همه آنچه باید از ساختمان جدید پلاسکو بدانید
روزنامه هفت صبح | ماه آینده درست پنج سال می‌شود که از آتش‌سوزی پلاسکو می‌گذرد. در این پنج سال روند ساخت پلاسکو جدید بالا و پایین‌های زیادی به خود دید و طی یک سال اخیر با سرعت بیشتری قد کشید. حالا روی آن ۵۶۰ واحد سوخته و نابود شده، دوباره برج بلندی سرکشیده که تفاوت‌های اساسی با قبل دارد و می‌توان آن را الگوی کامل برای مقابله با آتش‌سوزی در یک برج مرتفع دانست.
پلاسکویی که سال ۱۳۴۲ ساخته شده بود ۱۷ طبقه داشت و حالا این برج تبدیل به یک ساختمان ۲۰ طبقه شده و این بار قرار است برای ساختمان مشهور در چهارراه استانبول تهران یک فودکورت بزرگ هم راه‌اندازی شود. گزارش زیر حاصل یک بازدید میدانی سه ساعته است که در آستانه راه‌اندازی به ۱۰ تفاوت پلاسکوی جدید و قدیم می‌پردازد.
یک| نمای جدید: نمای جدیدی که از پلاسکو دیده می‌شود، نتیجه منتخب یک مسابقه است. زمان ساخت پلاسکو، بنیاد مستضعفان ساخت پروژه را به شرکت رامان، از شرکت‌های زیر مجموعه خود واگذار کرد. بعد از برگزاری یک مسابقه برای طرح پروژه، ۸۰ طرح مختلف برای این شرکت ارسال و در نهایت طرح کوروش رفیعی برگزیده شد. نمایی که ما از پلاسکو می‌بینیم الهام گرفته از معماری‌های قدیمی ایرانی است که به آن چیدمان فخرومدین می‌گویند.
در روزهای قدیم جوری آجر می‌گذاشتند که نور از بیرون به داخل بیاید و در شب از داخل به بیرون برود تا یک نمای بصری خوبی برای ساختمان شکل بگیرد. به خاطر همین هم اگر شما در روز وارد ساختمان شوید نور خورشید داخل مغازه‌ها می‌آید و در شب هم با روشن شدن مغازه‌ها این نور به بیرون منعکس می‌شود تا یک جلوه بصری خوبی بدهد.
ممکن است برایتان سوال شود که آیا این نما به مرور زمان کثیف نمی‌شود یا آسیب نمی‌بیند؟ اما اینطور که مهندسان ساختمان می‌گویند نما سیمانی است و استحکام سیمان به مرور زمان بالاتر می‌رود. علاوه بر این یک پوشش نانو روی آن کشیده شده که قطرات باران و کثیفی می‌تواند روی سطح آن بخورند و مانع کثیفی شوند.
دو| پلاسکو به علاوه چند طبقه جدید : مهندسان پلاسکوی جدید موقع ساخت آن، ۳۲ متر گودبرداری کردند تا ۵ طبقه از پایین به آن اضافه شود. در واقع الان پلاسکو ۱۵ طبقه روی زمین و ۵طبقه زیر زمین دارد. اینطور که مدیر عامل شرکت سازنده آن می‌گوید بنیاد مستضعفان قرار است ۴ طبقه آخر به فروشگاه‌های مدرن و جدید تبدیل خواهد شد. در پلاسکوی قدیم شاهد یک ساختمان با ارتفاع ۴۲ متر بودیم ولی حالا این عدد به ۷۰ متر رسیده. در واقع اگر قرار باشد مقایسه کنیم، امروز پلاسکو هم قد برج سامان در بلوار کشاورز است.
سه| تغییرات مغازه‌ها : الان در این پلاسکو ۳۴۶ مغازه ساخته شده که ۴۲ مغازه آن به خود بنیاد تعلق دارد ولی از طبقه منفی یک تا ۱۴ متعلق به کسبه است. در هر طبقه حدودا ۲۴ یا ۲۵ مغازه ساخته شده ولی متراژ مغازه‌ها دیگر اندازه قبل نیست. علاوه‌بر این جایابی آنها هم تغییر کرده است. مثلا مغازه‌ای که قبلا طبقه دوم و سمت شمال بود حالا ممکن است نقطه دیگری افتاده باشد.
این ماجرا به خاطر این بوده که مشاعات پاساژ با اضافه شدن فضای امن و پله برقی و آسانسورها افزایش پیدا کرده و علاوه بر این در هر طبقه یک سرویس بهداشتی مجزا ساخته شده که قبلا نبود.به همین خاطر مغازه‌ها کوچک‌تر شده‌اند. مثلا اگر مغازه فردی ۴۰ متر بود الان حدود ۳۶ متر مغازه به او داده شده است. بنیاد مستضعفان تا هفته پیش ۲۵۰ مغازه را تحویل کسبه داد و در حال حاضر آنها مشغول چیدن دکور و نمای مغازه‌هایشان هستند.
چهار| تغییرات رفاهی: قبلا پلاسکو سه آسانسور داشت ولی الان برای این ساختمان ۵ آسانسور گذاشته شده. علاوه بر این ۱۶ پله برقی هم از طبقه منفی ۵ تا طبقه سوم دارد که قبلا اصلا وجود نداشت. داخل ساختمان همچنان مانند قبل پارکینگ ندارد اما قرار است بعد از ایمن سازی پارکینگ پروانه، آن را به پلاسکو بدهند تا از آن به عنوان پارکینگ این پاساژ استفاده شود.
