شبکه بلاک چین

بیشتر رمزارزها ماهیتی غیرمتمرکز دارند؛ به این معنا که برای مدیریت و ثبت تراکنش‌ها، از شبکه‌ای توزیع‌شده از رایانه‌ها (نودها یا گره‌ها) استفاده می‌کنند. این تراکنش‌ها در دفترکلی عمومی موسوم به «بلاک چین» ذخیره می‌شوند.

برای مثال، زمانی که شما بیت‌ کوینی را برای دوستتان ارسال می‌کنید، این تراکنش باید به‌طور جمعی توسط نودهای شبکه بررسی و تأیید شود.

هر نود شبکه موظف است یک نسخه محلی از بلاک چین را نگهداری و پس از ثبت هر داده جدید، نسخه خود را به‌روزرسانی کند. زمانی که تراکنش تأیید و ثبت شد، به‌صورت دائمی در پایگاه داده بلاک چین ذخیره می‌شود.

معماری توزیع‌ شده بلاک چین، امنیت شبکه را افزایش می‌دهد؛ چرا که هیچ نقطه تکین شکست یا چشم اسفندیاری برای حمله و سوءاستفاده وجود ندارد. نقطه تکین شکست یا چشم اسفندیار چیزی نیست جز مولفه‌ای کلیدی از سیستم که اگر آسیب ببیند، سیستم از پا درمی‌آید. سامانه‌های غیرمتمرکز و توزیع‌شده هم‌چون بلاک چین فاقد چشم اسفندیار هستند.

همچنین اگر در شبکه شبکه بلاک چینی نودی تلاش کند یک تراکنش نامعتبر را تأیید کند یا رفتار مخربی داشته باشد، بلافاصله از شبکه حذف خواهد شد.

رمزنگاری

رمزارزها برای ایمن‌سازی تراکنش‌ها، حفظ تمامیت داده‌ها و کنترل صدور و ضرب واحدهای جدید از فناوری رمزنگاری بهره می‌برند. زمانی که کیف‌پول رمزارزی خود را باز می‌کنید و تراکنشی انجام می‌دهید، در واقع با استفاده از «کلید خصوصی» خود در حال تولید یک امضای دیجیتال هستید. شبکه این امضا را بررسی می‌کند و اگر مشکلی وجود نداشته باشد، تراکنش شما در یک بلوک جدید ثبت می‌شود.

بلاک چین را می‌توان زنجیره‌ای از بلوک‌های به‌هم‌پیوسته در نظر گرفت. هر بلوک همچون یک صفحه از دفترکل بلاک چین است و شامل مجموعه‌ای یکتا از تراکنش‌های رمزارزی است.

چه چیزی رمزارزها را متمایز می‌کند؟

رمزارزها با معرفی ویژگی‌هایی نوآورانه، تأثیر چشم‌گیری بر ساختارهای مالی و فناوری گذاشته‌اند و آن‌ها را از پروتکل‌ها و ارزهای سنتی متمایز ساخته‌اند. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های منحصر به‌فرد رمزارزها اشاره می‌کنیم.

۱. غیرمتمرکز بودن

 رمزارزها به کاربران امکان می‌دهند کنترل کامل دارایی‌های خود را در اختیار داشته باشند. معماری غیرمتمرکز این دارایی‌ها، نیاز به نهاد مرکزی را حذف می‌کند؛ مسئله‌ای که نه‌تنها استقلال فردی را افزایش می‌دهد، بلکه احتمال دست‌کاری یا کنترل توسط یک نهاد خاص را نیز به حداقل می‌رساند.

۲. شفافیت و تغییرناپذیری

 فناوری بلاک چین تمامی تراکنش‌ها را در دفترکلی عمومی، شفاف و غیرقابل‌تحریف ثبت می‌کند. پس از آنکه تراکنش در بلاک چین ثبت شد، تغییر یا حذف آن عملاً غیرممکن است.

۳. قابلیت برنامه‌نویسی

 بسیاری از رمزارزها از جمله اتریوم، متن‌باز و قابل‌برنامه‌نویسی هستند. این ویژگی به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) را بر بستر بلاک چین پیاده‌سازی کنند. از آنجا که بلاک چین‌های بدون نیاز به مجوز، متن‌باز هستند، هر کسی می‌تواند کد مورد نظر خود را روی آن‌ها اجرا کند و راهکارهای نوآورانه‌ خود را ایجاد کند.

