وضعیت جوانان در شأن آنها نیست
مرکز رصدخانه اجتماعی جوانان، ۹۸ آسیب و ۶۷۰۰ لایه اطلاعاتی جمع‌آوری کرده تا مشکلات نسل جوان را شناسایی کند و برنامه‌ریزی انجام دهد
هفت صبح| رئیس سازمان امور اجتماعی در حالی مهمترین آسیب‌های اجتماعی پیش روی جامعه را معرفی کرده بود که به گفته کارشناسان بسیاری از این چالش‌ها به حوزه جوانان بر می‌گردد و افزایش آمار آسیب‌هایی چون پایین آمدن سن استعمال مواد مخدر، افزایش مصرف الکل، خودکشی و.... می‌تواند بیانگر همین مسئله باشد.
با این حال علیرضا رحیمی، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان نیز ضمن تایید افزایش آسیب‌های اجتماعی در بین جوانان معتقد است که این افزایش در بخش‌های مختلف به حدی نیست که بخواهیم در مورد آن سیاهه‌نمایی کنیم. وی در پاسخ به سوال «هفت‌صبح» در مورد اصلی‌ترین آسیب‌های اجتماعی که جوانان ایرانی به آن مبتلا هستند، گفت: بخش‌های مختلفی در حال کار روی این مسئله هستند و شامل بخش‌های گوناگونی چون بخش‌های نرم‌افزاری، زیر ساختی و روانشناسی است.
اما چیزی که ما می‌توانیم اعلام کنیم این است که متاسفانه وضعیت فعلی جوانان ما درحدی که باید در شأن آنها باشد نیست. البته این به معنی نفی و یا سیاهه‌نمایی نیست. در تمام جهان پدیده‌های نوظهور یا پدیده‌هایی که به خاطر ظهور تکنولوژی‌های نوین موضوعی است که جوانان به آن مبتلا هستند. موضوعاتی مانند خودکشی یا اعتیاد یا طلاق و....اما معتقدیم که حتی یک نفر هم برای جامعه جوانان ما خوب نیست.
وی در مورد رصد کردن این آسیب‌های اجتماعی در بین جوانان نیز می‌گوید: از همان آغاز به کار، مرکز رصدخانه اجتماعی جوانان را تاسیس کردیم. این رصدخانه گزارش‌ها و آمارهای مرتبط با آسیب‌های اجتماعی جوانان را از سازمان‌های مختلف دریافت می‌کند. برهمین اساس تاکنون 98 آسیب اجتماعی برای جوانان احصا شده و 6700 لایه اطلاعاتی را در آن سامانه قرار داده‌ایم. با استفاده از این سامانه مثلا شما می‌توانید ببینید آمار خودکشی در بین مردان زیر 30 سال در یک استان چقدر است و تاثیر متقابل آنها را بررسی کنیم.
رحیمی با ذکر اینکه بدنه اجتماعی دولت با محوریت دکتر ربیعی جلسات متعددی را در همین زمینه برگزار کرده‌اند ادامه می‌دهد: درکنار این سامانه، مرکز افکارسنجی جوانان ایران نیز راه‌اندازی شده است. در این مرکز گروهی از جوانان داوطلب آموزش دیده‌اند و نرم‌افزاری طراحی شده که براساس آن، می‌توانیم به صورت آنلاین، از جوانان سرتاسر کشور نظرسنجی و افکارسنجی کنیم. آنهم با احتساب مکان و محلی که در آن هستند. در عین حال تلاش می‌کنیم تا بازخوردهایی که از شبکه‌های اجتماعی می‌گیریم را احصا کنیم و به سامانه اطلاعات رصدخانه اضافه کنیم.
صف 514 هزار نفری زوجین برای وام ازدواج
وقتی که صحبت از سازمان‌های مرتبط با جوانان می‌شود، اولین چالشی که مطرح می‌شود موضوع وام‌های ازدواج است. مسئله‌ای که رحیمی در مورد وضعیت نابسامان آن می‌گوید: ما عملا مسئولیت اجرایی مستقیمی در اعطای وام نداریم بلکه صرفا ناظر و پیگیر انجام تکالیف سایر دستگاه‌ها، به‌ویژه بانک‌ها هستیم تا وظایف خود را به‌درستی اجرا کنند. اما براساس گزارش‌های دریافت شده، در شش‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴، مجموعا ۲۹۱هزار و ۱۸۵ فقره وام ازدواج با ارزشی معادل ۹۸ همت پرداخت شده است. با این حال، تا پایان شهریور ۱۴۰۴، هنوز ۵۴۱ هزار و ۲۱۵ نفر در صف دریافت وام قرار دارند.»
به گفته وی، آمار تفکیکی استان‌ها نشان می‌دهد که استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان، خراسان جنوبی، هرمزگان و آذربایجان غربی، کمترین میزان پرداخت وام را داشته‌اند؛ چنان‌که تنها ۲۸ تا ۳۳ درصد متقاضیان این استان‌ها موفق به دریافت وام شده‌اند. میانگین کشوری نیز ۴۰ درصد است.
وی تاکید می‌کند که استان‌های ایلام، اصفهان، مرکزی، تهران و آذربایجان شرقی عملکرد بهتری داشته‌اند و ۴۸ تا ۵۱ درصد متقاضیان در این استان‌ها وام خود را دریافت کرده‌اند. وی توضیح داد: اما کدام بانک‌ها در این زمینه کم‌کاری کرده‌اند. سوالی که رحیمی در پاسخ به آن می‌گوید: از نظر تعداد افراد در صف انتظار، بانک ملت و بانک ملی بیشترین صف را دارند.
