فرار از استانبول به شهرهای کوچک

روزنامه هفت صبح| طی پنج سال اخیر، بیش از دو میلیون و 200 هزار نفر، استانبول را که پر جمعیت‌ترین شهر ترکیه است ترک کرده‌اند. همچنین آخرین گزارشی که مرکز آمار ترکیه منتشر کرده نشان می‌دهد در یک سال گذشته بیش از 400 هزار نفر از این شهر مهاجرت کرده‌ و به قسمت اروپایی این کشور رفته‌اند.

چه اتفاقی افتاده است؟ شهری که تا ده سال پیش مقصد مهاجرتی برای کار و تحصیل شهروندان دیگر این کشور بود حالا به وضعیتی رسیده که به نقل از رسانه‌های ترکیه، شهروندانش از آن فرار می‌کنند. تروم و گرانی مایحتاج زندگی و افزایش اجاره بهای خانه به قدری شده که هم شهروندان ترک و هم مهاجران زندگی در شهرهای کوچک‌تر را ترجیح می‌دهند. 

در حالی که در یک سال گذشته 148 هزار و 978 تبعه خارجی و 252 هزار و 27 شهروند ترک از ابرشهر استانبول مهاجرت کرده‌اند، جمعیت این شهر برای اولین بار بیش از 400 هزار نفر از ساکنان خود را از دست داده است. با اینکه کارشناسان این تعداد مهاجرت معکوس را آنقدر بالا نمی‌دانند اما شهروندان دلایل محکمی برای ترک استانبول و مهاجرت به شهرهای ارزان‌تر و کوچک‎تر دارند. افزایش قیمت اجاره، گرانی و ریسک بالای زلزله از دلایلی است که مقیمان استانبول را به شهرهایی در نزدیکی دریای مرمره کشانده است.  

زلزله بیاید 50هزار نفر می‌میرند

با اینکه جمعیت استانبول 15 میلیون اعلام شده اما با احتساب پناهندگان و توریست‌ها جمعیت آن به بیست میلیون نفر می‌رسد. کارشناسان ترکیه تخمین زده‌اند که در صورتی که در استانبول زلزله‌ای رخ دهد بیش از 50 هزار نفر زیر آوار جان خود را از دست می‌دهند.

به عقیده آن‌ها ترکیه از جمعیت زیاد در حال فروپاشی است و بسیاری از افرادی که در مدت اخیر از این شهر مهاجرت کرده‌اند به خاطر زلزله‌های اخیر ترکیه و ترس از زلزله احتمالی در استانبول به روستاها و شهرهای کوچکتر رفته‌اند. بسیاری از بازنشستگان و جوانانی که به صورت دورکار فعالیت می‌کنند، زندگی روستایی را انتخاب کرده و ترجیح می‌دهند در آرامش و دور از خطر ماندن زیر آوار زندگی کنند. 

 یک میلیون خارجی 

یکی دیگر از دلایلی که در رسانه‌های ترکیه به عنوان علت مهاجرت معکوس از استانبول عنوان می‌شود، تعداد بالای خارجی‌هاست. بر اساس آخرین آماری که وزارت امور داخلی و اداره مدیریت مهاجرت ترکیه اعلام کرده، 556 هزار و 578 خارجی که مجوز اقامت دارند، در استانبول زندگی می‌کنند. اگر مهاجرین غیرقانونی را هم در نظر بگیریم تعداد آن‌ها به یک میلیون نفر می‌رسد.

بر اساس اطلاعات ارائه شده، اکثر خارجی‌های مقیم استانبول از کشورهای عراق، ترکمنستان، سوریه، ازبکستان، روسیه، قزاقستان و افغانستان هستند. بسیاری یکی از علل افزایش قیمت املاک در ترکیه و سخت‌تر شدن خرید خانه برای شهروندان ترک را خرید خارجی‌ها می‌دانند.