۴. بی‌مرز بودن

 رمزارزها را می‌توان بدون محدودیت مکانی ارسال و دریافت کرد. این ویژگی، آن‌ها را به گزینه‌ای مناسب برای تراکنش‌ها و حواله‌های جهانی بدل کرده است.

۵. عرضه محدود

 بسیاری از رمزارزها دارای سقف عرضه هستند. برای مثال، بیت‌ کوین با نرخ عرضه پیش‌بینی‌پذیر و سقف ۲۱ میلیون واحد، به‌عنوان ابزاری بالقوه برای حفظ ارزش شناخته می‌شود. محدود بودن عرضه، از بروز تورم جلوگیری می‌کند و در بلندمدت می‌تواند منجر به افزایش تقاضا شود.

ارزش بازار رمزارز چیست؟

اصطلاح «ارزش بازار رمزارز» یا به اختصار «مارکت کپ»، معیاری برای سنجش اندازه نسبی و ارزش یک رمزارز در مقایسه با سایر رمزارزهاست. این شاخص از طریق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

ارزش بازار = قیمت فعلی × عرضه در گردش

 

مارکت کپ، ابزاری رایج برای رتبه‌بندی رمزارزهاست. رمزارزی با ارزش بازار بالاتر، معمولاً ثبات بیشتری دارد و از پذیرش گسترده‌تری برخوردار است. در مقابل، رمزارزهایی با ارزش بازار پایین‌تر معمولاً دارایی‌هایی با ریسک بیشتر و نوسانات بالاتر محسوب می‌شوند.

بااین‌حال، باید توجه داشت که ارزش بازار تنها یکی از معیارهای بررسی یک رمزارز است. ارزیابی دقیق یک پروژه نیازمند در نظر گرفتن عواملی چون فناوری زیربنایی، تیم توسعه‌دهنده، مدل اقتصادی (توکنومیکس)، و کاربردهای واقعی آن نیز هست.

 رمزارز پرطرفدار در میان جامعه کاربری رمزارزها

در میان هزاران رمزارز موجود، پنج نمونه برجسته عبارت‌اند از بیت‌ کوین(BTC) و آلت‌کوین‌های مطرحی چون اتریوم(ETH)، بایننس کوین(BNB)، تتر(USDT) و سولانا(SOL). 

بیت‌ کوین(BTC)

 بیت‌ کوین، نخستین و پرطرفدارترین رمزارز جهان، در سال ۲۰۰۹ توسط فرد یا گروهی ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو معرفی شد. این رمزارز به‌عنوان ابزار ذخیره ارزش و همچنین واسطه مبادله مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بیت‌ کوین از الگوریتم اجماع اثبات کار(PoW) بهره می‌برد که در آن، ماینرها با حل مسائل پیچیده ریاضی برای تأیید تراکنش‌ها با یکدیگر رقابت می‌کنند و در قبال این فعالیت، پاداش دریافت می‌کنند. عرضه محدود ۲۱ میلیون واحدی بیت‌ کوین نیز یکی از دلایل ارزشمندی آن به‌عنوان «طلای دیجیتال» محسوب می‌شود.

اتریوم(ETH)

 اتریوم، با کوین بومی خود با نام «اتر»(ETH)، توسط ویتالیک بوترین بنیان نهاده شد. این شبکه بلاک چینی بستری غیرمتمرکز برای توسعه قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز(DApps) فراهم کرده است.

اتریوم ابتدا از سازوکار اثبات کار بهره می‌برد، اما با هدف بهینه‌سازی عملکرد و کاهش مصرف انرژی، به الگوریتم اثبات سهام (PoS) مهاجرت کرد. این تغییر، به کاربران امکان می‌دهد با سهام‌گذاری ETH، در تأیید تراکنش‌ها و ایمن‌سازی شبکه مشارکت داشته باشند.

بایننس کوین(BNB)

 توکن BNB در سال ۲۰۱۷ ابتدا بر بستر اتریوم و به‌عنوان یک توکن ERC-20 عرضه شد. اما از سال ۲۰۱۹ به بلاک چین اختصاصی خود با نام «BNB Chain» منتقل شد.

