اجرای اینترنت طبقاتی در پارک فناوری پردیس!

تا پایان سال برای شرکت‌های فناور اینترنتی فیلترنشده و پرسرعت فراهم می‌شود؛ این نخستین گام‌ها برای اجرای رسمی اینترنت طبقاتی است. اما این همه‌ی ماجرا نیست. صحبت از مصوبه‌ای است که وزارت ارتباطات را موظف کرده تا با ارائه طرحی به کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، تا پایان سال جاری برای شرکت‌های حاضر در پارک فناوری پردیس، اینترنت طبقاتی یا آنطور که در تصویب‌نامه آمده، مجوز «رفع یا تغییر دسترسی‌های موجود و دسترسی به اینترنت پرسرعت و تامین اینترنت پایدار» فراهم کند.

نخستین بار در دولت دوازدهم بود که محمدجواد آذری جهرمی، وزیر وقت ارتباطات به‌طور رسمی درباره طبقه‌بندی اینترنت برای گروه‌های مختلف سخن به میان آورد. او که معتقد بود ایجاد سطوح دسترسی متفاوت بهتر از فیلترینگ عمل می‌کند، در شهریور ۱۳۹۸، در جلسه علنی مجلس طرح سؤالی درباره مدیریت فیلترشکن‌ها را به سطح‌بندی اینترنت کشاند:

بدون ساماندهی برخی حوزه‌ها نمی‌شود موضوع فیلترشکن‌ها را بررسی کرد. ما بار‌ها در جلسات مختلف گفتیم طبقه‌بندی کنیم. نمی‌شود سطح سیستم برای پزشک، برای استاد دانشگاه یا برای خبرنگار با یک کودک هشت، نه ساله برابر باشد.

ایده اینترنت طبقاتی بار‌ها در طرح‌های مختلفی مطرح شد؛ از جمله فراهم کردن اینترنت بدون فیلتر برای شماری از خبرنگاران، درخواست رفع فیلتر یوتیوب برای دانشجویان، استادان دانشگاه و فعالان اقتصادی و اجرای آزمایشی این طرح در بعضی دانشگاه‌ها.

با اعمال فیلترینگ گسترده پلتفرم‌های بین‌المللی در دولت سیزدهم اینترنت طبقاتی باز هم پررنگ‌تر شد، تا آنجا که در پاییز ۱۴۰۱، کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال آیین‌نامه‌ای برای حمایت از فریلنسر‌ها تدوین کرد که اینترنت پرسرعت و پایدار برای «آزادکاران اعتبارسنجی‌شده» یکی از تسهیلات آن بود. اگرچه جزئیات بیشتری از نتایج این آیین‌نامه منتشر نشد. «دارندگان پروانه کسب اتحادیه فناوران رایانه تهران» هم در زمستان آن سال به اینترنت بدون فیلتر دسترسی پیدا کردند و طولی نکشید که اعضای اتاق بازرگانی تهران هم به این امکان دسترسی یافتند.

در موردی دیگر که گویی نمونه‌ی اولیه‌ی اینترنت طبقاتی برای منطقه بین‌المللی نوآوری است، در اردیبهشت ۱۴۰۲، معاون علمی ریاست جمهوری از ارائه‌ی اینترنت خاص به شرکت‌های دانش‌بنیان در حال فعالیت خبر داده و گفته بود که «همه‌چیز برای اجرا آماده است» و مرکز ملی فضای مجازی، شورای عالی فضای مجازی، هیئت دولت و سایر مراجع متولی و حمایت‌کننده‌ی این طرح هستند.

چنین طرح‌هایی با نام اینترنت خاص یا ویژه در شرایطی اجرا شد و رسمیت یافت که منتقدان فراهم کردن اینترنت برای گروهی از افراد خاص را همواره تبعیض‌آمیز خوانده و خلاف دسترسی آزاد به اطلاعات دانسته‌اند.

پارک فناوری پردیس کجاست؟

این مصوبه علاوه بر اینترنت پرسرعت و بدون فیلتر امکانات مختلفی برای پارک فناوری پردیس در نظر گرفته است. طبق این سند منطقه‌ی بین‌المللی نوآوری ایران، «شامل پارک فناوری پردیس و مرحله یا فاز‌های توسعه آن و شهرک مسکونی نخبگانی» است.

ماده ۳۵ مصوبه وزارت راه و شهرسازی و وزارت کشور را موظف کرده که برای صدور مجوز‌ها و امکانات لازم در راستای جانمایی و اختصاص حداکثر اراضی توسعه منطقه با اولویت واگذاری مانده اراضی ملی به پارک و ایجاد شهرک مسکونی نخبگانی واقع در اراضی طاهرآباد تا پایان سال ۱۴۰۳ اقدام کند.