به غیر از این در کل ساختمان ۳۰۰ دوربین مداربسته هم نصب شده است. یک نمازخانه‌ای در طبقه منفی یک درست و در آنجا عکس شهدای پلاسکو گذاشته شده است. علاوه بر این عکس و المان آتش‌نشانان شهید در هر طبقه وجود دارد. مهم‌ترین المان آنها طبقه همکف است که آن را عابدینی، یکی از گرافیست‌های مطرح کشور طراحی کرده است.
پنج| پرده ضد دود و ضد حریق : موقع ساخت برای پلاسکوی جدید سناریوهای متفاوت آتش‌سوزی تعریف شده. یکی از سناریوها استفاده از پرده ضد دود برای جلوگیری از خفه شدن افراد از دود آتش‌سوزی است. این پرده‌ها اینطور کار می‌کنند که مثلا اگر در طبقه منفی ۴ آتش‌سوزی رخ دهد، سنسور آنها دود را تشخیص می‌دهد و اجازه نمی‌دهد که دود وارد طبقات پایینی شود و به کمک فیلترهای دیگر دود را از ساختمان تخلیه می‌کند.
یعنی قبل از اینکه دود وارد راهروهای طبقات شود از زون دودی که وسط پاساژ درست شده خارج می‌شود. پرده ضد حریق هم همین کار را با آتش می‌کند تا آتش وارد طبقات دیگر نشود. این پرده‌های ضد دود و ضد حریق چیزی شبیه پرده‌های زبرا هستند با این تفاوت که از الیاف نسوز ساخته شده‌اند تا در برابر آتش ایمن باشند.
شش| سنسور و آب‌پاش در هر طبقه : هر ۲۰ طبقه ساختمان هم دتکتور دارد و هم افشانک آبی و اسپرینکلر. این تجهیزات اینطور کار می‌کنند که به محض آتش و پخش دود آژیر‌ها را به صدا در می‌آورند و آب‌پاش‌ها (یا همان اسپرینکلرها) شروع به فعالیت می‌کنند. دتکتور اسم همان وسیله دود سنج است که هم در سقف کاذب و هم در سقف واقعی نصب شده تا قدرت تشخیص آن بالاتر برود. به غیر از این در هر طبقه یک جعبه آتش‌نشانی هم گذاشته شده که هم شلنگ بلند و هم کپسول آتش‌نشانی دارد.
هفت| فضای امن : برای هر طبقه دو فضای امن در غرب و شرق قرار داده شده که به دو پله فرار و آسانسور ضد حریق وصل می‌شود. آسانسور ضد حریق به آسانسوری می‌گویند که دودبند دارد و اگر آتش‌سوزی شود هیچ دودی داخل آن نمی‌رود. کار این آسانسور این است که با آن هم آتش‌نشان می‌تواند بالا بیاید و هم اینکه مردم حین آتش‌سوزی از آن خارج می‌شوند.به خاطر همین به محض اینکه اتفاقی بیفتد اگر مردم وارد این دو فضای امن شوند به راحتی می‌توان آنها را از ساختمان بیرون کرد.
هشت| مقاومت دربرابر زلزله : سازنده‌ها مقاومت ساختمان برابر زلزله هم را سنجیده‌اند. اینطور که در آزمایشگاه سنجیده شده اگر روزی در تهران زلزله‌ای تا ۷ ریشتر بیاید برای نمای سنگی اتفاقی نمی‌افتد. بر اساس معیارها و استانداردهای موجود هم خود ساختمان تا زلزله ۷ ریشتری نباید کاملا فرو بریزد و بالای ۷ ریشتر هم نباید کشته دهد.
۹ | درهای مخفی روی نما : چیزی که ما از پوسته بیرونی می‌بینیم یک نمای سیمانی مشبک یا یک پوسته سفت و سخت سیمانی است اما در دو قسمت شرقی و غربی همین پوسته بیرونی پلاسکوی جدید، درهایی گذاشته شده که قابلیت باز و بسته شدن دارد. یعنی بین این سنگ‌های مشبک که ما از بیرون می‌بینیم، لولا گذاشته شده تا هر طبقه از سمت شرق و غرب یک در قابلیت باز و بسته کردن داشته باشد.
کلید این درها دست آتش‌نشانی است و قرار شده روی این درها علامتی گذاشته شود که در صورت آتش‌سوزی پرسنل آتش‌نشانی بتوانند وارد ساختمان شوند. با این حساب اگر آتش‌سوزی در پلاسکوی جدید رخ دهد افراد ۳ راه امکان فرار دارند: آسانسور، راه پله اضطراری و درهای بازشویی که داخل نما طراحی شده.
۱۰ | پد بالگرد: یکی دیگر از ویژگی‌های این ساختمان یک فضای ۱۸ در ۱۸ متری روی پشت‌بام است که به عنوان پد بالگرد ساخته شده. از پد بالگرد در بالای پشت‌بام به عنوان پد اضطراری استفاده خواهد شد. این پد بالگرد تزئینی نیست و مهندس اصلی این پروژه معتقد است مقاومت سازه ساختمان اندازه‌ای هست که وزن بالگرد را تحمل کند.
