چنارهای ۵۰ میلیونی برای پایان کار قلابی
قیمت هر درخت ۵۰ میلیون تومان بدون هزینه جرثقیل و کاشت و خدمات دیگر است
هفت صبح، سیمین برادران| درختان، این نگهبانان بی‌صدا و سبز شهر، روز به روز بیشتر در معرض تهدید قرار می‌گیرند. اما حالا تهدیدی جدید در کمین آنهاست؛ آگهی‌هایی که در فضای آنلاین درختان را برای فرار از جریمه‌های شهرداری اجاره می‌دهند.
این ترفند که به نظر می‌رسد یک راه ساده و ارزان برای دور زدن قوانین باشد، در واقع در دل خود چالشی بزرگتر نهفته دارد. سازندگان ساختمان‌ها با استفاده از این روش، نه تنها به دنبال کاهش هزینه‌های جریمه قطع درختان هستند، بلکه در این راه، به محیط زیست شهری نیز آسیب می‌زنند. در این گزارش، نگاهی داریم به پشت پرده این آگهی‌ها و واکنش مسئولان به این تخلفات که شاید در ظاهر بی‌ضرر به نظر برسند، اما عواقب آن‌ها می‌تواند فراتر از تصور باشد.
ترفندی عجیب برای فرار از جریمه
در روزهای اخیر، آگهی‌هایی در سایت‌های خرید و فروش درخت برای دور زدن جریمه قطع درخت در تهران منتشر شده است. این آگهی‌ها تحت عنوان «فروش انواع درخت و درختچه جریمه شهرداری»، «درخت بن بالا برای پایان کار»، و «نهال کاج سرو برای پایان کار شهرداری» در یکی از پلتفرم‌های خرید و فروش کالا می‌شود. در این تبلیغات، درختانی مانند چنار، اقاقیا، نارون، زبان گنجشک و انواع درخت‌های مثمر برای جایگزینی درختانی که قطع شده‌اند، پیشنهاد می‌شود تا بتوانند شهرداری را برای عدم دریافت جریمه دور بزنند.
این موضوع توجه یکی از اعضای شورای شهر تهران را به خود جلب کرده است. حبیب کاشانی، خزانه‌دار شورای شهر تهران، در اسفند ۱۴۰۳ در جلسه صحن شورا به موضوع «اجاره درخت» برای دریافت پایان‌کار ساختمان‌ها اشاره کرد. به گفته او، در برخی سایت‌ها آگهی‌هایی منتشر شده که در آن‌ها اعلام می‌شود درختانی مانند چنارهای چندساله را برای صدور پایان‌کار اجاره می‌دهند و حتی ایرادات شهرداری را رفع می‌کنند. کاشانی این اقدام را نوعی دور زدن قانون دانست و تأکید کرد که باید با همکاری اداره حقوقی شهرداری تهران این موضوع بررسی و حل‌وفصل شود. او این مسئله را تخریب چهره شهرداری و بی‌اثر کردن قوانین دانست و خواستار رسیدگی فوری و قانونی به این موضوع شد.
کارآگاه یا فروشنده درخت؟!
با وجود تذکر کاشانی، این افراد همچنان به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند. خبرنگار «هفت صبح» با یکی از این اجاره‌دهندگان درخت گفت‌وگو کرد.آقای الف یکی از کسانی است که در پلتفرم مشهور، آگهی‌های خود را برای اجاره یا فروش درخت قرار داده است. او در تماس با خبرنگار ما که به‌عنوان مشتری از منطقه یک، خیابان فرشته برای جابه‌جایی درخت چنار بن بالا و جایگزینی با درخت خشکیده تماس گرفته، می‌گوید: « باید ببینیم می‌تونم جرثقیل رو نزدیک محدوده ببرم یا نه. 50 میلیون تومن هزینه‌ش هست ولی اگر بخواید این کار رو بکنین باید ملکتون محصور باشه وگرنه شهرداری می‌فهمه».
خبرنگار: «خب اگه شهرداری فهمید چی کار کنیم؟»
آقای الف: «نباید بفهمه.»
آقای الف در خصوص شرایط ملک مثل یک کارآگاه کاربلد پرس و جو می‌کند اعم از اینکه موقعیت ملک دقیقا کجاست و میزان شاخ و برگ درخت قبلی چقدر بوده و وضعیت سکونت ملک تازه و متراژ ساختمان و... بعد هم نصیحت مشفقانه‌ای می‌کند که: «باید تو زمستون جا به جا می‌کردی. گفتی منطقه یک هستی؟ جریمه ملکای منطقه یک خیلی زیاده و نمیشه نزدیک درخت بری.»
او در ادامه کلی هم درباره دشواری جابه‌جایی درخت پرحرفی می‌کند:«درختی که میاریم سر بر آوری شده و اگر بخوایم درخت خشک رو جایگزین کنیم سخت میشه و باید هزینه بیشتری بدید چون نباید شهرداری بفهمه. کم کم هم باید درخت رو خرد کنیم و بعد بیاریم پایین. اگر هم شهرداری فهمید درختت خشک شده همونجا باید بهشون پول بدی یا بگی که درخت روی ماشین و آدم میفتاد. اما آدم فضول اون منطقه زیاده ممکنه زنگ بزنن و خبر بدن.»
