بازار خرسی فقط با ۵۰ هزار میلیارد تومان آرام می‌گیرد
گفت‌وگو با یوسف اصلانی تحلیلگر بازار سرمایه
هفت صبح| دیروز نخستین روز بازگشایی بازار سرمایه پس از جنگ ایران و اسرائیل بود. اگر چه همه صف‌های فروش و سقوط بازار را پیش‌بینی می‌کردند اما در عمل بزرگ‌ترین سقوط بورس ایران در یک روز در تاریخ بورس و اوراق بهادار ایران، رقم خورد. دیروز در حالی شاهد صف فروش 30 همتی بودیم که این صف جمع نشد و صف فروش به روز بعد منتقل شد. در تحلیل روز تاریخی بورس با یوسف اصلانی، فعال بازار سرمایه و تحلیلگر مالی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
دیروز در نخستین روز بازگشایی بورس تهران پس از جنگ 12 روزه، شاهد بی‌سابقه‌ترین صف فروش در تاریخ بورس ایران بودیم. حدود 30 همت سهم برای فروش عرضه شد که در تاریخ اقتصاد ایران و تاریخ بورس ایران بی‌سابقه بود. جالب این که این بار نه فقط فعالان حقیقی بازار سرمایه که تقریبا تمام حقوقی‌ها هم عرضه کننده بودند. به عنوان یک تحلیلگر و فعال بازار سرمایه، آیا پیش‌بینی این وضعیت را داشتید؟
دیروز همان‌گونه که انتظار می‌رفت بازار سرمایه با صف‌های فروش مواجه بود. همان‌طور که گفتید ارزش صف‌های فروش حدودا 30 همت بود. البته باید توجه کرد که 30 همت عرضه شد و صف فروش 30 همتی شکل گرفت اما خریداری وجود نداشت و برای بخش بزرگی از این عرضه، خریداری وجود نداشت و صف فروش کماکان باقی ماند.
نکته جالب این که با توجه به این که وضعیت بحرانی بازار سرمایه به هنگام بازگشایی پس از جنگ قابل پیش‌بینی بود اما دیروز مشخص شد دولت، وزارت اقتصاد و سازمان بورس اوراق بهادار هیچ برنامه و طرحی برای مقابله با بحران روز بازگشایی نداشتند و تقریبا هیچ اقدام خاصی نکردند. دامنه نوسان و حجم مبنا همان دامنه و حجم پیش از بسته شدن بازار بود.
هیچ اقدام حمایتی خاصی هم از طرف حقوقی‌ها انجام نشد. این نحوه بی‌تدبیر بازگشایی بازار بورس، انتقادات بسیاری را متوجه آقای مدنی‌زاده، وزیر جدید اقتصاد کرده است که من نیز با این انتقادات، همدل هستم. بسیاری از فعالان بازار سرمایه می‌گویند آقای مدنی زاده بدون هماهنگی با سازمان بورس و از طریق سخنگوی دولت اعلام کرد که بازار سرمایه با دامنه نوسان 3 درصد بازگشایی خواهد شد و گویا در این خصوص نظر سازمان بورس در این تصمیم مهم، لحاظ نشده است. اگر این ادعا درست باشد نشان دهنده ناهماهنگی در دولت آن هم در موضوع مهمی مانند بازگشایی بورس پس از پایان جنگ 12 روزه است.
به هر حال بی برنامگی و عدم حمایت بازار توسط دولت امری کاملا مشهود است و تلخ‌ترین روز بازار سرمایه در تاریخ بورس ایران، رقم خورد و عملا امروز بازار سرمایه ایران به مضحکه اقتصاد ایران تبدیل شد.
آیا دولت کلا هیچ حمایتی نکرد یا حمایت دولت، اندک و بی‌تاثیر بود؟
دولت هیچ حمایتی نکرد. دیروز صف فروش 30 همتی در حالی شکل گرفت که سهامداران خُرد حدود 4 همت برای فروش، عرضه کردند و باقی صف فروش توسط حقوقی‌هایی ایجاد شد که اتفاقا دولتی و حکومتی هم هستند. به نظر من جمع کردن صف‌های فروش باید در ابتدا از چند نماد بزرگ و رهبر بازار، آغاز شود.
این انگیزه‌ای ایجاد می‌کند که افرادی که برای فروش سهم سایر نمادها و سفارش فروش گذاشته‌اند امیدوار شده و از فروش منصرف شوند. دیروز حتی در نمادهای بزرگ هم حمایت و اتفاق خاصی ندیدیم و عددهای پایینی معامله شدند. این صحبت که دولت حمایت کرده یا حمایت مختصری کرده، به هیچ وجه قابل پذیرش نیست.