بی‌ان‌بی چین مشابه اتریوم، از قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز پشتیبانی می‌کند، اما با کارمزد کمتر و سرعت پردازش بالاتر. کاربردهای BNB شامل سهام‌گذاری، پرداخت کارمزد تراکنش در BNB Chain، پرداخت کارمزد معاملات در صرافی بایننس، و مشارکت در عرضه اولیه توکن‌ها(Launchpool) است. همچنین، مکانیسم خودکار توکن‌سوزی(Auto-Burn) به محدودسازی عرضه و افزایش ارزش احتمالی BNB کمک می‌کند.

تتر(USDT)

 تتر نوعی استیبل‌کوین برخوردار از پشتوانه دلار آمریکا است که در سال ۲۰۱۴ توسط شرکت Tether Limited عرضه شد. استیبل‌کوین‌ها دسته‌ای از رمزارزها هستند که برای حفظ ارزش ثابت نسبت به دارایی‌های مرجع مانند ارزهای فیات طراحی شده‌اند.

در مورد تتر، هر توکن USDT با ذخایری از دارایی‌های نقدپذیر پشتیبانی می‌شود. این ساختار به حذف هزینه‌ها و تأخیرهای ناشی از تبدیل رمزارز به ارز سنتی کمک می‌کند و استفاده از رمزارزها را برای مبادلات روزمره ساده‌تر می‌سازد.

سولانا(SOL)

 سولانا، رمزارز بومی شبکه بلاک چینی به همین نام است. این شبکه در سال ۲۰۲۰ به‌عنوان یک بلاک چین نسل سوم مبتنی بر الگوریتم اثبات سهام راه‌اندازی شد. سولانا با بهره‌گیری از نوآوری‌های فنی خاص، توانسته است سرعت تراکنش بالا، کارمزد پایین و مقیاس‌پذیری چشم‌گیر را ارائه دهد.

چگونه با رعایت ملاحظات امنیتی در بازار رمزارزها سرمایه‌گذاری کنیم؟

سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها هم‌چون سایر بازارهای مالی، با ریسک‌هایی همراه است و می‌تواند منجر به زیان مالی شود. بااین‌حال، رعایت برخی اصول کلیدی می‌تواند به کاهش ریسک و افزایش امنیت در خرید و فروش رمزارزها کمک کند. در ادامه، ۶ توصیه مهم برای سرمایه‌گذاری ایمن در بازار رمزارز آورده شده است.

۱. تحقیق مستقل انجام دهید(DYOR)

اصطلاح DYOR مخفف عبارت «خود دست به تحقیقات شخصی بزنید» است. پیش از سرمایه‌گذاری در هر رمزارزی، لازم است با اصول اولیه فناوری بلاک چین، انواع مختلف رمزارزها و سازوکارهای بازار آشنا شوید.

کتاب‌ها، وبلاگ‌ها، پادکست‌ها و تالارهای گفتگو منابع مناسبی برای شروع یادگیری هستند. آشنایی با تیم توسعه‌دهنده، اهداف پروژه و فناوری پشت هر رمزارز، تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری را برای شما به همراه خواهد داشت.

۲. مراقب کلاهبرداری‌ها باشید

اگرچه حوزه رمزارزها سرشار از نوآوری و محصولات جذاب است، اما متأسفانه بستری مناسب برای شیوع انواع کلاهبرداری‌ها نیز فراهم کرده است. به افراد ناشناس در فضای مجازی اعتماد نکنید و از طرح‌های هرمی یا پانزی دوری کنید.

در صورت نیاز به کمک، تنها از طریق کانال‌های رسمی پشتیبانی اقدام کنید. نسبت به حملات فیشینگ، کلاهبرداری‌های چندامضایی (multisig)، ایردراپ‌های تقلبی و حساب‌های جعلی در شبکه‌های اجتماعی هوشیار باشید. استفاده از نرم‌افزارهای معتبر مدیریت رمز عبور و نگهداری کلیدهای خصوصی و عبارات بازیابی به‌صورت آفلاین، می‌تواند امنیت شما را تا حد زیادی افزایش دهد. حتی می‌توانید عبارت بازیابی خود را به بخش‌هایی تقسیم و جداگانه نگهداری کنید.