البته عملکردشان هم به همین نسبت بالاست، اما چالش اصلی کمبود منابع بانکی است. برای همین معتقدیم که طبق قوانین بالادستی، ما نیازمند مشوق‌هایی برای ترغیب جوانان به ازدواج هستیم. اما اینکه آیا وام ازدواج با این میزان و با این شیوه پرداخت می‌تواند نقش موثری ایفا کند یا نه، موضوعی است که باید توسط کنشگران اجتماعی، پژوهشگران و رسانه‌ها بررسی و به تصمیم‌گیران منتقل شود.»
وی همچنین از مصوبه‌ای سخن می‌گوید که براساس آن قرار است بانک مجازی جوانان ایران تاسیس شود. معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در این زمینه نیز می‌گوید: با یکی از بانک‌های عامل مذاکراتی داشته‌ایم و احتمال می‌دهیم به نتیجه برسیم تا تسهیلات ازدواج، اشتغال و فرزندآوری را در این بانک مجازی یا همان جی‌بانک جوان‌بانک متمرکز کنیم. این اقدام می‌تواند فرایند رصد و مطالبه تکالیف بانک‌ها را نیز شفاف‌تر و برخط کند.
واکنش به یک انتصاب جنجالی
موضوع انتصاب مشاور نسل زد برای دولت یکی دیگر از محورهای رحیمی بود که وی در پاسخ به آن به صراحت مدعی شد که انتخاب مشاوران نسل زد برای رئیس‌جمهور نبوده است، بلکه شورای اطلاع‌رسانی دولت و رئیس آن این کار را کرده‌اند. هر فردی که بتواند تجربه و آموزش را به جوانان منتقل کند، فرصت ارزشمندی ایجاد می‌کند، اما فرآیند انتخاب باید شفاف و عادلانه باشد و متولی اصلی این امر شورای عالی جوانان و معاونت جوانان دولت هستند.
تشکیل مجلس جوانان
بعد از مجلس دانش‌آموزی، گویا قرار است مجلس دیگری با عنوان «مجلس جوانان ایران» نیز تاسیس شود. هدف از تاسیس این نهاد آن است که نمایندگان نسل جوان، توسط خود جوانان انتخاب شوند و نه از طریق مدیران یا آشنایان. این مجلس مشورتی برای گروه سنی ۱۵ تا ۳۵ سال طراحی شده است و هر جوان می‌تواند کاندیدا شود و به نمایندگان رأی دهد. مدل انتخابات مشابه مجلس شورای اسلامی است و حوزه‌های انتخابیه، تعداد نمایندگان و فرآیندها بر اساس آن طراحی شده‌اند.
اما قرار است این مجلس تازه تاسیس چه کاری انجام دهد؟ رحیمی در توضیح وظایف این مجلس نوپا نیز می‌گوید: پس از انتخاب نمایندگان، دوره‌های آموزشی برای آنها برگزار خواهد شد و کمیسیون‌های تخصصی در شورای عالی جوانان شکل خواهند گرفت تا مطالبات جوانان مستقیما از خود منتخبین شنیده شود. از سویی این نمایندگان انتقال دهنده صدای جوانان حوزه‌های خود و انعکاس دهنده نیازهای جوانان به مسئولان و برنامه ریزان متولی خواهند بود.
فعالیت غیرقانونی اکثر پلتفرم‌های همسریابی
رحیمی درباره همسان‌گزینی و همسریابی گفت: مرجع تعیین صلاحیت مراکز همسریابی سازمان تبلیغات اسلامی است و ما تنها صدور مجوز را انجام می‌دهیم. بررسی صلاحیت افراد و نحوه فعالیت‌های پلتفرم‌ها با کمیسیون‌های مربوطه و دستگاه‌های قضایی و انتظامی است. در همین راستا نیز تاکنون ۲۱۳ مرکز فیزیکی مجوز دریافت کرده‌اند و تعداد پلتفرم‌های مجوزدار حدود ۷ تا ۱۰ مورد است.
ثبت بیش از دو هزار ازدواج در مردان بالای ۷۵ سال
اما وی آمارهای جالبی هم از میزان ازدواج در استان‌های کشور داده و می‌گوید: در مناطق سیستان و بلوچستان و خراسان، ازدواج زودتر انجام می‌شود و احتمال طلاق کمتر است، کل تعداد طلاق‌ها در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۹۴ هزار مورد بود که نسبت به سال‌های گذشته روند کاهشی داشته است، در همین سال، دو هزار و ۲۴۹ نفر ازدواج مردان بالای ۷۵ سال ثبت شده است که از این تعداد هزار و ۶۹۱ نفر طلاق نگرفته‌اند و ۱۲۷ مورد طلاق مربوط به همسران قبلی بوده است.
دو طرح ملی اشتغالزایی
رحیمی درباره طرح‌های این وزارتخانه برای ایجاد اشتغال در بین جوانان نیز می‌گوید: ما ۲ طرح ملی در حوزه اشتغال داریم؛ یکی طرح «مهتاب» و دیگری طرح «شهید سرلشکر باقری»، در دوره‌های قبل، طرح سرباز ماهر تنها کلاس‌های آموزشی کلی برگزار می‌کرد و خروجی مشخصی برای شغل نداشت، ما مدل‌سازی جدیدی انجام داده‌ایم. براین اساس در هر استان یک سمن انتخاب می‌کنیم که نیازهای شغلی استان را احصا و برای سربازان ۶ماه آخر خدمت دوره‌های آموزش فنی و حرفه‌ای برگزار می‌شود.
