از پرچمداری دختران تا دوقلو‌های اسلامشهری

هفت صبح|  اعلام اسامی رتبه‌های برتر کنکور هر سال با انواع حاشیه‌ها و داستان سرایی‌ها و موشکافی‌ها در مورد آنها مصادف است که البته بیشتر آنها سهم فضای مجازی است. اینکه چطور فلان دانش‌آموز یک منطقه محروم جزو 10 نفر رتبه‌های برتر این رقابت ملی بوده یا تحلیل اینکه سهم دختران در این لیست بیشتر بوده یا سهم پسران و نقش پررنگ دهک‌های پایین در قبولی این آزمون.

امسال هم کنکور به رسم این سنت دیرینه از این قاعده مستثنا نبود. از سهم بالای مشهدی‌ها گرفته تا رتبه پنجم و ششمی خواهران دوقلوی اسلامشهری. از سخنان جنجالی دختری که رتبه یک کنکور را به دست آورده بود و خیلی‌ها از آن به عنوان یک کری خوانی جنسیتی زنانه نام بردند تا افزایش سهم دهک‌های پایین جامعه در فهرست قبول شدگان و برترین‌های کنکور.

یک رصد آماری

از ۳۴ رتبه برتر در پنج گروه آزمایشی (علوم تجربی، ریاضی، انسانی، هنر و زبان)، ۱۸ نفر دختر و ۱۶ نفر پسر بودند. به‌ویژه در گروه علوم انسانی و هنر دختران عملکرد خیره‌کننده‌ای داشتند و در گروه هنر تمامی رتبه‌های برتر را به خود اختصاص دادند. این موضوع در شبکه‌های اجتماعی، بازتاب گسترده‌ای یافت.

کاربران بسیاری این موفقیت را نشانه‌ای از تلاش و پشتکار دختران دانستند و پست‌هایی با هشتگ‌هایی مانند دختران_کنکور و موفقیت_دختران وایرال شد. بااین‌حال، برخی کاربران با نگاهی طنزآمیز به این موضوع پرداختند و نوشتند که «دختران دارند بازار رقابت کنکور را قبضه می‌کنند!» گرچه این رخداد، طرفدارانی را هم داشت. یعنی گروهی دیگر در برابر نگاه‌های یکسویه به موفقیت دختران، این حاشیه‌ها را نشانه‌ای از رقابت نزدیک بین دختران و پسران می‌دانستند.

کری‌خوانی دخترها 

«خودتون رو دست کم نگیرید، شما خیلی خفن‌تر از پسرها هستید، خیلی بیشتر می‌فهمین، امیدوارم که پرچم رو  بالا نگه دارین...» اینها بخش‌هایی از سخنان یکی از همان 18 دختر با نام آترینا فرحمند بود که موفق شده  رتبه یک کنکور سراسری در رشته تجربی را از آن خود کند که البته بسیاری این سخنان را جنسیتی خواندند.

بعد از آن بود که صفحات مجازی پر شدند از انتقادهای رنگارنگ از وی و البته نشر فیلم‌ها و عکس‌های خصوصی‌اش که نشانگر زندگی مرفه وی بود. وی تصاویری از سفرهای خود را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد که با واکنش‌های گسترده‌ای روبه‌رو شد. برخی کاربران با انتشار این تصاویر، موفقیت وی را نه تنها حاصل تلاش علمی، بلکه ناشی از برخورداری از امکانات ویژه و عدم محدودیت برای تفریح و سفر دانستند و این موضوع را به چالش کشیدند.

موضوعی که باعث شد تا وی در واکنش به این شایعات بگوید: «متأسفانه برخی تصاویر شخصی من که از صفحه خصوصی‌ام برداشته شده، در فضای مجازی منتشر شده است. به نظرم درست نیست که عکس‌های خصوصی این‌گونه بازنشر و به شایعاتی بی‌اساس پیوند زده شوند.» وی تأکید کرد که این تصاویر هیچ ارتباطی با دوران آمادگی او برای کنکور نداشته و مرتبط دانستن آن‌ها با موفقیتش، تلاشی برای به حاشیه بردن زحمات شبانه‌روزی اوست.

