چپ دست‌ها، روزتان مبارک!
۲۲ مرداد ماه به نام روز جهانی چپدستها نام گذاری شده است.
هفت صبح| روز 13 آگوست برابر با ۲۲ مرداد ماه به نام روز جهانی چپدستها نام گذاری شده است.
بنیانگذار این روز، فردی آمریکایی به نام "دین آر. کمپبل" است. او که خود یک چپدست بود، با آگاهی از مشکلات، چالشها و خرافاتی که در خصوص چپدستی تجربه کرده بود، در سال 1976 باشگاه چپدستها را تاسیس کرد و روز 13 آگوست را به عنوان روز گردهمایی چپدستها و جشن چپدستی برای اعضاء باشگاه اعلام نمود.
او در ادامه فعالیتهایش، نهایتاًدر سال 1992 و با کمک دوستانش همین روز را به عنوان روز جهانی چپدستها نام گذاری و ثبت کرد.
هدف او از این نامگذاری، در مرحله اول روشنگری افکار عمومی پیرامون این مسئله بود که چپدستی یک ویژگی منفی و بدنیست. بر این اساس او معتقد بود از آنجائیکه در بسیاری از فرهنگها و زبانها، مفهوم چپ در تقابل با مفهوم راست قرار دارد، بنابر این واژه چپ معمولاً با تعابیر منفی مانند نادرستی، ناراستی و کژی همارز پنداشته میشود. در زبان فارسی نیز، هنوز هم عباراتی مانند: «چپچپ نگاه کردن»، «نگاه چپ به کسی انداختن»، «از دنده چپ بلند شدن»، «چپ شدن(واژگون شدن)»، «خواب زن (ظن) چپ است» و «خود را به کوچه علی چپ زدن» نوعی مفهوم منفی را القاء میکنند.
کمپبل معتقد بود اطلاق لفظ چپدست (اگر دارای بار معنایی منفی باشد) میتواند به طور غیر مستقیم به اعتبار افرادِ دارای این ویژگی لطمه وارد کند. شاید بر اساس همین تفکر بوده است که در گذشته، برخی والدینِدارایِ کودکان چپدست، این کودکان را به اجبار وادار میکردند تا علیرغم گرایش طبیعی و غریزی خود برای استفاده از دست چپ، از دست راست استفاده کنند. به طور عام، راستدست بودن و چپدست بودن افراد، بر مبنای اولویت آنها در استفاده از یک دست برای انجام مهارتهای حرکتی می‌باشد. این اولویت حتی قبل از مرحله نوشتن هم در کودکان تا حدی قابل تشخیص است؛ بطوریکه کودکان در سنین پایین در انجام برخی کارها (مانند مکیدن انگشت) به طور غریزی بیشتر از یک دست (راست یا چپ) استفاده میکنند. از نظر عصبشناسی، چپدستی صرفاً یک تمایل طبیعی ناشی از یکسوبرتری مغز(brain lateralization)در استفاده از دست چپ برای انجام کارهای گوناگون است؛ یعنی همان کاری که مغز برای راستدستها در جهت مخالف انجام میدهد. از نظر روانشناسی نیز، چپدستی یک ویژگی صد در صد اکتسابی نیست که یک فرد آگاهانه و تعمداً در انتخاب آن نقش داشته باشد.
بنابراین، هدف اولیه کمپبل تلاش برای طبیعی جلوه دادن چپدستی و برداشتن نگاه منفی جامعه پیرامون استفاده از دست چپ بود. اما هدف دوم او آگاهی بخشی جامعه در خصوص چالش‌هایی بود که چپدستها در زندگی روزمره با آنها مواجه هستند. بطور طبیعی، چون بیشتر افراد جامعه راستدست هستند و بطور میانگین حدود 10 درصد افراد را چپدستها تشکیل میدهند، بنابر این در دنیا، تمام ابزار‌هاعموماً برای راستدستها طراحی شده و این چپدستها هستند که بایستی خودشان را به ناچار با ابزارها و محیط پیرامون وفق دهند. چپدستی گرچه به برخی افراد حس‌تمایز و خاص بودن میدهد ولی مشکلاتی را نیز برای آنها به ارمغان میآورد. صندلیهای کلاس (بویژه صندلی کنکور)، طراحی خاص دسته و تیغه برخی قیچیها و کاردهای میوه‌خوری، برخی ابزارآلات و سازهای موسیقی، درب باز کن کنسرو، موس و صفحه کلید کامپیوتر( بویژه برای کسانی مانند کارمندان بانک که بیشتر با اعداد و ارقام و عملیات ریاضی سرو کار دارند)، سوئیچ، دنده و جالیوانی تعداد زیادی از ماشینها، دکمه شاتر دوربین عکاسی، نوشته‌های روی برخی ابزارهای اندازهگیری مانند متر( که اندازه‌ها را در یک طرف نشان میدهد)، کلید فرمان روی دسته‌های برخی بازیهای کامپیوتری، برش قطع قلم در خوشنویسی، پین ایجاد تنظیمات روی ساعتهای مچی، اسلحه‌ها، ابزارآلات کشاورزی و باغبانی و برخی تجهیزات ورزشی مانند چوب‌های گلف و هاکی همگی از مواردیهستند که چپدستها به هنگام کار با آنها دچار مشکل میشوند.
گذشته از این قبیل مشکلات در خصوص استفاده از ابزارها، آنها در انجام برخی امورات زندگی نیز با چالش مواجه هستند. بطور مثال در نشستن روی نیمکت مدرسه یا سر میز غذا خوری، اگر شما چپدست باشید، دائما دستتان با کنار دستی برخورد میکند و یا اگر شما در نیروهای نظامی مشغول کار باشید، در رعایت برخی قوانین مانند احترام نظامی، حالت‌های مختلف نگهداری و حمل اسلحه و رژه دچار مشکل میشوید. اما علی رغم همه این مشکلات، چپدستهای زیادی در طول تاریخ در زمینه‌های مختلف علوم، فلسفه، سیاست، هنر، ورزش،... سرآمد دوران خود بودهاند. از مشهورترین آنها میتوان به ارسطو، جولیوس سزار، لئوناردو داوینچی، آلبرت انیشتین، ماری کوری، هلن کلر، وینستون چرچیل، چارلی چاپلین، موزارت، ونگوگ، نیل آرمسترانگ، اوباما، رافائل نادال، نیکلا تسلا، جیم کری، نیکل کیدمن، بیل گیتس، استیو جابز،.... اشاره کرد.
جامعه مدرن امروز باید بپذیرد که در کنار همه تفاوتهای فردی که در بین انسانها وجود دارد و همه این تفاوتها به نوبه خود زیبا و قابل احترامند، چپدستی نیز یک تفاوت فردی بسیار کوچک به حساب می آید. از این رو با چپدستها و مشکلات آنها در خصوص استفاده از برخی ابزارها و رفتارهای اجتماعی باید با دیده حق و احترام نگاه شود تا چالشهای آنها در زندگی مرتفع گردد.
