آغاز قطعی آب در تهران و استان‌های مختلف
در آستانه فصل گرما، قطعی آب در استان‌هایی مثل تهران و سیستان و بلوچستان آغاز شده است
در هفته گذشته، گزارش‌هایی مبنی بر قطعی آب در استان‌های مختلف مخابره شد. اخبار واصله حاکی از آن است که آب اغلب مناطق استان تهران از جمله شهرستان شهریار، بیش از 24 ساعت قطع بوده و هیچ مسئولی دلیل این قطعی را عنوان نکرده است. از سوی دیگر گزارشاتی از سوی شهروندان ارائه شده که بارها با مسئولان اداره آب و فاضلاب منطقه شهریار تماس گرفته شده اما زمان دقیقی برای وصل شدن آب و حل مشکل عنوان نشده است.
اما قطعی آب محدود به تهران نبوده و در استان‌های دیگری نیز قطعی آب گزارش شده است. پنج‌شنبه دهم خردادماه، شماری از شهروندان ساکن اسلام‌آباد خاش، نسبت به قطعی آب اعتراض داشتند. بنا بر گزارش‌های شهروندان، آب لوله‌کشی در منطقه اسلام‌آباد خاش هشت روز قطع بوده است.
خشکسالی و کمبود آب
مشکل کمبود آب، همواره با اظهار امیدواری نسبت به بارش‌ها ادامه پیدا کرده است. همواره راه‌کار عملیاتی مدنظر مسئولان در زمینه کمبود آب، مدیریت مصرف و دعا کردن برای افزایش بارش باران بوده است! این در حالی است که برای مشکل کمبود آب عموما راه‌کار عملیاتی کارایی در کشور عنوان نشده است. مشکلات عمده سدسازی در کشور و تامین منابع آب همواره از مشکلات اساسی ذکر شده توسط کارشناسان بوده است.
مشکلات سدسازی‌های غیر اصولی و پروژه‌های انتقال آب در کنار تهدیدهای زیست‌محیطی، به مشکلات اقتصادی و معیشتی نیز دامن زده است. تلاش برای کنترل و انحراف مسیر رودخانه‌ها با احداث غیراصولی سدها و انتقال آن، مشکلات بسیاری را در سال‌های آینده به ارمغان خواهد آورد. گفته می‌شود بسیاری از کارشناسان محیط‌زیست، به عواقب پروژه‌های انتقال آب و بروز مشکلات اقلیمی در نتیجه آن در سالیان گذشته اشاره کرده بودند.
ایران در حال تجربه مشکلات جدی آب است. خشک‌سالی‌های مکرر همراه با برداشت بیش از حد آب‌های سطحی و زیرزمینی به بحران آب دامن زده است. وضعیت خشک شدن دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، فرونشست زمین و... در سال‌های گذشته شواهدی بر مشکلات مورد اشاره است.
کمبود آب نه‌تنها مشکلات مصرف خانگی را با مشکل مواجه کرده، بلکه بسیاری از صنایع آب‌بر را نیز با مشکل مواجه کرده است. قطع آب، خسارات زیادی را به مزارع کشاورزان وارد کرده است. از سوی دیگر انتقال آب‌های غیر اصولی و کشت محصولاتی که تناسبی با منابع آبی مناطق ندارند، به مشکلات کمبود آب دامن زده است.
بارها کارشناسان بسیاری نسبت به پروژه‌های انتقال آبی که تناسبی با منابع مناطق مختلف ندارند، هشدار دادند اما این پروژه‌ها ادامه پیدا کرد و مشکلات بسیاری به مردم مناطق مختلف تحمیل کرد. این چرخه معیوب انتقال آب همواره از مشکلات اساسی مورد اشاره کارشناسان محیط‌زیست بوده است.
قطع آب و کاهش فشار آب مناطقی از تهران در هفته گذشته گزارش شده است. این در حالی است که قطعی برق نیز به کاهش فشار آب دامن زده و مخازن بسیاری از مجتمع‌ها در زمان قطعی برق، کفاف نیاز مصرفی واحد را نمی‌دهد و تامین آب را با مشکلات فراوانی مواجه کرده است. به نظر می‌رسد بارندگی‌های سال جاری نیز نتوانسته مشکل کمبود آب را جبران کند و هم‌چنان مسئله کمبود آب مشکلات جدی برای شهروندان به وجود خواهد آورد.