کار به والدین می‌کشد

این حاشیه‌ها تاجایی بالا گرفت که پدر آترینا را نیز وادار به واکنش کرد. وی در گفت‌وگویی با «آنا» در مورد اظهاراتی که در مورد دخترش مطرح می‌شد گفت: «دختری که پدر و مادرش پزشک هستند، ممکن است به‌راحتی حتی برای ادامه تحصیل به خارج از کشور برود، اما دختر من با وجود چنین شرایطی، روزانه ۱۲ ساعت مطالعه کرده است و این موفقیت حاصل تلاش شخصی اوست.

این موضوع هیچ ارتباطی با پزشک بودن والدین ندارد. افراد زیادی با وضعیت مالی مناسب هستند که فرزندانشان به موفقیت علمی نمی‌رسند. دخترم با وجود امکان زندگی راحت، تصمیم گرفت تلاش کند. حتی با وجود امکان تحصیل در تهران یا خارج از کشور، ترجیح داد در مشهد بماند و دانشگاه علوم پزشکی مشهد را انتخاب کند. این انتخاب نشان‌دهنده اهمیت‌دادن او به وطن و شهر زادگاهش است.

خواهران تاریخ ساز

حاشیه‌سازهای بعدی بدون شک دو خواهر دو قلوی اسلامشهری بودند که بدون معلم خصوصی و تنها با تلاش مشترک توانسته بودند رتبه‌های 5 و 6 انسانی را از آن خود کنند. موفقیت فاطمه و زهرا ناطقی، دو خواهر دوقلوی اسلامشهری بودند که برای اولین بار در تاریخ کنکورموفق شده بودند این عنوان را از آن خود کنند.

اتفاقی که موجی از واکنش‌های مثبت را به دنبال داشت و باعث شد تا تصاویر این دو خواهر به سرعت در شبکه‌های اجتماعی وایرال شود و کاربران آن را نمادی از تلاش خانوادگی و همدلی اعلام کردند و البته گروهی نیز آنها را با جملات طنزآلود مورد تفقد قرار دادند!

خرید رتبه برتر با ثروت پدری؟

امسال هم نقش ثروت و تمکن و شرایط مالی و امکانات آموزشی نفرات برتر از دیگر حاشیه‌های کنکور 1404 بود. در همین خصوص برخی از کاربران  مدعی بودند که بسیاری از رتبه‌های برتر از خانواده‌های مرفه یا دانش‌آموزان مدارس غیردولتی هستند که با ضرب و زور کلاس‌های کنکور گران‌قیمت به این موفقیت دست پیدا کرده‌اند. موضوعی که رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش تلویحا آن را رد کرده و از رشد دو درصدی حضور دانش‌آموزان دهک‌های پایین در رتبه‌های برتر کنکور خبر داد.

عدالت آموزشی 

محسن زارعی با مقایسه تطبیقی بین نتایج کنکور سال ۱۴۰۴ و سال‌های گذشته گفته است: «در میان برگزیدگان و رتبه‌های برتر زیر سه هزار در کنکور، دو درصد از دانش آموزان دهک‌های بالا کاسته شده و دو درصد دانش آموزان دهک‌های پایین افزایش یافته است. در حقیقت کنکور توانسته است به سمت عدالت آموزشی حرکت کند.» 

پرونده کنکور امسال هم بسته شد. درست مانند همه کنکورهای دوره‌های قبل با همه نتایج شگفت‌انگیز و حاشیه‌هایی که اعلام نتایج آن داشت. حالا اما آنچه مهم است باز شدن سرفصل جدیدی در زندگی قبول شدگان در این آزمون است. نخبگانی که بعد از عبور ازخان اول یعنی همان آزمون کنکور پا در راهی گذاشته‌اند که آینده‌شان را تضمین می‌کند. آینده‌ای که شاید در ایران باشد یا درصدی به مهاجران خارج از کشور بیافزاید.