جریمه به وقت درآمدزایی | هزاران شهروند از جریمه ورود به طرح ترافیک شوکه شدند
بررسی‌ها نشان می‌دهد در روز اجرای طرح هیچ اطلاعیه‌ای در سایت‌ها یا سامانه‌های شهرداری درباره افزایش جریمه منتشر نشده بود
هفت صبح، حمیده عبدالهی| صبحِ داغِ دهم خرداد بود. راننده‌ها پشت چراغ قرمز خیابان مطهری ایستاده بودند و بیشترشان نمی‌دانستند که از همان روز، جریمه طرح ترافیک برای عدم رزرو به عدد سنگینِ ۴۹۲/۴۸۰ تومان رسیده است. هیچ پیامکی نیامده بود. سامانه‌های شهری ساکت بودند و حتی خبرگزاری‌های رسمی هم سکوت کرده بودند. چند روز بعد، وقتی پیامک‌های جریمه یکی‌یکی رسید، مردم می‌پرسیدند: جریمه برای چه؟ آنهم 500 هزار تومن؟
اطلاع‌رسانی ناقص
معمولا در زمان اجرای چنین طرح‌هایی، از چند روز قبل تا چند روز بعد از شروع اجرای آن، رسانه‌ها از طریق صدا و سیما، خبرگزاری‌ها، فضای مجازی و به‌خصوص ارسال پیام، تلاش می‌کنند تا شهروندان را از جزئیات آنها مطلع کنند. با این حال پایتخت‌نشینان، در مورد افزایش نرخ طرح ترافیک زمانی مطلع شدند که میلیون‌ها تومان جریمه به حسابشان نوشته شده بود. تازه آن وقت نیز نه از طریق پیامک که اکثرا از طریق فضای مجازی از ماجرا و بلایی که سرشان آمده بود اطلاع پیدا کردند!
بررسی‌های «هفت‌صبح» حاکی از آن است که ادعای شهروندان در مورد عدم اطلاع‌رسانی درخصوص گران شدن نرخ جریمه طرح ترافیک در فاصله هشتم تا دهم خرداد، هیچ اطلاعیه‌ای درباره افزایش جریمه طرح ترافیک در رسانه‌های رسمی کشور یا سامانه‌های زیرمجموعه شهرداری منتشر نشده است.
آرشیو‌های وب و اسکرین‌شات‌های موجود از صفحه تهران من نیز نشان می‌دهد که در ساعات آغازین ۱۰خرداد، خبری در بخش اطلاعیه یا نوتیفیکیشن سامانه درج نشده بود. همین رویه در مورد سامانه شهرزاد نیز دیده می‌شود. کمی جستجو در این سامانه که قرار بود مکمل اطلاع‌رسانی‌های شهری باشد هم تا ظهر همان روز هیچ اطلاعیه یا هشدار عمومی درباره اجرای نرخ جدید ثبت نشده بود.
در مقابل، چند روز پس از دهم خرداد، بخش اطلاعیه سایت شهرداری تهران و پایگاه سازمان حمل‌ونقل و ترافیک، خبری در مورد رقم جریمه‌های جدید را درج کردند اما این درج با تاخیرِ چند روزه بوده و نه پیش از اجرا. ضمن آنکه طبق روال اینگونه مواقع، هیچ پیامکی نیز برای مالکان خودروها ارسال نشده بود.
طرحی برای درآمدزایی
اوایل امسال بود که شورای شهر، طرح افزایش جریمه ورود به طرح ترافیک را تصویب کرد. با این حال چند وقت بعد شهرداری اعلام کرد که شهروندان می‌توانند با ثبت نام در سایت‌های مربوطه و رزور، طرح را نیم بها تهیه کنند. گرچه در این اظهارات هم تاریخی برای آغاز این طرح ذکر نشده بود ولی، همین شیوه باعث شد تا بسیاری از کارشناسان و حتی اعضای شورای شهر به آن واکنش نشان دهند.