۳. با مبالغ اندک شروع کنید

بازار رمزارز، به‌ویژه در مورد کوین‌های کمترشناخته‌شده، ممکن است بسیار پرنوسان و غیرقابل‌پیش‌بینی باشد. از این رو، بهتر است سرمایه‌گذاری را با مبالغی آغاز کنید که در صورت زیان، فشار مالی برایتان به‌همراه نداشته باشد. این رویکرد به شما امکان می‌دهد درک بهتری از رفتار بازار به‌دست آورید، بی‌آنکه سرمایه زیادی را در معرض ریسک قرار دهید.

۴. به‌روز بمانید

چشم‌انداز صنعت رمزارز با سرعتی بالا در حال تغییر است. از این‌رو، اطلاع از اخبار، تحولات فناوری و تغییرات قوانین و مقررات، امری ضروری است. پیش از سرمایه‌گذاری، پروژه‌ها را به‌درستی تحلیل کرده و ریسک‌ها را بسنجید.

۵. یک صرافی معتبر انتخاب کنید

انتخاب یک صرافی رمزارزی معتبر، گام نخست برای سرمایه‌گذاری ایمن در این حوزه است.صرافی‌ها را از منظر حجم معاملات، کارمزد، امنیت، پشتیبانی، رابط کاربری و تنوع رمزارزهای قابل معامله بررسی و مقایسه کنید.

۶. مدیریت ریسک را جدی بگیرید

پیش از ورود به بازار، پیاده‌سازی راهکارهای مدیریت ریسک ضروری است. برای نمونه، فقط مبلغی را سرمایه‌گذاری کنید که توانایی از دست دادنش را دارید. همچنین، استفاده از دستور حد ضرر (stop-loss) می‌تواند در محدود کردن زیان‌های احتمالی بسیار مؤثر باشد.

وایت‌پیپر رمزارز چیست؟

وایت‌پیپر(Whitepaper) یا سپیدنامه رمزارز، سندی رسمی است که جزئیات فنی و مشخصات کلی یک پروژه بلاک چینی را تشریح می‌کند. در این سند، معمولاً اطلاعاتی از جمله اهداف پروژه، نحوه عملکرد، فناوری‌های مورد استفاده، تیم توسعه‌دهنده، مدل اقتصادی توکن (Tokenomics)، و نقشه راه توسعه و پیاده‌سازی پروژه درج می‌شود.

وایت‌پیپرها راهنمایی جامع برای درک ماهیت پروژه به شمار می‌آیند و به توضیح اهداف، ساختار فنی و مزایای بالقوه آن کمک می‌کنند. سرمایه‌گذاران و اعضای جامعه رمزارزی معمولاً با مطالعه دقیق وایت‌پیپرها در مورد اعتبار، آینده‌پذیری و میزان شفافیت یک پروژه تصمیم‌گیری می‌کنند.

بااین‌حال، باید توجه داشت که هیچ استاندارد یا مقررات مشخصی برای نگارش وایت‌پیپرها وجود ندارد. از همین‌رو، ممکن است برخی پروژه‌ها در این اسناد، اطلاعات گمراه‌کننده یا نادرستی ارائه کنند. در واقع، پروژه‌های رمزارزی می‌توانند هر محتوایی را بدون نظارت رسمی در وایت‌پیپر خود درج کنند. بنابراین، مسئولیت صحت‌سنجی ادعاهای مطرح‌شده در این اسناد، بر عهده کاربران و سرمایه‌گذاران است.

سخن پایانی

ظهور رمزارزها، شیوه نگرش به پول و تراکنش‌های مالی را دستخوش دگرگونی کرده است. برخی بر این باورند که رمزارزها توانایی جایگزینی نظام‌های مالی سنتی را دارند، در حالی‌که برخی دیگر آن‌ها را مکملی برای ساختارهای فعلی می‌دانند. با این‌حال، آن‌چه مسلم است، تأثیرات محسوس رمزارزها بر حوزه‌های مالی و فناوری است؛ تأثیراتی که به‌احتمال زیاد در سال‌های پیش‌رو نیز گسترش خواهد یافت.