بر اساس داده‌های منتشر شده، تعداد خانه‌هایی که ثروتمندان خارجی خریده‌اند، بین 3 تا 5 هزار واحد در ماه است. از سال 2018 تا سال 2023 قیمت یک واحد آپارتمان 90 متری در مناطق معمولی استانبول از حدودا 4میلیارد و 800 میلیون تومان به حدود 10 میلیاد تومان رسیده است. به عبارتی افزایشی 99 درصدی داشته است. همچنین مقایسه حداقل درآمد در ترکیه با قیمت خانه نشان می‌دهد که خرید خانه برای استانبولی‌ها دست نیافتنی شده است. 

 39 میلیون اجاره ماهانه

قیمت بالای اجاره خانه یکی دیگر ازاصلی‌ترین دلایلی است که افراد به خصوص جوانان را از استانبول فراری داده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که حداقل دستمزد خالص ماهانه در استانبول کمتر از 100 درصد میانگین اجاره بها در دو و نیم سال گذشته بوده است. 

اجاره ماهانه‌ای که برای یک خانه صد متری در مناطق ارزان قیمت در استانبول باید پرداخت بین 7هزار و 500 تا 9هزار و 500 لیر تغییر می‌کند؛ یعنی بین حدود 31 تا  39 میلیون تومان متغیر است. اجاره فقط بخشی از ماجراست و شارژ ماهانه ساختمان و هزینه اینترنت هم باید به مخارج اضافه کرد. علاوه بر اجاره خانه هزینه‌های دیگر زندگی هم در استانبول نسبت به شهرهای دیگر، به دلیل تورم 67.7 درصدی ترکیه بالاست.

اگر یک شهروند بخواهد در ماه یک ناهار معمولی بخورد، میوه و مرغ و گوشت و تخم مرغ و شیر و ... هم بخرد و به عبارتی حداقل‌های زندگی را داشته باشد، باید در ماه فقط برای خورد و خوراک هزار و 480 لیر یا حدود شش میلیون تومان خرج کند. اگر کسی که در استانبول ماشین نداشته باشد باید در ماه حدودا 520 لیر یا دو میلیون تومان هزینه کند. 

استانبولی‌ها به کجا مهاجرت کردند؟

طبق آمارهای ارائه شده مهاجرت معکوس از استانبول به سه شهر نزدیک به هم، در بخش اروپایی ترکیه بیشتر بوده است: تکیرداغ، ادرنه و چاناک‌قلعه. تکیرداغ استانی کم جمعیت در ناحیه مرمره است که جمعیت آن یک میلیون نفر بیشتر نیست. تکیرداغ یکی از مهم‌ترین مناطق پرورش انگور، پرورش آفتابگردان و گندم در ترکیه است. به طور کلی این استان به خاطر خاک حاصلخیز بخش مهمی از اقتصاد این کشور را در بخش کشاورزی تامین می‌کند.

استان ادرنه که در نزدیکی تکیرداغ قرار گرفته، جمعیتی 419 هزار نفری دارد. این استان و همینطور تکیرداغ دو استان از سه استان ترکیه هستند که به طور کامل در قاره اروپا قرار گرفته‌اند. چاناک‌قلعه هم در ناحیه مرمره قرار گرفته و جمعیتش به 600 هزار نفر هم نمی‌رسد. با اینکه مساحت این استان تنها نزدیک به 10کیلومتر مربع است، هم بخش آسیایی و هم بخش اروپایی دارد و با یک پل به یکدیگر وصل شده‌اند.

اقتصاد این استان هم بیشتر بر پایه کشاورزی و کشت انگور می‌چرخد. به گزارش رسانه‌های ترکیه در چند سال اخیر به علت مهاجرت معکوس به این سه استان قیمت زمین هم در آن‌ها بیشتر شده است. به طوری که گفته می‌شد در چهار سال اخیر قیمت زمین 530 درصد افزایش داشته است. برای مثال در چاناکاله قیمت هر متر زمین از هزار لیر یا چهار میلیون تومان شروع شود و تا 60 هزار لیر یا 246 میلیون تومان ادامه داشته باشد.