تجزیه و تحلیل یک سبد رای غافلگیر‌کننده
آیا آرای پزشکیان شبیه آرای احمدی‌نژاد بود؟
هفت صبح| تصوری در فضای مجازی به وجود آمده که سبد رای مسعود پزشکیان همان سبد رای محمود احمدی‌نژاد است. یعنی بدنه روستایی و ضعیف‌تر اقتصادی جامعه. آیا این تصور درست است؟
نه. اینطور نیست. هر دو مقدمه این استدلال غلط است.
مقدمه اول این است که رای محمود احمدی‌نژاد از بدنه روستایی و ضعیف‌تر اقتصادی جامعه بود و نه طبقه متوسط شهری. این طور نیست. در شهرستان‌های کوچک و متوسط در انتخابات ۸۴، کروبی و هاشمی رای آوردند نه احمدی‌نژاد. در واقع ۴۳.۴ درصد رای شهرستان‌های کوچک و ۴۵.۲ درصد رای شهرستان‌های متوسط برای این دو بود. احمدی‌نژاد در انتخابات ۸۴ اتفاقا با رای شهرنشین‌ها رای آورد. از پنج میلیون و ۷۰۰ هزار رای احمدی‌نژاد در انتخابات ۸۴، دو میلیون و ۷۰۰ هزار رای از سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی بود. در شهر تهران در انتخابات ۱۳۸۴، محمود احمدی‌نژاد ۹۰۰ هزار و ۲۵۷ رای آورد و ۳۳.۵ درصد آرا را از آن خود کرد و هاشمی رفسنجانی ۶۸۴ هزار و ۵۶۸ رای.
مقدمه دوم هم این است که سبد رای پزشکیان سبد رای روستایی جامعه بوده است. این طور هم نیست. سبد رای پزشکیان یک سبد رای قومی مذهبی – شهری است. تفاوت رای پزشکیان و جلیلی کمتر از سه میلیون رای بوده است و یک میلیون و ۳۸۰ هزار رای از این میزان مدیون برد قاطع پزشکیان در استان آذربایجان شرقی است. از سوی دیگر پزشکیان کاندیدای مورد توجه اهل سنت بود. در سیستان و بلوچستان و گلستان و کردستان او یک میلیون رای بیش از جلیلی آورد. در عین حال پزشکیان رای شهر را هم به دست آورده است. در استان تهران، جمعه حدود دو میلیون نفر رای دادند. نتایج آرا به دست نیامده ولی تقریبا مشخص است که افزایش مشارکت به سبد پزشکیان ریخته شده و نه جلیلی.
اساسا باید گفت که رای روستایی یا طبقه ضعیف‌تر جامعه در ایران رئیس جمهورساز نیست. این شهر است که رئیس جمهور می‌سازد و نه روستا. دلیل هم این است که حتی با فرض مشارکت بالای جامعه روستایی، جمعیت آن‌ها به حدی پایین است که مشارکت پایین جامعه شهری هم می‌تواند آن را ببلعد. جامعه روستایی در ایران ۲۵ درصد جامعه را تشکیل می‌دهد. یعنی حدود ۱۵ میلیون نفر از ۶۱ میلیون نفری که حق رای داشتند. با فرض مشارکت ۸۰ درصدی این گروه ۱۲ میلیون نفر از آن‌ها رای می‌دهند و این در حالی است که اگر شهر فقط به میزان ۳۰ درصد در انتخابات شرکت کند، جمعیت رای‌دهندگانش ۱۳.۵ میلیون نفر خواهد بود.
از سوی دیگر بعد از وقایع آبان سال ۱۳۹۸ در تمام انتخابات‌ها به عقیده کارشناسان میزان مشارکت طبقه ضعیف اقتصادی جامعه دیگر بر اساس کلیشه‌های سابق نیست و این طور نیست که این قشر چسبندگی بیشتری به آیین‌های دینی یا سیستم سیاسی داشته باشند و حتما با درصد بالایی در انتخابات شرکت کنند.
بنابراین فرضیه مشترک بودن سبد رای احمدی‌نژاد و پزشکیان تا حدی درست است و آن هم به این خاطر که هر دو با کمک شهر به ریاست جمهوری رسیدند نه به خاطر مشترک بودن سبد رای آن‌ها در طبقه ضعیف‌تر اقتصادی جامعه یا جامعه روستایی.