البته گفتنی است من به عنوان یک فعال بازار سرمایه، انتظار صف‌های فروش سنگین‌تر را داشتم اما نکته این است که برای همین صف‌های فروشی که قابل پیش‌بینی هم بود هیچ برنامه‌ای وجود نداشت. این که پس از بحران جنگ ایران و اسرائیل، بازار با همان دامنه نوسان و همان حجم مبنا بازگشایی شود نشان دهنده بی‌برنامگی است.
انگیزه افراد حقیقی از گذاشتن سفارش فروش، تا حدودی قابل درک است اما حقوقی‌ها چرا برای فروش، هجوم آوردند؟ یک فرد حقیقی ممکن است بگوید می‌خواهم سهم بفروشم تا به جای آن دلار یا سکه و طلا بخرم اما حقوقی‌ها چرا این میزان برای فروش انگیزه داشتند؟
طبیعتا در این وضعیت، حقوقی‌ها نباید مانند افراد حقیقی رفتار کنند ولی به هر حال حقوقی‌ها هم به این ذهنیت که وضعیت یک وضعیت جنگی است در حال خروج از بازار سرمایه هستند. متاسفانه رفتار احساسی و هیجانی حقوقی‌ها هم مانند حقیقی‌ها بود. به هر صورت اگر قرار باشد وضعیت بازار سرمایه در روزهای آینده هم به همین شکل ادامه پیدا کند به طور قطع بحران بازار سرمایه به سایر بخش‌های اقتصاد ایران نیز تسری پیدا می‌کند و دامنگیر سایر بازارها هم خواهد شد. نخستین پیامد این وضعیت این خواهد بود که سرمایه خارج از بورس به بازارهای موازی خواهد رفت و جهش قیمت دلار، طلای آب شده و سکه را شاهد خواهیم بود.
به نکته مهمی اشاره کردید، وقتی این حجم سنگین نقدینگی، قصد خروج از بورس را دارد طبیعتا پس از خارج شدن به سوی بازارهای دیگر خواهد رفت. فکر می‌کنید کدام بازار، مقصد نخست پول‌های خارج شده از بورس است؟
ما در طول جنگ 12 روزه شاهد بودیم که دلار خیلی بالا نرفت و حتی به سقف 105 هزار تومان که ابتدای سال شاهد بودیم هم نرسید. از الان پیش بینی کردن مقداری سخت است اما طبیعتا برای پوشش ریسک جنگ دلار نقدی و طلای فیزیکی اولویت نخست خواهد بود.
دیروز شاهد بودیم که 30 همت صف فروش شکل گرفت که خریداری هم پیدا نکرد. پیامد جمع نشدن صف‌های فروش دیروز بر بازار چیست؟
به نظر من با توجه به این که صف 30 همتی دیروز جمع نشد به احتمال زیاد بین 20 تا 30 همت دیگر هم امروز به صف فروش افزوده می‌شود و در مجمع بین 50 الی 60 همت پول برای جمع کردن صف‌های فروش،
نیاز است.
به نظر شما راه حل چیست؟ سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر بازار سرمایه، باید چه رویکردی داشته باشد تا وضعیت بازار سرمایه، بحرانی نشود؟
هیچ راه حل پیچیده و خاصی وجود ندارد. یک راه حل ساده وجود دارد و آن این که حدود 50 همت پول به بازار تزریق شود تا صف‌های فروش جمع شود. در واقع بازار باید ببیند و کاملا احساس کند که یک عزم و اراده جدی برای جمع کردن صف‌های فروش وجود دارد. مخصوصا در چند نماد بزرگ که لیدر بازار سرمایه هستند. در این صورت این پیام به فعالان بازار مخابره می‌شود که بازار قابل جمع کردن است. وگرنه این که حجم مبنا تغییر کند یا دامنه نوسان، کمتر شود، هیچ کدام راه حل نیست و فقط باعث مرگ تدریجی بازار می‌شود.
باید توجه داشت که به هر حال شرایط کشور در دو هفته گذشته، جنگی بوده است. همان طور که اعلام شد کسانی که در روزهای جنگ، خودرو یا مسکن‌شان آسیب دیده، دولت این خسارت را پرداخت می‌کند، باید توجه داشت که فعالان بازار سرمایه هم از وضعیت جنگی آسیب دیده‌اند و دولت باید به خسارت و آسیب این افراد هم توجه داشته باشد. ضمن این که پشتیبانی از بازار سرمایه پشتیبانی از اقتصاد کشور است.
دولت باید به نظر من در کل وضعیت صف‌های فروش بازار قابل جمع شدن است مثلا امروز حقوقی بانک پاسارگاد 450 میلیارد تومان خرید کرد و تمام صف فروش سهم را جمع کرد. حقوقی بقیه نمادها هم می‌توانند چنین کاری بکنند. باقی حقوقی‌ها با همین مبالغ می‌توانند وضعیت سهام خودشان را به تعادل برسانند.
