حل بحران صندوق‌های بازنشستگی نیز به بن بست رسیده است.

طرح دوم دولت این بوده که برخی از صندوق‌های بازنشستگی ثروتمند را با صندوق بازنشستگی کشوری که برای کارمندان است ادغام کند تا بتواند با ورود منابع جدید از بحران این صندوق جلوگیری کند. 

اولین صندوقی که دولت به این منظور به سراغ آن رفته صندوق بازنشستگی نفت بود. یک صندوق بازنشستگی بسیار ثروتمند که صاحب شرکت‌هایی چون شرکت نفت سپاهان، پالایش نفت جی، پتروپالایش کنگان و پتروشیمی خارک است و اخیرا با خرید ۱۲ درصد از سهام پتروشیمی هلدینگ خلیج فارس مدعی است که در آستانه تبدیل شدن به بزرگ‌ترین بنگاه اقتصادی کشور است.

این صندوق در حال حاضر ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جاری دارد و پیش‌بینی کرده که تا پایان سال ۱۴۰۵، کل سرمایه‌گذاری جاری آن به ثمر بنشیند و سالانه ۲ و نیم میلیارد دلار به درآمدش افزوده شود.

درآمد این صندوق در سال ۱۴۰۱، ۹۷ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان و سود آن ۳۸ هزار میلیارد تومان بوده و دو سوم از حقوق بازنشستگان خود را از محل سود شرکت‌ها می‌پردازد.

۲۰ آبان امسال یک نماینده مجلس اعلام کرد که دولت و مجلس برای ادغام این صندوق با صندوق بازنشستگی کشوری توافق کردند. موضوعی که به سادگی محقق نخواهد شد. در یک واکنش آشکار ولی بسیار مقدماتی به این موضوع رئیس هیات مدیره این صندوق این طرح را «بی‌تدبیری‌های غیرکارشناسانه خارج از مجموعه» خوانده و گفته «این بنگاه اقتصادی، مستقل و غیردولتی است.» و به این ترتیب با این طرح مخالفت کرده است.

دومین صندوقی که دولت تلاش کرده آن را در صندوق بازنشستگی کشوری ادغام کند، صندوق بازنشستگی کارکنان بانک‌ها است. گفته شده مسئولان وزارت تعاون و کار و رفاه اجتماعی به این منظور، به دنبال تغییر اساسنامه صندوق بازنشستگی کارکنان بانک‌ها هستند.

خبرگزاری مهر در گزارشی نوشته در یکی دو روز اخیر برخی از اعضای صندوق بازنشستگی کارکنان بانک‌ها با این خبرگزاری تماس گرفته و نسبت به این موضوع هشدار داده‌اند. در حال حاضر این صندوق تحت نظارت مجمع عمومی بانک‌ها بوده و ریاست آن برعهده وزارت امور اقتصادی و دارایی است.

مشترکین صندوق بازنشستگی کارکنان بانک‌ها معتقدند این صندوق ماهیت صنفی دارد و دارایی‌های آن از محل کسور پرداخت شده توسط کارکنان بانک‌ها تأمین می‌شود برای همین خواستار حفظ اساسنامه فعلی و عدم انتقال تولیت آن به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هستند.

صندوق بازنشستگی بانک‌ها شرکتی به نام شرکت سرمایه‌گذاری کارکنان بانک‌ها (سکاب) را زیر نظر خود دارد که سومین شرکت بزرگ بورسی از نظر میزان سهامدار است و میزان سرمایه‌گذاری آن در سال ۱۴۰۱، حدود ۳ هزار میلیارد تومان بوده در پورتفوی آن ۸ درصد از سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان نیز دیده می‌شود.

سایت اکو ایران دیروز صبح خبر داد که بانک‌ها به مراجع تقلید نامه نوشتند و از آنها خواسته‌اند تا جلوی وزیر کار را برای ادغام صندوق‌ بازنشستگی کشوری و صندوق بازنشستگی بانک‌ها را بگیرند. مخالفت بانک‌ها با این اقدام به حدی جدی است که حتی بانک رفاه که متعلق به وزارت رفاه است هم نامه به مراجع را امضا کرده است.

بحران در صندوق‌های بازنشستگی
صندوق‌های بازنشستگی کشور در وضعیت بحرانی قرار دارند و یکی از شاخص‌های مهم که وضعیت صندوق‌ها را نشان می‌دهد، شاخص پشتیبانی است؛ یعنی نسبت افراد بیمه‌پرداز به مستمری‌بگیر. وضعیت این شاخص در صندوق‌های بازنشستگی نشان می‌دهد که 15 صندوق به سطح ورشکستگی رسیده‌اند و فقط دو صندوق بازنشستگی وکلا و روستایی- عشایری وضعیت بهتری دارند.

کمترین نسبت پشتیبانی برای جلوگیری از ورشکستگی  یک سازمان بیمه‌‌‌ای عدد ۳ است، ولی این نسبت در صندوق‌های بازنشستگی کشور آنقدر کاهش پیدا کرده است که می‌توانیم با قطعیت وضعیت بسیاری از این صندوق‌ها را ورشکسته اعلام کنیم.

با ادامه پیری جمعیت و روند کاهشی نسبت پشتیبانی و افزایش میزان بازنشستگی‌های پیش از موعد، فشار روی صندوق‌های بازنشستگی هم بیشتر می‌شود. سهم صندوق‌های بازنشستگی از بودجه عمومی دولت در سال 93  حدود 12 درصد بود، اما امسال به 15 درصد رسید.