به عنوان مثال هاشمی تشکری، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهرتهران در این خصوص در صحن شورا گفته بود: این اقدام شهرداری واقعا جای تعجب دارد. ما تلاش می‌کنیم تا با افزایش جریمه‌ها، ورود خودروها به داخل طرح را به حداقل برسانیم، آنوقت شهرداری خودش برای شهروندان راهکارهایی را برای دور زدن این مصوبه نشان می‌دهد! به نظر می‌رسد اینگونه تدابیر در راستای درآمدزایی باشد!
ساختار معیوب اطلاع‌رسانی
سکوت رسانه‌ای شهرداری تهران در موضوعاتی از این دست تازه نیست. از زمان راه‌اندازی سامانه شهرزاد در دوره مدیریت جدید، قرار بود این پلتفرم به‌عنوان درگاه هوشمند اطلاع‌رسانی شهری عمل کند، اما در عمل به بستری کند و نیمه‌فعال تبدیل شده است. بسیاری از اعلان‌ها با تاخیر در آن درج می‌شود و بخش اطلاع‌رسانی عمومی هنوز به‌درستی کار نمی‌کند.در کنار شهرزاد، سامانه تهران من نیز که زیرساخت ارسال پیام به کاربران را دارد، همچنان فاقد سیستم اعلان فوری و هماهنگی موثر با سازمان حمل‌ونقل است.
تماس‌های بی‌پاسخ، شهروندان
در روزهای پس از اجرای ناگهانی تصمیم، شهروندانی که جریمه‌های سنگین برایشان صادر شده بود، تنها دو مسیر برای اعتراض در اختیار داشتند. تماس با شماره ۱۳۷ شهرداری و یا مرکز تلفنی ۱۸۰۰ که پاسخگوی امور ترافیکی است.در نبود اطلاع‌رسانی شفاف و پاسخگویی دقیق، شهروندان ناچار در شبکه‌های اجتماعی از تجربه خود نوشته و می‌نویسند و یا به‌صورت حضوری به دفاتر خدمات شهری مراجعه می‌کنند. این در حالی بود که هیچ اطلاعیه رسمی خاصی درباره مسیر اعتراض یا ثبت درخواست بازبینی در اختیار مردم قرار نگرفته است.
هزینه‌ای که از جریمه‌های میلیونی پیشگیری می‌کرد
آمارهای رسمی نشان می‌دهد سامانه تهران من حدود سه میلیون کاربر ثبت‌شده دارد. هزینه ارسال پیامک انبوه برای سازمان‌ها، بسته به اپراتور، بین ۸ تا ۱۵ تومان برای هر پیامک است.با در نظر گرفتن میانگین ۱۰ تومان، برآورد می‌شود که اطلاع‌رسانی در مورد هر رخداد جدیدی به مالکان خودروها، به این تعداد کاربر کمتر از ۱۵ میلیون تومان هزینه در پی داشته باشد!
رقمی که در مقایسه با درآمد حاصل از جریمه‌های همان روزها؛ تقریباً هیچ است. براساس گزارش‌های منتشر شده توسط خود شهرداری، روزانه حدود 120 هزار ماشین در طرح ترافیک تردد می‌کنند. بدین ترتیب در طول این مدت روزانه 60 میلیارد تومان به حساب شهرداری ثبت شده است که دیر یا زود باید مالکان خودروها آن را بپردازند.
گلایه‌های مالکانی که جریمه شده‌اند
اما چرا مالکان خودروها بدون رزرو وارد طرح ترافیک شده‌اند؟ منصور پیرمردی است که مجبور است هر از چند گاهی همسرش را برای درمان به یکی از بیمارستان‌های مرکزی شهر ببرد. وی در این زمینه به «هفت‌صبح» می‌گوید: معمولا با اسنپ همسرم را می‌برم ولی در برخی روزها که باید چند دکتر و آزمایشگاه بروم یا کاری در وسط شهر دارم، ترجیح می‌دهم ماشین با خودم ببرم.
