وقتی نام قطعی آب را «مشکل فنی» می‌گذارند
قطعی گسترده آب از نارمک تا انقلاب، از راه‌آهن تا سعادت‌آباد
هفت صبح، حمیدرضا خالدی| ایران امسال برای پنجمین سال پیاپی با خشکسالی درگیر است. این خشکسالی در کنار کاهش بارش‌های استان تهران در سال آبی جاری که در ۶۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده، منابع آبی تهران را به شدت تحت تاثیر قرار داده؛ چالشی که باعث شده هر لحظه به قطعی آب بیشتر نزدیک شویم؛ گرچه به گفته برخی از شهروندان، این قطعی‌ها از تیر ماه در تهران آغاز شده؛ منتهی بی‌صدا و به بهانه نقایص فنی!
این روزها کمبود آب به یکی از چالش‌های پیچیده کشور بدل شده و رئیس‌جمهور، کم‌آبی را جدی‌تر از آنچه تصور می‌شود، توصیف می‌کند. مسئولی هم هشدار می‌دهد که تهران تا دو – سه هفته دیگر بیشتر آب ندارد اما مقام دیگری می‌گوید که مردم نگران نباشند و قرار نیست آب قطع یا جیره‌بندی شود. درست در همین گیر و دار اما گزارش‌های شهروندی حکایت از آن دارد که تقریباً هر روز در یکی از بخش‌های تهران، آب قطع می‌شود؛ آن‌هم نه یک ساعت و دو ساعت، بلکه 7-8 ساعت.
افزایش گزارش‌ها از قطعی آب
تقریباً از سه‌شنبه ۲۴ تیر، انتشار گزارش‌های مردمی از قطع آب به‌ویژه در تهران آغاز شد. با این حال شهروندان تهران دیگری، قطع آب را از سه‌شنبه دوهفته قبل تجربه کرده‌اند اما «محسن اردکانی» مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران، چهارشنبه ۲۵ تیر بر این موضوع که آب پایتخت قطع نشده، پافشاری کرد.
وی گفت: «اگر ۲۰درصد صرفه‌جویی کنیم، قطعی نخواهیم داشت و در غیر این صورت، وارد فاز قطعی آب خواهیم شد». این روند تقریباً هر سال به شکلی جدید تکرار می‌شود. به عنوان مثال اسفند ۱۴۰۳ و همزمان با انتشار گزارش‌هایی از افت شدید فشار آب در تهران «حسام خسروی» معاون بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آبفای تهران، اعلام کرد این شرکت تنها مسئول تامین فشار آب تا طبقه دوم ساختمان‌هاست و ساکنان طبقات بالاتر باید با نصب پمپ و مخزن، خود اقدام به تقویت فشار کنند.
شرایط وخیم سدهای تهران
بررسی وضعیت سدهای تهران نشان می‌دهد که سد امیرکبیر 36درصد پرشدگی دارد. سد لار هم با 6درصد پرشدگی در وضعیت بسیار وخیمی قرار دارد. سدهای لتیان و ماملو به ترتیب با 52 و 9درصد پرشدگی هم در مرز خطر قرار گرفته‌اند و سد طالقان هم البته وضعیت بهتری از بقیه سدها ندارد و با 51درصد پرشدگی، نسبت به سال گذشته عقب‌ماندگی دارد.
از 7.6 میلیارد مترمکعب مصرف متوسط سالیانه آب شرب و بهداشت، حدود 61درصد آن معادل 4.6میلیارد مترمکعب در سال صرف مصارف آب شهری می‌شود. از این میان، حدود 3.6 میلیارد مترمکعب (77درصد) صرف مصارف خانگی و بیش از یک میلیارد مترمکعب آب (23درصد) صرف مصارف غیرخانگی می‌شود. سهم آب روستایی از مصارف کل آب شرب سالیانه در کشور هم کمتر از یک میلیارد مترمکعب است که از این میان، 870 میلیون مترمکعب آن (90درصد) برای مصارف خانگی و 100 میلیون مترمکعب آن (10درصد) برای مصارف غیرخانگی مصرف می‌شود.
به گفته «حجت میان‌آبادی» پژوهشگر دیپلماسی آب، نکته قابل توجه درباره مصرف آب شرب در بخش‌های مختلف آن است که از متوسط 7.6 میلیارد مترمکعب آب در سال، تنها 1.4 میلیارد مترمکعب آن (حدود 18درصد) آن مصرف می‌شود و مابقی 6.2 میلیارد مترمکعب (حدود 82درصد)، عمدتاً به فاضلاب تبدیل می‌شود که در صورت برنامه‌ریزی مناسب و با رعایت ملاحظات محیط‌زیستی و توجه به پایداری به منابع آب زیرزمینی، می‌توان بخش معناداری از آن را دوباره بازچرخانی و مورد استفاده مجدد قرار داد.
از کاهش فشار تا قطعی آب
مسئولان قول می‌دهند که قرار نیست آب مشترکان قطع شود بلکه فقط فشار آن کاهش پیدا می‌کند. با این حال گزارش‌های شهروندی حکایت از آن دارد که در بسیاری از موارد، پس از کاهش فشار آب، قطعی کامل آب رخ می‌دهد.«محمدرضا» ساکن خیابان پدر ثانی در محله نارمک است. وی یکی از قربانیان قطعی آب ناگهانی است.
محمدرضا در مورد قطعی اخیر آب در منزل خود می‌گوید: روز سه‌شنبه (31 تیرماه) تازه از سرکار به خانه آمده بودم که ناگهان ساعت یک ظهر آب قطع شد؛ آن هم بدون اطلاع. گفتیم شاید مشکل فنی پیش آمده باشد. منتظر ماندیم تا آب وصل شود اما تا ساعت 9 شب آب نیامد. به همین سادگی! قطعی‌های پی در پی آب اما تنها محدود به این یک مورد نمی‌شود.
«مریم» ساکن خیابان فرصت شیرازی در محله انقلاب هم گزارش داده که روز دوشنبه (30 تیر ماه) از ساعت 10 شب تا ساعت 8 صبح روز سه‌شنبه، آب منطقه قطع شده بود. مروری بین اخبار تیرماه رسانه‌ها نشان می‌دهد که هر روز شهروندانی از گوشه و کنار تهران، قطع آب آشامیدنی را گزارش داده‌اند؛ گرچه مسئولان در اکثر مواقع ترکیدگی یا سایر مشکلات فنی را دلیل این قطعی آب می‌دانند.
در هر صورت همچنان یک سوال ساده باقی می‌ماند؛ اینکه اگر قرار است علاوه بر افت فشار آب، قطعی‌های آب نیز به طور منظم انجام شود، چرا وزارت نیرو این قطعی‌ها را مثل قطع برق، اعلام نمی‌کند؟ اطلاع‌رسانی‌ای که می‌تواند حداقل مقداری از کلافگی و عصبانیت شهروندان در این گرمای تابستان کم کند.