حل شدن این مشکل اساسی با راه‌کارهایی مانند انتظار برای افزایش باران امری ساده‌انگارانه بوده است. مسئولان در حالی افزایش باران را برای بهبود مشکل ناترازی آب و برق راه‌حلی کارا می‌دانند، که با افزایش بارش‌ها در سال جاری نیز بهبودی در این ناترازی‌ها مشاهده نشده است.
با افزایش دما و در آستانه فصل تابستان، گزارش‌هایی از قطع آب و برق مشاهده شده است. چنین گزارش‌هایی نشان دهنده بحرانی بودن موضوع است چرا که بحران کمبود آب به قدری جدی است که بارش‌ها هیچ تاثیری بر بهبود آن نداشته است. این نکته بر زیرساختی بودن مشکل کمبود آب، صحه می‌گذارد. مشکلاتی مانند طرح‌های ناموفق انتقال آب و سدسازی‌های غیراصولی گسترده از مواردی است که می‌توان به آن اشاره کرد.
آن‌طور که ایسنا گزارش داده، بر اساس آخرین آمار از وضعیت سدهای مهم کشور، در حال حاضر میزان پرشدگی سدهای کشور ۶۸ درصد و ۹ سد به طور کامل و صددرصد پر است. این اظهارات در حالی است که از استان‌های مختلف کشور قطعی آب گزارش شده و معلوم نیست اگر میزان پرشدگی سدهای کشور 68 درصد و 9 سد به طور کامل پر بوده، چگونه گزارش‌های پیاپی در رابطه با قطعی آب عنوان می‌شود؟
توجه به مشکلات زیرساختی
مشکلات زیرساختی در زمینه کمبود آب، امری است که باید مورد توجه مسئولان باشد. شهروندان هرچه‌قدر هم تلاش کنند تا با مصرف کمتر آب، به حل ناترازی آب کمک کنند، باز مشکل برطرف نخواهد شد. مشکلات عمده سدسازی بدون توجه به نیازهای مناطق مختلف و از سوی دیگر افزایش مصرف صنایع آب‌بر در استان‌هایی که با کمبود آب مواجه هستند، از مشکلاتی است که به اقدامات جدی مسئولان احتیاج دارد.
انتقال آب و فراهم کردن زمینه برای صنایع آب‌بر در مناطقی که با مشکل کمبود آب روبه‌رو هستند، از مشکلاتی است که مسئولان با پروژه‌های ناموفق به آن دامن زده‌اند. در چنین شرایطی به دلیل تکنولوژی ضعیف و بهره‌برداری غیراصولی در این مناطق، انتظار از تولیدکنندگان این صنایع برای کاهش مصرف، امری غیرمنطقی به نظر می‌رسد.
توجه به منابع موجود در استان‌های مختلف و انتقال صنایع به مناطقی که منابع موردنیازشان وجود دارد، از وظایف مسئولان است. توجه به ظرفیت‌های زیست‌محیطی با توجه به نظر کارشناسان انرژی و محیط‌زیست میسر خواهد شد. چرا که انتقال این صنایع به مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند، مصرف‌کنندگان را نیز با مشکل قطعی آب مواجه خواهد کرد.
در حالی که مسئولان از پروژه‌های ناموفق انتقال آب و سدسازی‌های غیر اصولی به عنوان طرح‌های توسعه‌ای نام می‌برند، اما چنین طرح‌هایی توسعه استان‌های مختلف کشور را تحت تاثیر قرار داده است. توسعه نامتوازن استان‌های کشور به دلیل مشکلات انتقال آب، مشکلی جدی به شمار می‌آید که نمی‌توان با مدیریت مصرف آن را برطرف کرد.
توجه به مشکلات زیرساختی، با توجه به ظرفیت‌های زیست‌محیطی هر استان، از اقدامات اساسی مسئولان در زمینه ناترازی آب باید باشد و در صورت نداشتن توجه به این مشکلات، گزارش‌های بیشتری از قطعی آب در آستانه فصل تابستان مشاهده خواهد شد.