به پراید نقره‌ای رنگ قدیمی‌اش اشاره‌ای می‌کند و می‌گوید: با همین رخش... از طرفی ولی اصلا حوصله تلویزیون دیدن و روزنامه خوندن نیستم. با خودم می‌گفتم؛ همون قدر که پول اسنپ می‌دم (حالا کمی بیشتر) می‌روم داخل طرح تا هم همسرم راحت‌تر باشد و هم سریع‌تر به بیمارستان برسیم. ولی یکدفعه چند روز قبل یک اس‌ام‌اس برایم آمد که گویا 6 میلیون برای ورود به طرح جریمه شده‌ام.
دنبال پیامک می‌گردد تا نشانم دهد ولی پیدایش نمی‌کند. با این حال ادامه می‌دهد: زنگ زدم شهرداری. اونجا بود که تازه فهمیدم جریمه‌ها دو برابر و حتی بیشتر شده و کاری هم از دستم ساخته نیست. حالا من موندم و کلی جریمه و یه حقوق بازنشستگی و همسری که مریض است و به سختی از پس هزینه‌هاش برمیام.
رخساره هم کارمند یکی از اداراتی است که محل کارش داخل طرح ترافیک است. وی مجبور است هفته‌ای دو- سه روز زودتر از محل کارش بیرون بزند و با سرعت خودش را به آموزشگاه فرزندش برساند تا او را ببرد خانه. برای همین در این روزها اکثرا با ماشین سرکار می‌رود. به گفته خودش بعضی وقت‌ها طرح رزرو می‌کند و برخی مواقع هم که یکدفعه تصمیم می‌گیرد با خودش ماشین ببرد، وقت رزرو کردن ندارد یا فرصت آن گذشته است.
برای همین می‌گوید؛ الهی به امید تو و ماشین را برمی‌دارد و می‌رود داخل طرح! پیش‌بینی‌اش هم این بود که تقریبا معادل پول اسنپ، جریمه خواهد شد و تمام! اما اینبار برای وی هم پیامک جریمه 5/5 میلیونی آمده است. وی در این مورد به «هفت صبح » می‌گوید: اگر می‌دانستم اینقدر جریمه می‌شوم، مگر مریض بودم طرح نخرم یا با ماشین وارد طرح شوم!؟
رخساره در پاسخ سوال ما که آیا از طریق اخبار و اطلاعیه‌ها از افزایش نرخ جریمه‌ها مطلع نشده بودید؟ می‌گوید: دلتون خوشه خانوم! من اصلا وقت نمی‌کنم به کارهام برسم چه برسه به اینکه بخوام بشینم پای اخبار. ضمن اینکه از اونجایی‌که معتقدم اخبار رسانه‌های ما چندان مورد اعتماد نیستند؛ معمولا علاقه‌ای برای گوش دادن به آنها ندارم. از عصبانیت، دستش را روی سرش می‌گذارد و می‌گوید: خب چرا یه اس‌ام‌اس ندادن؟ چطور الان اس‌ام‌اس جریمه رو می‌تونن بفرستن ولی پیامک زیاد شدن جریمه را نمی‌توانند ارسال کنن؟
حق اعتراض برای شهروندان
اما آیا شهروندان می‌توانند از شیوه اجرای این طرح شکایت کنند؟ سوالی که مهدی شجاعی‌راد، کارشناس حوزه مدیریت شهری، در پاسخ به آن به «هفت‌صبح» می‌گوید: در چنین مواردی، وقتی تغییری بدون اطلاع‌رسانی قبلی اجرا می‌شود، شهروندان باید از حق خود برای پیگیری استفاده کنند. نخستین مسیر، ثبت اعتراض در سامانه تهران من یا تماس با شماره‌های ۱۳۷ و ۱۸۸۸ است. در صورت بی‌پاسخ ماندن، باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک شهر درخواست بازبینی جریمه را ثبت کنند تا پرونده به کمیسیون مربوط ارجاع شود.
وی ادامه می‌دهد: تصور عمومی این است که این پیگیری‌ها بی‌نتیجه است، اما تجربه نشان داده وقتی تعداد اعتراض‌ها زیاد باشد، شوراهای شهری و نهادهای نظارتی به موضوع ورود می‌کنند. مهم این است که اعتراض، مستند و از مسیر قانونی انجام شود.