آقای الف سیر تا پیاز وضعیت ساختمان و حیاط و طبقات را هم در‌می‌آورد:«باید از نزدیک درخت رو ببینم و بعد هزینه جابه‌جایی رو بگم. اگر چنار با بن 120 بخواین بیشتر از 50 میلیون هزینه کاشت هر درخته. جرثقیل و کاشت و خدمات دیگه رو هم باید جدا حساب کنم. اگر بخوای جریمه ندی باید همه این کارها رو انجام بدی اما باید ببینیم میشه جرثقیل داخل حیاط بیاد یا نه؟ مجبور هستی که درخت خشک رو جا‌به‌جا کنی. اصل کار بالاهای درخته که همسایه‌ها می‌بینن، بقیه‌اش کاری نداره.»
مراقب کلاهبرداران باشید
حمیدرضا صارمی، معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران درباره این تخلفات به هفت صبح می‌گوید: «در حد یک خبر این مسئله را شنیدیم. حوزه فضای سبز تخصصی است و کارشناسان مربوطه کاملاً به این موضوعات اشراف دارند. ممکن است تخلفاتی وجود داشته باشد، اما تاکنون تخلف مستندی به دست ما نرسیده که صحت آن را تأیید کنیم.»
او با اشاره به برخی سایت‌ها که آگهی‌هایی در این باره منتشر می‌کنند، می‌گوید: « گاهی تبلیغ‌هایی می‌نویسند ولی در آخر که ورود پیدا می‌کنید می‌بینید پوچ است و نوعی کلاهبرداری است. فردی می‌گوید درختی برای پایان کار اجاره می‌دهد اما آن درخت خشک می‌شود و شهرداری در هر صورت فرد را جریمه خواهد کرد.»
به گفته صارمی، شهرداری در سطح نواحی رصد انجام می‌دهد و متوجه این اتفاقات می‌شود:« این درختان را باید با تریلی نقل و انتقال دهند. در این شهر نباید یکبار با این موارد برخورد کنیم و ببینیم چرا درخت 10 متری در سطح شهر پشت جرثقیل است و به ساختمانی وارد می‌شود؟»
معاون شهردار تهران با اشاره به اینکه جریمه درختان کوچک زیاد نیست و افراد در رابطه با درختان کوچک عموما تخلف نمی‌کنند، می‌گوید: « اما جریمه درختان بزرگ زیاد است و افراد اگر بخواهند اجاره کنند خب فردی باید ببیند که این درخت وارد ساختمانی می‌شود یا نه؟ یک اسباب‌کشی در خیابان با نیسان قابل تشخیص است. برای انتقال یک درخت با بن بالا جرثقیل نیاز است. یک نفر باید انتقال این درختان را ببیند.»
او می‌گوید «تخلفات را انکار نمی‌کنیم»؛ اما این موضوع را مستدل نمی‌داند:« جابه‌جایی درخت بالای 10 سال که جریمه سنگین دارد. کار سختی است و به راحتی انجام نمی‌شود و اگر هم انجام دهند حضور تیربرق و سایر موانع امکان این کارها را نمی‌دهد. این درختان مانند پازل نیستند که ببرند و بچسبانند. سخت است تصور کنیم این اقدام به راحتی انجام می‌شود.»
صارمی تاکید می‌کند: «اگر متوجه شویم که فرد این تخلف را انجام می‌دهد طبق قانون برای قطع درخت فرد را جریمه خواهیم. کرد. مطمئن باشید شهرداری تهران با نظارت مستمر، در تلاش است تا چنین تخلفاتی را شناسایی کند.»
توقف بازی با ریه تنفسی شهر
تخلفاتی همچون اجاره درخت برای فرار از جریمه‌های شهرداری، نه تنها چالشی جدی برای قوانین محیط زیستی تهران به شمار می‌روند، بلکه می‌توانند ضربه‌ای مهلک به فضای سبز و هویت شهری وارد کنند. این نوع رفتارها که در ظاهر به‌عنوان ترفندهایی ساده برای کاهش هزینه‌ها به نظر می‌رسند، در عمل به بی‌اعتبار کردن قوانین و همچنین از بین بردن یکی از ارزشمندترین منابع شهری یعنی درختان منجر می‌شوند.
برای مقابله با این معضل، ابتدا باید شفاف‌سازی بیشتری در مورد قوانین مربوط به حفاظت از درختان صورت گیرد. از سوی دیگر، شهرداری باید اقدامات نظارتی خود را شدت بخشد و از فناوری‌های نوین مانند سیستم‌های رصد آنلاین و گزارش‌دهی مردمی برای شناسایی این تخلفات بهره‌برداری کند. همچنین، همکاری بیشتر با نهادهای حقوقی و افزایش مجازات‌ها برای کسانی که به این روش‌ها متوسل می‌شوند، می‌تواند به‌طور قابل توجهی از ادامه این تخلفات جلوگیری کند.
با این‌حال، حفظ فضای سبز و درختان تنها به عهده یک نهاد نیست و باید همه نهادها نسبت بدان حساسیت داشته باشند. افزودن مجازات‌های غیرنقدی می‌تواند به عنوان راه‌حل مقطعی در نظر گرفته شود اما تغییر نگرش شهروندان در خصوص فضای سبز شهری یکی از برنامه‌های بلندمدت برای مدیریت منابع طبیعی و فضای سبز باید در اولویت آموزشی قرار گیرد.