شجاعی‌راد تاکید می‌کند: در کنار اعتراض به جریمه، مردم باید از شهرداری مطالبه شفافیت کنند. اطلاع‌رسانی درباره تصمیم‌هایی که بر زندگی مالی شهروندان اثر دارد، یک لطف نیست، وظیفه است. وقتی اطلاع‌رسانی به‌موقع انجام نشود، حتی تصمیم درست هم می‌تواند ناعادلانه به نظر برسد.
شهرداری؛ اطلاع رسانی کرده بودیم!
با تمام این تفاصیل، آرش رساء ایزدی، معاون بهره‌برداری از سیستم‌ها و محدوده‌های ترافیکی سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران اما معتقد است که هیچ اهمالی در مورد اطلاع رسانی در خصوص افزایش مبلغ جریمه ورود به طرح ترافیک صورت نگرفته است. وی در گفت‌وگو با «هفت‌صبح» می‌گوید: اولا که افزایش نرخ جریمه‌ها دست ما نیست و شورای شهر آنها را تصویب می‌کند و تا زمان اجرا هم معمولا چندین ماه زمان می‌برد.
در طول این بازه ما اطلاع‌رسانی خوبی داشتیم و از شهروندان درخواست کردیم تا برای ورود به طرح ترافیک حتما از طریق سایت شهرزاد، رزرو داشته باشند تا بتوانند با 221 هزار تومان طرح بخرند و مشمول جریمه سنگینی نشوند. با این حال به نظر می‌رسد از آنجایی‌که مردم دیگر اخبار را چندان دنبال نمی‌کنند، به هوای اینکه هنوز نرخ جریمه‌ها همان نرخ سال گذشته است راحت وارد طرح شده‌اند و حالا که پیامک جریمه‌های 7- 8 میلیونی برایشان ارسال شده، مدعی‌اند که شهرداری اطلاع رسانی نکرده است! وی در پاسخ به این سوال که چرا برای اطلاع رسانی به شهروندان، برایشان پیامک ارسال نشده است؟
نیز می‌گوید: آن زمان بستر ارسال پیامک برای مالکان خودروها آماده نبود ولی ما باید مصوبه شورای شهر را اجرا می‌کردیم. اما سیستمی نداشتیم که بدانیم شماره مالکان خودرو چیست تا برایشان پیامک اطلاع رسانی یا جریمه شدن ورود به طرح را ارسال کنیم اما با رایزنی‌هایی که با پلیس و سایر نهادهای مرتبط داشتیم، خوشبختانه الان این امر میسر شده و برای همین هم هست که پیامک‌های جریمه تازه برای مالکان ارسال می‌شود. ضمن اینکه به زودی می‌توانیم به صورت آنلاین پیامک‌های جریمه ورود به طرح را برای مالکان خودروها ارسال کنیم.
رساء ایزدی همچنین با تاکید براینکه تقریبا همه کسانی‌که در محدوده طرح ترافیک تردد دارند، طی سال‌های گذشته به خوبی می‌دانند که باید برای ورود به این محدوده، از طریق سایت تهران من یا شهرزاد، طرح خود را رزرو کنند، می‌گوید: بنابراین اینکه گفته می‌شود چرا به شهروندان اطلاع داده نشده تا از طریق سایت، طرح خود را رزرو کنند چندان توجیهی ندارد.
معاون سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری همچنین در پاسخ به مطالبه شهروندان برای حذف جریمه‌های طرح ترافیک، به خاطر ضعف اطلاع رسانی شهرداری نیز آب پاکی را روی دست شهروندان می‌ریزد و می‌گوید: چنین چیزی امکان ندارد. همه چیز طبق مصوبه شورای شهر تهران پیش رفته و خطایی نیز در این زمینه رخ نداده است. بنابراین شهروندانی که جریمه شده‌اند، باید آنها را بپردازند!
